توضیح فرمانده یگان حفاظت میراثفرهنگی فارس دربارهٔ وضعیت نقشبرجستهٔ «سراب بهرام»
آثار دودهها را پاک کردیم
چندروز پیش «حسین فیضی»، پژوهشگر دورهٔ ساسانیان از تخریب تاج بهرام دوم ساسانی در نقشبرجستهٔ دهکدهٔ سراببهرام خبر داد، اما مسئولان استان این خبر را تأیید نمیکنند
۱۷ فروردین ۱۴۰۳، ۲۳:۵۷
|پیام ما| روستای «سراب بهرام» در پنج کیلومتری جنوب شهر نورآباد ممسنی و در مسیر این شهر به کازرون قرار دارد. نام این روستا از سراب (چشمه) بزرگی که در کنار آن قرار دارد، گرفته شده است. سراب نیز نام خود را از نقشبرجستهٔ زیبایی که بر دیوارهٔ مجاور آن حک شده است، بهدست آورده. در این نقشبرجسته که ۳.۸۵ متر عرض و ۲.۹۰ متر ارتفاع دارد، بهرام دوم، پنجمین شاه ساسانی (۲۷۶-۲۹۳ میلادی)، در میان چهار نفر از صاحبمنصبان دولتی به تصویر کشیده شده است. بهرام دوم درحالیکه دستها را بر روی غلاف شمشیرش گذاشته است، در وسط و کمی جلوتر از سایرین بر روی تخت نشسته است. طرح اولیهٔ مرمت این اثر سال ۱۳۹۹ تهیه و سال ۱۴۰۱ نیز مرمتهایی روی این اثر صورت گرفت.
در منطقهٔ سراب بهرام در جنوب ممسنی و در فاصلهٔ ۹ کیلومتری بهسمت شیراز، نقشبرجستهٔ صخرهای از دوران ساسانی بهجای مانده است که بهواسطهٔ وجود چشمه آبی در کنار آن به نقش سراب بهرام شهرت دارد. این نقشبرجسته، مربوط به بهرام دوم، شاه ساسانی است که در دو طرفش دو نفر از بزرگان ساسانی ایستادهاند و به نشانهٔ احترام انگشت سبابهٔ خود را بهسمت بالا نگه داشتهاند. این اثر در تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۱۵ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این اثر که در آن تصویر بهرام دوم و بزرگان ساسانی دیده میشوند، در تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۱۵ با شماره ثبت ۲۷۸ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
«سراب بهرام» فقط در هفتههای اخیر محل بحث نبوده است و پیشازاین هم در سال ۱۳۹۰، خبرگزاری «مهر» اعلام کرد بخشی از نفیسترین نقشبرجستهٔ موجود در مجموعهٔ ساسانی تنگ چوگان در شهرستان کازرون بر اثر اصابت پتک یا وسیلهٔ مشابه دیگری شکسته شد. گفته شده بود که بر اثر این آسیبدیدگی گرز آویزان از اسب بهرام در دوم نقشبرجسته در ضلع غربی تنگ چوگان بهکلی شکسته است
در این نقشبرجستهٔ پنج نفر بر روی سنگ کندهکاری شدهاند. در میانهٔ بهرام دوم در حالت نشسته دیده میشود که شمشیر خود را به نشانهٔ توانمندی، نیرومندی، اقتدار و قدرت با هر دو دست نگه داشته است. انتساب این نقشبرجسته به بهرام دوم بهدلیل شکل تاج منحصربهفرد این پادشاه است، زیرا در زمان ساسانیان هر پادشاه تاج یا تاجهای ویژه خود را داشتهاست. در دو سوی پادشاه، از هر سو دو تن از بزرگان کشور ایستادهاند که انگشت اشارهٔ دست خود را به نشانهٔ بزرگداشت و احترام به پادشاه، بالا نگه داشتهاند.
