تصاویر ماهواره‌ای طی روزهای گذشته نه‌فقط تأیید می‌کند که رودخانهٔ هیرمند یک‌بار دیگر پس از اسفند سال گذشته سیلابی شده، بلکه نشان می‌دهد حجم قابل‌توجهی از این سیلاب از بند «کمال‌خان» به‌سمت شوره‌زار «گودزره» روان شده است و طی یک تا دو روز آینده به این شوره‌زار می‌رسد. این درحالی‌است که نمایندهٔ ویژهٔ رئیس‌جهموری در امور افغانستان پس از سفر وزیر نیرو به این کشور، اعلام کرد طالبان بند کمال‌خان را به‌لحاظ فنی اصلاح کرده است. بااین‌حال، تصاویر ماهواره‌ای و بررسی کارشناسان گویای این موضوع است که خلاف گفتهٔ «حسن کاظمی قمی» و ادعای نمایندهٔ طالبان در سال گذشته که می‌گفت قرار نیست آب به ایران نرود، اما به شوره‌زار روانه شود، خبری نه از حقابهٔ ایران است و نه حتی از سیلاب‎هایی که لااقل طی سال‌های گذشته به ایران می‌رسید. حالا تصاویر ماهواره‌ای مؤید این حقیقت است که آب نه به‌عنوان حقابهٔ ایران بلکه به‌عنوان سیراب کردن «گودزره»، منطقه‌ای بیابانی و شوره‌زار با سرعتی در حدود سه هزار مترمکعب برثانیه به‌سمت این منطقه جریان دارد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان ضمن تأیید رهاسازی آب هیرمند به‌سمت ایران گفت: این رهاسازی بر اساس معاهده آبی ایران و افغانستان نیست بلکه تنها توافق این است که دریچه‌های سد کمالخان باز شود تا به‌جای بیابان گودزره به‌سمت ایران بیاید.

 معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه حقآبه هامون باید از افغانستان وارد هامون ایران شود، اظهارکرد: متاسفانه حقآبه هنوز تامین نشده البته رایزنی‌هایی با دولت افغانستان انجام شده است.

نشست دوبارهٔ نمایندگان ایران و طالبان در زابل به‌عنوان بیست‌وهفتمین نشست کمیساریای آب دو کشور، در زابل بدون هیچ نتیجه‌ای به پایان رسید. طرف افغانستانی در این جلسه تلاش کرد تا عدم تأمین حقابهٔ ایران را به گردن تغییراقلیم و خشکسالی بیندازد. براساس گزارش منتشرشده از سوی هیئت کارشناسان ایرانی، مواضع طالبان را به چالش کشیده و ادعای کمبود آب را رد کرده است. بااین‌حال، این نشست نیز به نتیجه‌ای عملی نرسید و هامون و سیستان‌وبلوچستان همچنان از آب هیرمند بی‌بهره هستند. شکست پی‌درپی دستگاه دیپلماسی کشور در مذاکره با حاکمان غیررسمی افغانستان درحالی‌است که تاکنون امتیازات زیادی از جمله سفارتخانه در تهران و تکمیل محور ترانزیتی به طالبان اعطا شده است.

قصهٔ چگونگی بهره‌برداری از آب رودخانهٔ هیرمند بین ایران و افغانستان به داستانی ۱۵۰ساله تبدیل شده است. متأسفانه تغییر و روی کار آمدن دولت‌های مختلف در افغانستان نیز تأثیری بر خط‌مشی و رفتار افغان‌ها در قبال حقابهٔ مردم ایران از این رودخانه نداشت. چه دولت‌های پادشاهی در افغانستان و چه دولت‌های برخاسته از رأی مردم و چه دولت‌های روی‌کارآمده توسط جنگ‌های داخلی در این کشور همواره در قبال جاری شدن هیرمند به‌سوی ایران موضعی نسبتاً یکسان داشته‌اند. تقریباً اکثر این دولت‌ها بر مشروعیت حقابهٔ ایران و عمل به معاهدهٔ سال ۱۳۵۱ تأکید کرده‌اند، اما در میدان عمل معمولاً دست به دامان بهانه‌های مختلف شده و از تمکین به اجرای این معاهده سر باز زده‌اند. با وجود رجزخوانی اشرف غنی، رئیس‌جمهور وقت افغانستان، در سال ۱۳۹۹ و در زمان افتتاح بند کمال‌خان مبنی‌بر اهدای آب در برابر نفت و فرار ایشان از افغانستان در سال ۱۴۰۰ و روی کار آمدن دولت امارت اسلامی در این کشور، تفاوت چندانی در رویکرد بهانه‌جویانه و فرار از عمل به تعهدات آبی افغانستان در قبال ایران مشاهده نشد.

|پیام ما| بیش از دو سال است که حقابهٔ ایران از هیرمند پرداخت نشده و مذاکرات ایران با طالبان برای رهاسازی آب به‌سمت ایران بی‌نتیجه مانده است. حالا «علی‌اکبر محرابیان»، وزیر نیرو، در نشست خبری اعلام کرده است که تأمین حقابهٔ ایران از هیرمند اختیاری نیست: «امیدواریم با ادامهٔ بارش‌ها، طالبان نسبت به تخصیص حقابهٔ ایران اقدام کنند. در غیر این‌صورت از ابزارهای قانونی و حقوقی استفاده خواهیم کرد.» این گفته‌ها در‌حالی‌است که طی ۲۰ سال گذشته حتی در زمان ثبات نسبی افغانستان، یا در دوران ریاست‌جمهوری «اشرف غنی» نیز سیلاب‌های هیرمند به‌سمت هیرمند رها‌سازی می‌شد. از زمان تکمیل طرح‌های سازه‌ای آبی در افغانستان مانند تکمیل و بهره‌برداری بند انحرافی کمال‌خان دیگر حتی سیلاب‌های احتمالی هم امکان ورود به کشور ندارند. به‌رغم آنچه در معاهدهٔ ۱۳۵۱ پیش‌بینی شده، ایران تاکنون نه از حکمیت استفاده کرده است و نه از ابزارهای حقوقی دیگر. گرچه بسیاری از کارشناسان حقوق و روابط بین‌الملل می‌گویند ایران ابزارهای گستردهٔ اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در برابر طالبان دارد که در دیپلماسی و مذاکرهٔ فعلی هیچ کدام را فعال نکرده است.