عملیات ساختمانسازی در فضای دستکند روستای شمام رودبار، به کشف گودال ذخیرهسازی غلات انجامید
شواهدی از اقتصاد آسیایی در گیلان
رئوف، سرپرست هیات کاوش: بخشی از ورودی گودال کشفشده بر اثر برخورد تیغه دستگاه بیل مکانیکی تخریب شده است
۶ شهریور ۱۴۰۰، ۲۲:۱۲
|پیام ما| بیشتر از نیم قرن پیش، باستانشناسان در روستای شمام رودبار گورستانی عظیم متعلق به دوران اشکانی کشف کردند. با وجود اهمیت این محوطه تاریخی در گیلان اما، پژوهش در این عرصه فراموش شد تا تابستان سال 83. اوایل تابستان امسال، یعنی 52 سال بعد از اولین کاوشها در شمام و بیتوجهی به یافتههای مهم تاریخی، در یک عملیات خاکبرداری برای ساخت یک ساختمان مسکونی، بخشی از یک سازه دستکند از دل خاک بیرون آمد. این بار میراث فرهنگی جلوی عملیات را گرفت و گمانهزنی را آغاز کرد و این بار به کشفی مهم دست یافت؛ یک گودال ذخیرهسازی غلات که نشانهای از اقتصاد آسیایی در گیلان است.
آنچه در شمام پیدا شده، اینطور که باستانشناسان حاضر در منطقه میگویند، «به احتمال زیاد یک گودال ذخیرهسازی غلات حفر شده در دل بستر آهکی» است؛ چالهای که قطر دهانه ورودیاش 70 سانتیمتر، عمقش 122 سانتیمتر و قطرش در پایینترین بخش و کف 110 سانتیمتر است. کشف این گودال به دنبال گمانهزنی برای پاسخگویی به استعلام و مستندسازی فضای دستکند روستای شمام رودبار اتفاق افتاده و سولماز رئوف، سرپرست هیأت باستانشناسی میگوید به دلیل استفاده از این روش ذخیرهسازی در خاورمیانه در اغلب گزارشهای تاریخی از این گودال با عنوان «اقتصاد آسیایی» یاد میشود.
سرپرست هیات باستانشناسی دیروز درباره سابقه کاوش در این محوطه توضیح داد: «نخستین کاوشهای باستانشناسی در روستای شمام از توابع بخش مرکزی شهرستان رودبار واقع در دهستان رستمآباد جنوبی استان گیلان در سال 1348 خورشیدی به سرپرستی عبدالحسین شهیدزاده انجام شد و گورستان عظیمی متعلق به دوران اشکانی با گورهای زاغهای از آن به دست آمد. پس از کاوش شهیدزاده، شمام با وجود موقعیت ویژه تاریخی در برنامه پژوهشی باستانشناسی کشور قرار نگرفت و در طول زمان آسیبهای فراوانی دید تصریح کرد: در تابستان سال 1383 به منظور تدوین اطلس باستانشناسی گیلان، محوطههای باستانی شهرستان رودبار از جمله شمام توسط محمدرضا خلعتبری و بهروز همرنگ مورد بررسی و شناسایی قرار گرفت.» اوایل مرداد امسال، وقتی ماشینهای سنگین در حال حفر پی ساختمانی در روستای شمام بوند، به سازهای دستکند برخوردند. همان وقت ولی جهانی، معان میراثفرهنگی گیلان گفت که با پیدا شدن این شواهد، عملیات متوقف شده و برای بررسی بیشتر کار به دست کارشناسان افتاده است. موضوع به پژوهشکده باستانشناسی منعکس شد و عملیات گمانهزنی و کشف لایههای زیرین رفتهرفته آغاز شد. تا امروز 5 سازه دستکند زیرزمینی در گیلان پیدا شده است و این یکی از مهمترین سازهها بود. روابطعمومی پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری، گزارش داده است که بعد از توقف عملیات ساختمانسازی، گمانهزنی در این محوطه انجام و یک گمانه 5/2 در 3 متر حفر و سازه دستکند مورد مستندسازی قرار گرفته است.
جزئیاتی درباره اقتصاد آسیایی
به گفته سرپرست هیات کاوش، دیواره داخل سازه کشفشده، گلاندود و کف آن به قطر ده سانتیمتر با گل کوبیده فرش شده است. رئوف با بیان این نکته که در گذشته برای حفظ دانه غلات برای مدت زمان طولانی آن را در محلی به نام گودال ذخیرهسازی انبار میکردند گفته است: «این گودالها اصولا در داخل زمینهایی با بافت متراکم حفر میشده و در مکانها و فرهنگهای مختلف به خصوص مکانهای مرطوب دیده میشود. »
به گفته این باستانشناس،گودالهای ذخیره علاوه بر حفظ محتویات داخلی از حمله حشرات، میکروارگانیزمها و حیوانات خارجی مانند موش و جوندگان، مکان امنی را برای پنهان کردن غلات که اصلیترین ماده غذایی در گذشته بوده در برابر سرقت غریبهها و دشمنان، فراهم میکرده است. او همچنین عنوان کرد: «کشف چالههای ذخیره برای افراد ناآگاه دشوار بوده زیرا درِ ورودی این چالهها بسته و سپس روی آن با تودههای کاه و حتی زباله استتار شده است.»