ماجرای انفجار مواد محترقه
چندروز پیش «حسین فیضی»، پژوهشگر دورهٔ ساسانیان در یادداشتی در «میراث خبر»، از تخریب تاج بهرام دوم ساسانی در نقشبرجستهٔ دهکدهٔ سراببهرام خبر داد. او گفته است در جدیدترین صدمه به نقشبرجسته، آثاری از مواد منفجره (ترقه) بر تاج بهرام دوم قابل مشاهده است: «احتمالاً در جشن چهارشنبهسوری این اتفاق ناخوشایند رخ داده است. بازدید میدانی از نقشبرجستهٔ بهرام دوم، یکی از مهمترین نقشبرجستههای ایران نشان میدهد که خطرات بسیاری آن را تهدید میکند و هیچ اقدام حفاظتی متناسب با اهمیت این نگاره انجام نمیشود.»
فرمانده یگان حفاظت میراث فرهنگی استان فارس: یک هفته پیش فرمانده یگان حفاظت شهرستان برای بازدید به منطقه رفت و اعلام کرد با وجود اقدامات صورتگرفته هنوز یک مقدار آثار دوده مشهود است که قرار شد آن را تمیز کنند. این کار انجام شد و در حال حاضر هیچ آثاری از این انفجار نمانده است. شاید در اثر هوازدگی و سرد و گرم شدن آسیبدیده باشد، اما تخریبی اتفاق نیفتاده است
«مسعود رزمجویی»، فرمانده یگان حفاظت میراثفرهنگی استان فارس در توضیح ماجرا به «پیام ما» میگوید: «چهارشنبهسوری حدود ساعت یک-دو بامداد چند ترقهٔ دودزا و آتشزا بهسمت نقشبرجسته پرتاب شد. هیچ آثار تخریبی روی نقشبرجسته ایجاد نشده است و فقط آثار دوده و سیاهی ترقهٔ منفجرشده روی نقشبرجسته مانده بود. یک هفته پیش فرمانده یگان حفاظت شهرستان برای بازدید به منطقه رفت و اعلام کرد با وجود اقدامات صورتگرفته هنوز یک مقدار آثار دوده مشهود است که قرار شد آن را تمیز کنند. این کار انجام شد و در حال حاضر هیچ آثاری از این انفجار نمانده است. شاید در اثر هوازدگی و سرد و گرم شدن آسیب دیده باشد، اما تخریبی اتفاق نیفتاده است.»
سابقهٔ تخریب
«سراب بهرام» فقط در هفتههای اخیر محل بحث نبوده است و پیشازاین هم در سال ۱۳۹۰، خبرگزاری «مهر» اعلام کرد بخشی از نفیسترین نقشبرجستهٔ موجود در مجموعهٔ ساسانی تنگ چوگان در شهرستان کازرون بر اثر اصابت پتک یا وسیلهٔ مشابه دیگری شکسته شد. گفته شده بود که بر اثر این آسیبدیدگی گرز آویزان از اسب بهرام دوم در نقشبرجسته در ضلع غربی تنگ چوگان بهکلی شکسته و از بدنهٔ کوه جدا شده است و بهدنبال این موضوع اقدامات لازم برای مرمت این نقش برجسته آغاز شد.
کارشناسان همان زمان اعلام کردند که شیء آسیبدیده در نقشبرجستهٔ بهرام که در برخی دیگر از نقشبرجستههای ساسانی نیز آویزان به اسب شاه دیده میشود، سالمترین نمونه در نوع خود بود که دیگر ظرافت خود را از دست داد و از آن شیء با ارزش باستانی، چیزی جز تصاویر و برخی نمونهبرداریها و یک اثر زخمدیده که بهوسیلهٔ مرمت اندکی بهشکل روزهای پیشین خود بازگشته، برجای نمانده است.
نیمهٔ پایینی نقشبرجستهٔ بهرام بهدلیل آنکه چند قرن در زیر لایههای خاک مدفون مانده بود و نسبت به نیمهٔ بالایی آن کمتر در معرض عوامل فرسایشی قرار داشته، جزو یکی از سالمترین و ظریفترین نقوش برجسته بهجا مانده از دوران ساسانیان بود که حدود ۴۰ سال پیش و توسط دکتر سرفراز از زیر خاک بیرون آمد.
مرمت در سال ۱۴۰۱
پیشازاین و سال ۱۴۰۱، «مصطفی رخشندهخو»، کارشناس ارشد حفاظت و مرمت و سرپرست کارگاه حفاظت و مرمت «سراب بهرام»، گفته بود یکی از مهمترین مشکلات این نقشبرجسته رشد گیاهان و درختچهها بر روی صخره و کمی بالاتر از قاب پیشانی اثر بود که فروپاشی بخشهایی از صخره را بهدنبال داشت و امکان پیشروی فرسایش بهسمت نقش میرفت و به همین دلیل استحکامبخشی این قسمت از صخره و کنترل فرسایش آن در اولویت فعالیت گروه قرار گرفت.
او با بیان اینکه به موازات انجام استحکامبخشیهای اضطراری، متخصصین در زمینهٔ مطالعه، مستندنگاری و آسیبنگاری نقشبرجسته اقدام شده است، تأکید کرده بود که آسیبنگاریها بر روی تصاویر تخت تهیهشده از اثر انجام شده است و با توجه به شناسایی الگوهای فرسایش اثر، طرح اضطراری مرمت آماده شد که در این طرح اقداماتی همچون پاکسازی رسوبات خاکی و گیاهان از سطح اثر، اصلاح مداخلات سیمانی پیشین، پر کردن درزهها و ریزترکها در سطح اثر، تثبیت و استحکامبخشی پوستهها و بخشهای متورق سنگ و هدایت روانابها از پیشانی اثر به دو سمت نقش از مهمترین اقدامات این پروژه بود.
طبق آمارهای موجود بیشتر و مهمترین کتیبههای باستانی در استان فارس قرار داد که برخی از آنها ثبت ملی شده است. این آثار در شهرستانهای مرودشت، شیراز، رستم، کازرون، لارستان، سپیدان، اقلید و فیروزآباد قرار دارند. از نمونههای بینظیر این کتیبهها میتوان به سنگنوشته سر مشهد در شهرستان کازرون، کتیبهٔ اقلید و یا کتیبهٔ برزن جنوبی صفهٔ تختجمشید اشاره کرد.
برچسب ها:
پیشنهاد سردبیر
مسافران قطار مرگ
مطالب مرتبط
توضیح فرمانده یگان حفاظت میراثفرهنگی فارس دربارهٔ وضعیت نقشبرجستهٔ «سراب بهرام»
آثار دودهها را پاک کردیم
مطالعهای جدید نشان میدهد که برخی ژنهای نادر در تمایل افراد برای بهکارگیری دست چپ دخیل هستند
ژنهای چپدستساز
کاهش امید به زندگی مردم جهان در دوران همهگیری کرونا
بلایی که پاندمی به سرمان آورد
برخی معتقدند باورها و افسانههای مردم دربارهٔ گونهها به مدیریت حیاتوحش کمک کنند
اسطوره به مثابه بال حفاظت؟
دانشمندان میگویند ترک سیگار در هر سنی میتواند با افزایش چشمگیر امید به زندگی همراه باشد
همین الان ترک کن!
بارش برف و باران امروز ادامه دارد
۲۲ استان کشور تا پایان هفته بارش برف و باران سنگین را تجربه میکنند
انسداد راه دسترسی ۱۶۰ روستای لرستان
پرونده اسنپ فود به مراجع قضایی ارسال میشود
هوای ۴ شهر خوزستان در وضعیت ناسالم تنفسی قرار گرفت
سردسته شکارچیان غیرمجاز استان تهران دستگیر شد
نظر کاربران
غلام
چه توان کرد، پشیمانم و تدبیری نیست
تبلیغات
وب گردی
- تعمیر رطوبت گیر پمپ باد
- دکوراسیون سبک مدرن: توصیه و ایده ها برای خانه شما
- بررسی سه محصول سرمایشی محبوب در فصل گرما
- بهترین تریدهای فارکس: 6 خفنترین تریدر تاریخ فارکس جهان!
- بازی ماکان آریا پارسا در قطب شمال در شعبه زعفرانیه پارس پندار نهاد + ویدیو
- چطور خودمان را برای پروازهای لحظه آخری آماده کنیم؟
- طریقه نصب دستگیره مخفی کابینت هوایی
- چالشهای رزرو هتل در جزایر جنوب کشور
- بهترین برند چرم ایران کدام برند است؟
- روغن صنعتی مایعی جادویی برای افزایش عمر مفید ماشین آلات بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید