بایگانی مطالب : منابع طبیعی
کلنگ‌زنی پر حاشیه در «قره‌قشلاق»
معترضان به ساخت کارخانهٔ سدیم کربنات در روستای قره‌قشلاق در شهرستان سلماس می‌گویند ساخت کارخانه یعنی از بین رفتن مراتع، دامداری و کشاورزی. آنها تجربهٔ مردم مراغه در آذربایجان‌شرقی را دیده‌اند که ساخت همین کارخانه توسط همین سرمایه‌گذار باعث از دست رفتن دام‌ها و زمین‌های کشاورزی شد و هیچ‌وقت خسارات ناشی از شکستن لاگون‌های کارخانهٔ تولیدکنندهٔ کربنات سدیم مراغه در سال ۱۳۸۹ جبران نشد. صحبت از کلنگ‌زنی این کارخانه در قره‌قشلاق اعتراضات بسیاری به‌دنبال داشته و باعث برخورد و بازداشت تعدادی از اهالی شده است، اما مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی اطلاعی از گرفتن استعلام کارخانه از این سازمان ندارد. او به «پیام‌ما» می‌گوید: «باید پیگیری کنم». اداره‌کل منابع‌طبیعی استان هم می‌گوید: «موضوع به ما ارتباطی ندارد. سازمان امور اراضی باید پاسخ دهد.» سازمان امور اراضی پاسخی به ما نمی‌دهد اما نمایندهٔ سلماس در مجلس به «پیام‌ما» می‌گوید: «تا جایی که اطلاع دارم این کار با استعلام و مجوز سازمان‌های ذی‌ربط بوده، اما باید نظر مردم جلب شود.»
بازگشت «مالچ نفتی» به خوزستان
رد کامیون‌ها روی تنِ سبزِ دشت «خَسرَج» به‌جا مانده است. تانکرها و مخازن بزرگ برای ذخیرهٔ قیر سیاه برپا شده‌اند. کانکس‌های پیمانکاران هم به راه است. حوضچه‌ها و کانال‌های عمیق نشان می‌دهد که همه‌چیز مهیای آغاز عملیاتی است که در سال‌های اخیر به یکی از چالش‌برانگیزترین مسائل محیط زیستی خوزستان تبدیل شده است. «مالچ‌نفتی» حالا بعد از حدود چهار سال توقف، دوباره به ماسه‌زارهای غرب رود کرخه بازگشته است.
زمینه‌شناسی دخالت گسترده در جنگل
عدم وجود طرح جنگلداری، به مفهوم دخالت‌های غیرقابل کنترل و نظارت و بدون آتیه در پوشش جنگلی کشور است. امری که بیش از هفت سال روح دوستداران جنگل‌های شمال را چون خوره می‌خورد ولی گویا نه اقتصاد و نه تخریب این سرمایهٔ بی‌مثال ولوله‌ای در دل زعمای قوم نمی‌اندازد.
بهار جنگل‌های ایران در زمستان
این پرسش که آیا در سال آینده با طغیان آفت‌ها و بیماری‌ها در جنگل‌های ایران مواجه خواهیم بود یا نه، پاسخ روشنی ندارد. برخی کارشناسان و اساتید جنگل و اکولوژی نگران وضع جنگل‌ها در سال آینده هستند، درحالی‌که گروه دیگری این پیش‌بینی را بدبینانه می‌خوانند و معتقدند تبعات تغییراقلیم به این زودی‌ها خود را نشان نخواهد داد. تنها نکتهٔ مسلم و روشن این است که برخلاف پیش‌بینی‌هایی که در تابستان برای پاییز پربارش شد، پاییز امسال خبری از باران نبودو حتی تا بعد از نیمهٔ دی‌ماه که «چلهٔ بزرگ» هم گذشت، هنوز خبری از برف و باران در سراسر کشور نیست. در جنگل‌ها بسیاری از درختان هنوز خزان نکرده‌اند و در مواردی شاهد شکوفه کردن درختانی مانند ازگیل و ... هم هستیم.
جنگل جلگه‌ای روی خط نابودی
توسعهٔ زراعت و شالی‌کاری و افزایش قاچاق چوب جنگل‌های جلگه‌ای دلند را در موقعیتی قرار داده تا به‌گفتهٔ کارشناسان ما آخرین نسلی باشیم که «دلند» را می‌بیند. سهم ایران از جنگل‌های جلگه‌ای در دشت و شمال جادهٔ اصلی در گلستان و مازندران تنها ۶۰۸ هکتار است. از بالا که به جنگل «دلند» نگاه کنید، محدوده‌ای محصور در میان شالیزارها را می‌بینید! چاه‌های آب مجاز و غیرمجاز کشاورزی میان درختان انجیلی، آزاد و بلوط گم شده است، سه چاه آبی که مردم دلند را سیراب می‌کنند هم از بالا پیدا نیست. در عوض در محدودهٔ پیرامونی جنگل، درختانی با برگ‌های نارنجی را می‌بینید، اینها همان درختان «انجیلی» هستند، با پایین رفتن سطح آب، ریشه‌ها تلاششان برای سیراب کردن درخت بی‌‌ثمر مانده است. «دلند» درحال تبدیل شدن به جنگلی مخروبه است و با پایان عمرش، ایران برای همیشه این محدوده از جنگل‌های جلگه‌ای خود را از دست خواهد داد.