گودالهای ذخیرهسازی در بین تمام فرهنگها و در سراسر جهان وجود دارد و برای اولین بار شواهد آن از دوران فراپارینه سنگی و در خاور نزدیک در محوطه سکونتگاهی عین ملاحه مربوط به فرهنگ ناتوفی ظاهر شد. این باستانشناس میگوید: «از آنجایی که این روش ذخیرهسازی بیشتر در خاورمیانه شناخته شده است، اغلب گزارشهای تاریخی از آن به عنوان اقتصاد آسیایی یاد می کنند و در دهه 1980 میلادی این تکنیک در بین بادیهنشینان صحرای نگو (Negev) واقع در بخشهای جنوبی اسرائیل قابل مشاهده بود.» بر اساس توضیح رئوف، در اروپای مرکزی این گودالهای ذخیرهسازی از دوران نوسنگی، دوران برنز، عصر آهن و دوران متاخر شناخته شده است.
او با بیان اینکه گودال ذخیره موجود در روستای شمام در زمانهای گذشته به طور کامل خالی شده بود، از آسیب ساختوسازها به این اثر تاریخی خبر میدهد: «احتمالا برای استفاده مجدد از گودال، ورودی آن را با تخته سنگی مسدود کرده بودند که بر اثر برخورد تیغه دستگاه بیل مکانیکی با آن، بخشی از آن تخریب شد.»
حالا برای حفاظت از این سازه بعد از پایان کاوش و مستندسازی، داخلش با خاک سرندشده پر شده است. در این کاوش دادههای دیگری چون قطعات سفال هم به دست آمده. بر اساس مطالعه و مقایسه تطبیقی با نمونههای بدست آمده از کاوش شهیدزاده در شمام، بیشتر این قطعات به صورت کاملا صیقلی با خمیره به رنگ قهوهای متمایل به قرمز مربوط به دوره اشکانی هستند و تعداد اندکی سفال لعابدار متعلق به اوایل دوران اسلامی نیز در بین دادهها به چشم میخورد.
برچسب ها:
آثار تاریخی، افتصاد آسیایی، اماکن تاریخی، باستانشناسی، بافت تاریخی، بنا های تاریخی، تاریخ، تخریب آثار تاریخی، ثبت تاریخ، دوران اشکانی، گورستان، گیلان
پیشنهاد سردبیر
مسافران قطار مرگ
مطالب مرتبط
مدیرعامل صندوق توسعه خبر داد:
مرمت و واگذاری بهرهبرداری ۱۰۰ بنای تاریخی در سال جاری
پروژهٔ انتقال آب، یک محوطهٔ تاریخی را تهدید میکند
توقف موقت انتقال آب خلیجفارس در «ارسنجان»
سرپرست پایگاه ملی محوطههای تاریخی جیرفت خبر داد
پایان فصل دوم کاوش باستانشناسی در «تُم گاوان» جیرفت
گفتوگو با رئیس هیئتمدیرهٔ انجمن علمی باستانشناسی ایران
ایست قلبی کاوشهای باستانشناسی
دربارۀ «وزارت آب و برق»، «سازمان جلب سیاحان» و «سازمان تعاون روستایی ایران»
سهنهاد شصتساله
باستانشناسان ایرانی هشدار دادند
افزایش موج تخریب آثار تاریخی خلیج فارس
در آستانهٔ نوروز به محورهای گردشگری کمتر شناختهشده سر زدهایم
سفر در مسیرهای ناشناخته
بهبهانهٔ دیده شدن کرکس ریشدار در بلندیهای البرز کوه
پرواز «همای سعادت» از «کُنار صندل» تا «کاخ سفید»
گفتوگوی «پیام ما» با رئیس موزهٔ ملی ایران
بازدید از موزهها در سبد تفریح ایرانیها جایی ندارد
فعالان اجتماعی از معدنکاوی در سنگنگارههای «دره دیزدر» مشهد و چینخوردگیهای خاص شاهرود نگرانند
تیشهٔ معدنکاوی بر کوههای باستانی
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟
- تعریف درست هوش مصنوعی (AI) چیست؟
- 10 ایده شغل دوم با سرمایه اولیه کم برای کارمندان
- مقایسه تعرفه پنلهای پیامکی و تبلیغاتی
- مقاصد جذاب و معروف برای کمپ زدن در طبیعت
- 8 نمایندگی تعمیر پکیج ایران رادیاتور در تهران + اطلاعات تماس
- اسپیکر بلوتوثی ارزان و باکیفیت: کدام مدلها را بخریم
- کیفیت و زیبایی را با خدمات دندانپزشکی دکترتو کلینیک تجربه کنید بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید