بایگانی مطالب : آب
آزمون و خطا در رفع گردوغبار سیستان
یکی از مصوبات سازمان حفاظت محیط‌زیست در سفر اخیر رئیس‌جمهوری به سیستان‌وبلوچستان مرطوب‌سازی کانون‌های گردوغبار در سیستان پیش از شروع بادهای ۱۲۰روزه در این منطقه بود. برنامه‌ای که به‌نظر می‌رسد همچنان بلاتکلیف مانده است. اکنون و پس از سیلاب‌های اخیر هیرمند آب به هامون سابوری رسیده است، اما خبری از مرطوب‌سازی نیست. برنامه‌های پیشین ستاد مقابله با گردوغبار نیز در رفع این کانون‌ها بی‌نتیجه و بیشتر شبیه به آزمون و خطا بود تا اقدامی قطعی و اثربخش. ستاد مقابله با گردوغبار در منطقهٔ برینگک یکی از کانون‌های اصلی خیزش غبار در سیستان، برای عملیات نهال‌کاری تلاش کرد. بعد از دو سال این ستاد اعلام کرد به‌دلیل اینکه سطح تالاب دائم خشک و مرطوب می‌شود و وجود دلایل دیگری نهال‌کاری جواب نداد. حدود سال‌های ۹۸ و ۹۹ آب وارد منطقه شد و آن منطقه را پس از سال‌ها زیر آب برد. نهال‌های کاشته‌شده نیز زیر آب رفتند.
فروچاله در قلب «مهارلو»
|پیام ما| قلب دریاچهٔ مهارلو باز شده است و فروچاله‌ها این‌بار در دل دریاچه خود را نشان داده‌اند. زمین، آب دریاچه را در خود می‌کشد و دریاچهٔ صورتی مهارلو با چالشی عجیب روبه‌روست. این فروچاله‌ها، همان فرونشست‌هایی هستند که زمین بسیاری از استان‌ها با آن درگیر است و این‌بار در دل دریاچه خود را نشان داده و با از بین رفتن لایه‌های زمین، آب دریاچهٔ مهارلو که با فاضلاب شهری و صنعتی شور و پر شده است، بر اثر این اتفاق به آبخوان‌های استان فارس می‌ریزد. این اتفاق که حالا تصاویرش دست‌به‌دست می‌شود، به‌گفتهٔ «بهمن ایزدی» اتفاق جدیدی نیست. این فعال محیط‌زیست در استان فارس به «پیام‌ما» می‌گوید سه سال قبل این فروچاله‌ها را در مهارلو دیده و همان زمان هم گزارشی به محیط‌زیست و منابع‌طبیعی ارسال کرده است، اما باوجود پیگیری‌های مستمر جوابی نگرفته. او می‌گوید آن زمان در این منطقه آب نبود، اما بارش‌های امسال آبی را به منطقه رسانده که مخلوط‌شده با نمک و فاضلاب به آبخوان فارس می‌رود. در طول سه سال گذشته به این فروچاله‌ها توجهی نشده و ایزدی همچنان معتقد است بی‌توجهی محیط‌زیست، منابع‌طبیعی، مدیریت بحران و سایر دستگاه‌های متولی، زخمی است بر پیکر کم‌جان محیط‌زیست کشور.
تهدید حقوق و درمان بازنشستگان
|پیام ما| جزئیات افزایش حقوق، عائله‌مندی و حق مسکن بازنشستگان تأمین‌اجتماعی درحالی دیروز اعلام شد که با اقدام اخیر کمیسیون تلفیق مجلس در حذف بندی از الحاقیهٔ ماده ۲۹ برنامهٔ هفتم توسعه که دربارهٔ ضرورت پرداخت بدهی کامل دولت به سازمان تأمین اجتماعی است، در واقعیت و خارج از اخبار هیچ فرمول مناسبی برای پرداخت بدهی دولت به این سازمان در درون برنامهٔ هفتم توسعه وجود نخواهد داشت. این بی‌فرمولی سبب انباشت بدهی دولت می‌شود و این امر متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان و تعهدات درمانی تأمین اجتماعی را متوقف می‌کند.