پارک جنگلی یا بازار مکاره
|پیام ما| یافتن سوژهٔ مناسب برای نوشتن گزارش در حوزه محیط زیست مانند سایر حوزه‌ها دشوار نیست؛ یک روز عرصه‌ای جنگلی آتش می‌گیرد، روز دیگر جنگلبان یا محیط‌بان ضرب‌و‌شتم می‌شود، روز سوم خبر عبور خط لوله در تالاب می‌آید و هنوز به بیست‌وچهار ساعت نرسیده کارشناسان دربارۀ ماهی‌های مهاجم در همان تالاب خبر می‌دهند. همین موضوع سبب می‌شود بسیاری از گزارش‌ها فرصت پیگیری دوباره نداشته باشند. با‌این‌حال گاه کارشناسان و استادان در مواردی دست به کار می‌شوند و خودشان مجموعه یادداشت‌‌هایی را دربارۀ یک چالش محیط زیستی می‌‌نویسند. «شاهرخ جباری ارفعی»، کارشناس جنگل و «رحیم ملک‌نیا»، مدرس دانشگاه در این پرونده، درباره واگذاری شش هزار هکتار از عرصه‌های جنگلی چالوس دیدگاه‌های خود را بیان کرده‌اند.
برنامهٔ هفتم برای کشاورزی کارا نیست
|پیام ما| مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی که از بخش منابع طبیعی و کشاورزی لایحهٔ هفتم پنج‌سالهٔ توسعهٔ کشور منتشر کرده است می‌گوید احکام این برنامه متناسب با چالش‌های اساسی بخش کشاورزی نیست. همچنین، این گزارش مدعی است که وضعیت تکالیف قانونی نهادهای مرتبط با این بخش به‌درستی مشخص نشده است. همچنان که تکلیف الزامات مرتبط با احکام مندرج در برنامه مانند فروش انفال و همچنین دارایی‌های بخش کشاورزی در قالب مولدسازی، صدور سند اراضی کشاورزی زیر حد نصاب فنی و اقتصادی معلوم نیست. این گزارش در بخش‌هایی احکام مندرج در برنامه را غیر می‌داند که منجر به تحقق اهداف کشاورزی و حفظ منابع کشور در کنار تحقق امنیت غذایی نخواهد شد.
پیکر مثله شدهٔ کشاورزی
هفده سال از تصویب قانون یکپارچه‌سازی اراضی در کشور می‌گذرد، اما آمار می‌گوید این قانون نه‌تنها اجرا نشده است که در این بازهٔ زمانی اراضی کشاورزی ایران کوچک و کوچک‌تر نیز شده است. همچنین بالارفتن ارزش زمین و تمایل به تبدیل زمین کشاورزی از محل تولید به سرمایه موجب شده است علاوه‌بر خردی و پراکندگی این زمین‌ها، بخش وسیعی از اراضی کشاورزی در معرض تغییر کاربری‌های مجاز و غیرمجاز قرار بگیرند. آمارنامهٔ سازمان امور اراضی در سال ۱۴۰۰ عنوان کرد که طی سال‌های ۱۳۷۴ الی ۱۴۰۰ و با یک روند تصاعدی بالغ بر ۴۱۲ هزار و ۷۸۴ مورد مشتمل بر حدود ۷۳ هزار ۷۸۰ هکتار از اراضی دچار تغییر کاربری غیرمجاز شدند. کارشناسان اقتصاد کشاورزی اما معتقدند که در شرایط فعلی اقتصادی امکان تجمیع اراضی را از دولت سلب کرده است و حالا اگر هم بخواهد این قانون را اجرا کند، گویی باید از هفت‌خان رستم عبور کند؛ چراکه یک هکتار زمین کشاورزی اگر تبدیل به ویلا شود، آورد مالی‌اش چندین برابر کشت و زراعت خواهد بود. همچنین، در نبود نظام تعاونی کارا، تجمیع اراضی بی‌دلیل به‌نظر می‌رسد.
وضعیت مطلوب گوزن‌های زرد ایرانی سایت فندقلوی نمین
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اردبیل گفت: وضعیت گوزن‌های زرد ایرانی انتقال داده شده از سایر زیستگاه‌های کشور به سایت فندقلوی نمین مطلوب است.
از مناطق حفاظت شده محیط زیست چه می‌دانیم؟
در حالی در آخرین جلسه شورای عالی محیط زیست که ۲۱ آذر ماه با حضور حجت‌الاسلام ابراهیم رئیسی - رییس جمهوری- برگزار شد، ۱۱ منطقه جدید به مناطق تحت حفاظت سازمان محیط زیست افزوده شد که تاکنون ۳۰۹منطقه به عنوان مناطق حفاظت شده تحت نظارت سازمان حفاطت محیط زیست هستند.
