بایگانی مطالب : زیست بوم
داغ «فرابنفش» بر سلامت جامعه
«وضعیت تابش اشعه فرابنفش (UV) در تهران بحرانی شده و به عدد ۱۲ رسیده است.» این جمله را «سمیه رفیعی»، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس بیان کرده. او اما نگفته در این روزها که موج گرمای گسترده سراسر کشور را فرا گرفته این اشعه در استانهای جنوبی و مرکزی به چه میزان است؟ استانهایی که اشعه UV بیشتری میگیرند و البته در این میان آموزش مواجهه با این اشعه هم در آنها جدی نبوده. این در حالی است که علی گورانی، مسئول بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت به «پیامما» میگوید بیشترین مقدار شاخص اشعه فرابنفش عدد 11 است که ریسک بسیار بالایی برای سلامتی دارد و این شاخص در بسیاری از استانهای کشور به غیر از پایتخت وجود دارد؛ اما هیچ آموزش درست و قوانین دقیقی برای مواجه با آن تدوین نشده و مدتهاست سامانه «اعلام شاخص پرتو فرابنفش» مشغول به کار نیست و از 9 ماه قبل اپلیکیشن Sun smart از سوی سازمان بهداشت جهانی به کشورها توصیه شده و در حال حاضر مردم در ایران هم با نصب آن میتوانند از میزان این اشعه مطلع شده و حفاظت از خود را جدی بگیرند. اتفاقی که بسیاری از آن بیاطلاعند.
شکارچیان برای کمک آمدند
شنبه هفتم مرداد ساعت ۲۱ محیطبانان پارک ملی کویر و داوطلبان شرکت در سرشماری در اتاق شاهنشین کاروانسرای تاریخی «قصر بهرام» واقع در قلب پارک ملی کویر جمع شده بودند. یک ساعت قبل «رضا شاهحسینی»، رئیس پارک و «مهدی لهردی» معاون او، در گوشهای از کاروانسرا براساس فهرست حاضران، نفرات در هر منطقه را مشخص کرده بودند و بنا بود در جمع به همه اعلام شود که ساعت چهار صبح در کدام نقطه مستقر شوند، چه گونههایی را بشمرند، شمارش را چطور در فرمها وارد کنند و عکسهای گرفتهشده باید چه مشخصاتی داشته باشند. بااینحال، به نظر رئیس پارک، کل این برنامه بهانهای بود برای موضوع اصلی، یعنی «همدلی» که در خلال سرشماری اتفاق میافتد، وگرنه محیطبانهای پارک، بارها و بارها به هر کدام از این مناطق سرزده بودند و میدانستند در هر منطقه چه گونههایی دارد و چه تعداد از آنها صبحها سر آبشخورها میآیند.
لک لکها چرخ اقتصاد روستا را چرخاندند
توسعۀ گردشگری در «دره تفی»، روستایی در حوالی دریاچۀ زریوار به مدد حیاتوحش اتفاق افتاده است. لکلکهایی که روی آشیانههای دستساز اهالی لانه کردهاند، روستا را بهنام خود زدهاند. بسیاری درهتفی را بهنام روستای لکلکها میشناسند و در سفرشان برای بازدید از دریاچۀ زریوار، این روستا را هم در برنامهشان میگنجانند. چنین استقبالی حفاظت بیشتر را بههمراه دارد؛ زیرا اهالی میدانند وجه ممیزۀ آنها با دیگران همین حضور لکلکهاست.
جای خالی حفاظت مشارکتی در برنامۀ هفتم توسعه
درخواستها برای ایجاد قرقهای اختصاصی از مدتها پیش معلق مانده است. با وجود تأکید سازمان حفاظت محیط زیست بر حفاظت مشارکتی و وعدۀ این سازمان برای ایجاد ۵۰۰ شغل محیط زیستی، درخواستهای ایجاد قرق بر زمین مانده است و شمار عرصههای قرق از پنج مورد فراتر نرفته است. در همین حال، پیشنویس برنامۀ هفتم توسعه که در روزهای گذشته بهدلیل بیتوجهی به محیط زیست در بوتۀ نقد قرار گرفته نیز هیچ اشارهای به قرقهای اختصاصی نداشته است. با وجود ادامه اختلاف با سازمان منابعطبیعی و آبخیزداری کشور بر سر این عرصهها، بهنظر میرسد استفاده از ظرفیت ذینفعان برای حفاظت محیط زیست بهکلی فراموش شده است و حفاظت از محیط زیست همچنان با رویکرد حفاظت صرف دنبال میشود.
ماهیان خاویاری با تخریب رودخانه منقرض میشوند
ماهیان خاویاری (تاسماهیان) از دیدگاه دیرزیستی، درواقع فسیلهای زندهای هستند كه پس از دورههای یخبندان در برخی منابع آبی نیمكرهٔ شمالی بقاء خود را حفظ كردهاند. دریای شگفتانگیز خزر زیستگاه پنج گونه از ماهیان خاویاری است. این ماهیان در فصل تولید مثل از اسفند تا اردیبهشت از دریا به رودخانهها برای تخمریزی و تولید مثل مهاجرت میكنند که در اصطلاح علمی به آنها مهاجر رودكوچ گفته میشود. از جمله رودخانههای مهمی که محل تولید مثل ماهیان مهاجر دریای خزر محسوب میشود، رودخانههای هراز، چالوس، سردآبرود، سفیدرود، شیرود، گرگانرود، نكارود و بابلرود هستند که از این فهرست سه مورد نخست به عنوان رودخانههای حفاظت شده در زمره مناطق چهارگانهٔ تحت حفاظت سازمان محیط زیست محسوب میشوند.
ادامۀ «فنسکشی» مجوز محیط زیست ندارد
با اینکه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفته بود پروندۀ پتروشیمی میانکاله برای همیشه بسته شده است، عملیات اجرایی این پروژه ادامه دارد. درحالیکه در آخرین اظهارنظرها معاون محیط زیست انسانی این سازمان، پتروشیمی امیرآباد میانکاله را فاقد مجوز و مغایر ضوابط محیط زیستی خوانده است، بهنظر میرسد هنوز عملاً جلوی این اقدامات گرفته نشده است.
پتروشیمی، نایبند را تشنه گذاشت
جبیرها بیآب ماندند. آب را شرکت «پلیمر آریاساسول» بعد از آنکه بار دیگر در فهرست شرکتهای آلاینده پارس جنوبی شهرستان عسلویه قرار گرفت، بر روی سایت تکثیر و پرورش پارک ملی نایبند قطع کرد. این شرکت، چند سال قبل به عنوان مسئولیت اجتماعی، حمایت از جبیرها را برعهده گرفته بود اما با شرایط پیشآمده حمایتش را قطع کرد. این تنها تخلف این شرکت نیست؛ شهرکسازی و ساخت اقامتگاه در «پارک ملی نایبند» برای کارکنان این شرکت که از چهار سال قبل شروع شده، تخلف گستردهتری است. تخلفی که سازمان حفاظت محیط زیست و سایر سازمانهای متولی بر روی آن چشم بستهاند. یکی از فعالان محیط زیست منطقه با گلایه از عملکرد سازمان محیط زیست، بستن آب بر روی جبیرها را گروکشی این شرکت میداند؛ در همین حال سازمان و اداره کل محیط زیست استان بوشهر که باید پاسخگوی این وضعیت باشند، جوابی به پیگیریهای «پیامما» ندادند و فقط به وعده انتشار جوابیه بسنده کردند.
تنوع زیستگاه؛ کلید بقای یوز
یوزپلنگ حیوان دشواری برای حفاظت کردن است، مخصوصا در ایران چون سوالات بیپاسخ بسیاری در مورد این حیوان، عادات و الگوهای رفتاری زیرگونه آسیایی آن وجود دارد. از جمله این سوالات بدون پاسخ قطعی، علاقهمندی غذایی حیوان و تعداد و نحوه حضور حیوان در زیستگاههای شناخته شده است. اخیرا نتایج یک مطالعه در Scientific Reports از مجموعه انتشارات Nature این مورد منتشر شده است. در این مطالعه محققان به سرپرستی لیلی خلعتبری از مرکز تحقیقات در تنوع زیستی و منابع ژنتیکی دانشگاه پورتو در پرتغال با استفاده از روش غیر تهاجمی (None invasive) جمعآوری سرگین و یافتن قطعاتی از ژنوم موجود زنده و طعمهای که از آن تغذیه کرده، در پی پاسخ دادن به برخی از این سوالات برآمدند. نتایج آنها نشان داد، یوزپلنگها در ایران به ترتیب قوچ و میش، کل و بز، خرگوش و در آخر آهو شکار کردهاند. آهو تنها در میاندشت که طعمه دیگری در دسترس نبوده شکار شده و در هیچ منطقهای شکار جبیر ثبت نشده است. خلعت بری میگوید: «مشاهده ما نشان داد که تنوع ژنتیکی در ایران خیلی زیاد نیست و بعضی از «اللهایی» که در زیرگونههای دیگر ، چند ریختی (Polymorphic) هستند، در یوزهای ایرانی تک ریختی یا (Monomorphic) بودند. ما با او درباره نتایج و تاثیرات این مطالعه در اقدامات حفاظتی یوزپلنگ آسیایی در ایران گفتوگو کردیم.
ارزش مادی و معنوی خلیج گرگان یک میلیون دلار است
زنگانه از سفر قریبالوقوع رئیسی در آیندهای نزدیک به گلستان خبر داد و خاطرنشان کرد: در برنامه سفر دوم هیات دولت به استان موضوعات دیگر مربوط به خلیج گرگان از قبیل «لایروبی کانال چاپاقلی، پمپاژ آب به خلیج، تأمین حقابه خلیج از رودخانهها و انتقال آب مازاد از مازندران به خلیج» به شکل جدی پیگیری میشود.
خطر خشکیدن پارکهای جنگلی تهران
|پیام ما| موضوع خشک شدن درختان و پهنههای مشجر در شهر، از باغها گرفته تا پارکهای جنگلی اطراف تهران، بارها مورد توجه و نگرانی شهروندان شده است. اخیرا نیز با تنشهای آبی به وجود آمده در کشور از یک سو و برخی اقدامات شهرداری تهران از جمله طرح صدور مجوز برای احداث ساختمانهای بلندمرتبه در باغات، این نگرانیها را افزایش داده است. حالا قطع آب پارکهای جنگلی از سوی شرکت آبفا نیز به یک نگرانی دیگر تبدیل شده است. روز گذشته رئیس کمیسیون محیطزیست شورای شهر تهران با انتقاد از قطع آب مورد نیاز برای آبیاری درختان پارکهای جنگلی چیتگر، سرخهحصار و لویزان توسط شرکت آب و فاضلاب استان تهران برای چند روز در دو ماه گذشته گفت: ایجاد اختلال در روند آبیاری درختان در پارکهای جنگلی چیتگر، سرخهحصار و لویزان، میتواند باعث ضعیف شدن این درختان شده و آنها را مستعد خشکیدگی یا دچار شدن به آفات و بیماریها کند.