حذف ایران از معادلۀ دجله و فرات
عراق معاهدهای آبی با ترکیه امضا کرده است. اثرات برنامه‌های آبی ترکیه بر عراق برای ایران یکی از موضوعات مهم بود و به‌همین دلیل این معاهده را می‌توان یکی از مهمترین معاهدات چند سال اخیر در منطقه دانست. رفتارهای آبی ترکیه با عراق از آن جنبه برای کشور ما مهم است که خشکی دجله و فرات بحران ریزگرد را در غرب و جنوب‌غرب کشور تشدید می‌کند و از دیگر سو، اروندرود را نیز می‌خشکاند. به‌علاوه، ایران با هر دو کشور درگیر مشکلاتی در حوزهٔ منابع آب مشترک است. یکی در بالای نقشه و در مورد رودخانهٔ ارس که معاهدهای ندارد و دیگری در پایین نقشه: «شط العرب» که با وجود معاهده، کشور عراق آن را گردن نمی‌گیرد. باوجود تلاش برای اینکه مذاکره در مورد برنامه‌های بلندپروازانهٔ «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهوری اقتدارگرای ترکیه، به‌شکل چهارجانبه و با حضور ایران و سوریه پیش برود تا اهرم‌های بیشتری برای پیشبرد اهداف گفت‌وگو وجود داشته باشد، عراق بدون مشارکت دو همسایهٔ دیگر خود موفق شد توافقنامه‌اش را به امضا برساند و عملاً ایران از معادلات آبی دجله و فرات کنار گذاشته شد. تفاهمی که ایران را نه‌فقط در ارس تنها گذاشت بلکه بسیاری از گزینه‌هایش در مورد اجبار عراق به پذیرش و عمل به معاهدهٔ ۱۹۷۵ الجزایر در مورد «شط‌العرب» (اروندرود) نیز سلب شد. حالا تنها گزینهٔ پیش روی ایران برای مذاکرهٔ چندجانبه دربارهٔ برنامه‌های آبی ترکیه، همکاری با «سوریه» به‌عنوان یکی از زیان‌دیدگان است.
کارشکنی در قانونِ تعاون
اتحادیه‌ها و اتاق تعاون وفق برخی قوانین داخلی مانند فصل‌های چهارم و دهم قانون بخش تعاون جمهوری اسلامی ایران، مسئولیت‌هایی در قبال تعاونی‌ها دارند. از جمله ترویج، آموزش، حل‌وفصل دعاوی و نیز توسعه و حمایت از تعاونی‌ها. از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز همچون نمایندهٔ دولت از سوی فصل یازدهم قانون مذکور و قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ و سند توسعهٔ تعاون مصوب ۱۴۰۲، وظایف مشابه را عهده‌دار شده است. حالا مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی اعلام کرده است که همین موضوع «موازی‌کاری»، «هم‌پوشانی» و «تقسیم کار نامناسبی» ایجاد کرده است که از ۲۵ درصد سهم تعیین‌شده برای تعاونی در اقتصاد کشور مطابق اسناد بالادستی، خوشبینانه‌ترین آمار سهم بالای هشت درصد را روایت نمی‌کند. این گزارش همچنین می‌گوید: «گاهی قوانین تقسیم کار و نحوهٔ انجام آنها، سازمان‌های مختلف را به آیین‌نامه‌ها ارجاع داده است. گاهی شاید رضایت سازمان‌های همکار درنهایت برآورده نشود و به همین سبب در اجرا کارشکنی یا حتی به‌طور غیرعمد دشواری‌های اداری به‌وجود آید.»
چراغ سبز به معدن‌کاوان در غیاب کارشناسان
مجوز اکتشاف و بهره‌برداری از «معدن سرب و روی آلبلاغ» در اسفراین و دو معدن در سرخ‌آباد و انگوران زنجان که همگی در مناطق حفاظت‌شده قرار دارند، درحالی در روزهای اخیر توسط شورای‌عالی حفاظت محیط‌زیست و با حضور رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست صادر شده است که «مجید مخدوم» و «نغمه مبرقعی دینان»، از اعضای این شورا در این جلسه حضور نداشتند و از چندوچون آن بی‌خبرند. مبرقعی با ابراز تأسف از صدور چنین مجوزی به «پیام ما» می‌گوید: «معدن‌کاوی در مناطق حفاظت‌شده استاندارد خاص می‌خواهد و این استانداردها وجود ندارد، حتماً پیگیر این ماجرا خواهیم بود.» و مخدوم هم با تأکید بر اینکه پای چنین مجوزی را امضا نخواهد کرد به «پیام ما» می‌گوید: «اجازهٔ چنین کاری در مناطق حفاظت‌شده را نمی‌دهیم.» معدن آلبلاغ در قلب پارک ملی ساریگل است و منطقهٔ حفاظت‌شدهٔ انگوران هم با وجود حدود ۲۳ معدن فعال، سال‌هاست توان بارگذاری جدید را ندارد، بااین‌حال این مجوزها توسط شورای‌عالی محیط‌زیست صادر شده است و باید دید آیا با وجود این مخالفت‌ها به مرحلهٔ اجرا می‌رسد یا خیر؟
کشاورزی با وام «چینی»
دولت اعلام کرده است با تأمین مالی و اجرای توسعهٔ ۳۰۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی کشور، زمینهٔ افزایش سه میلیون تنی تولید در بخش محصولات کشاورزی کشور فراهم خواهد شد. براساس خبری که وزارت اقتصاد و دارای منتشر کرده است، موضوع تأمین مالی این طرح که مانند همیشه کلیات آن معلوم است و خبری از جزئیات آن منتشر نشده است، قرار است با استفاده از فاینانس خارجی به‌ویژه چینی رقم بخورد. نکتهٔ قابل‌توجه در این نشست این بود که این طرح میان دو وزارت اقتصادی و جهادکشاورزی بررسی شده است و نشانی از وزارت نیرو و سازمان حفظ اراضی کشور به چشم نمی‌آید.
احیای دیم‌زارها با فناوری‌های نوین
«پاشدان» علیه «خراسان»
|پیام ما| در کنار تصاویری که حاکی از رهاسازی آب در افغانستان به‌سمت شوره‌زار‌ها هستند، خبر رسیده فاز جدید سد پاشدان بر روی رودخانهٔ هریرود در بالادست ایران (استان خراسان‌رضوی) و سد دوستی با حضور «ملا عبدالغنی برادر»، معاون اقتصادی نخست‌وزیر طالبان و «عبدالطیف منصور»، سرپرست وزارت آب و انرژی طالبان، افتتاح شده است. سد پاشدان یکی از پروژه‌های بزرگ سدسازی کشور افغانستان محسوب می‌شود که در ۲۰ کیلومتری شرق شهر هرات بر روی سرشاخه‌های هریرود واقع شده است و ظرفیت ذخیرهٔ ۴۵ میلیون مترمکعب آب را دارد. به‌نظر می‌رسد حالا راهی جز اجماع منطقه‌ای علیه سیاست‌های آبی طالبان وجود ندارد. حالا مدت‌هاست از هامون تا آمودریا، تحت‌تأثیر سیاست‌های آبی طالبان یا از بین رفته است یا در حال از بین رفتن است. سد پاشدان، مانع اصلی رسیدن آب به سد دوستی در خراسان ایران است.
باران ادامه دارد
|پیام ما| سامانهٔ بارشی که در نیمهٔ اردیبهشت به کشور وارد شد، باز هم سیلاب به راه انداخت و بنابه آمار ارائه‌شده از سوی سازمان جمعیت هلال‌احمر کشور، ۲۳ استان را درگیر سیلاب کرد. خوشبختانه تاکنون گزارشی از مرگ ناشی از این سیلاب و آبگرفتگی منتشر نشده است. باوجوداین، وزارت نیرو اعلام کرده است کم‌بارشی حداقل برای ۱۱ استان در ماه‌های پیش رو چالش ایجاد خواهد کرد. این در‌حالی‌است که شرکت مدیریت منابع آب ایران نیز اعلام کرده است بارش‌ها قطع نخواهد شد و ادامه خواهد داشت.
