بایگانی مطالب : معیشت پایدار
«سُوچِن» دوباره متولد شد
«سُوچِن» انگار گره خورده باشد به تاریخ بلوچستان؛ هنری که گرچه نمی‌توان تاریخ مشخصی برای ابتدایش یافت، اما از وقتی که رودوزی‌ها خود را به جزئیات لباس‌ها اضافه کردند به دست زنان بلوچی و روی لباس‌های این خطه جای گرفت. دخترکان بلوچی نیازی به آموزش ندارند، آنها از وقتی که می‌توانند سوزن به دست بگیرند و روی پارچه کوک بزنند، دوخت‌ها را از بر هستند؛ آنچه در خیال دارند را روی پارچه می‌آورند تا نقوش هندسی از گل‌ها، بته‌ها و ترکیب رنگ‌ها شکل بگیرد که گاهی در سفال‌های کلپورگان (روستای جهانی سفال) می‌بینید و گاهی در طرح‌های هندسی برجای مانده در نقوش تاریخی. هرچند برخی معتقدند این نقوش برگرفته از نقش سنگ‌نگاره‌های پیش از تاریخ است، اما از نگاهی دیگر به نظر می‌رسد بیش از هر چیز، هنرمندان بلوچ با ارائه طرح‌ها، نقش و نگارها، محیط، جامعه، باورها و رفتارها، خواسته‌ها و آرزوهای خودشان را بازگو می‌کنند. بلوچی‌دوزی گرچه هنری فراموش شده نیست و بعد از دوره اوج در دهه ۱۳۴۰ و ۱۳۳۰ در یک دهه گذشته هم پای خود را به دنیای مد و فضای مجازی باز کرده است، اما از نگاه محلی‌ها و کارشناسان تا رسیدن به جایگاه واقعی فاصله دارد.
«ماشته»، هنر از یاد رفتهٔ عشایر
قدمت صنایع‌دستی در جای جای ایران به قرن‌ها پیش برمی‌گردد؛ صنایعی که در روزگار رفته بنا بر نیاز آن زمان به وجود آمده است و با ذوق و هنر ایرانی به زیباترین شکل خود درآمده. این صنایع که کاربرد زیادی نیز داشته‌اند، حالا بنا بر تغییر شرایط زندگی به گوشه‌ای رانده شده‌اند. تولید صنایع‌دستی کاهش یافته و انسان امروزی ترجیح داده است بیشتر از کالای ماشینی که هم تنوع و رنگ بیشتری دارد و هم ارزان‌تر است، استفاده کند. برخی از صنایع‌دستی نیز به همین دلیل به فراموشی سپرده شدند. هنر «ماشته‌بافی» یکی از دست‌بافته‌های ارزشمند هنرمندان ایرانی است که از این سرنوشت تلخ بی‌نصیب نمانده.
کارگران بی‌صدا می‌میرند
اگرچه حوادث ناشی از کار در کشور ما زیاد به‌نظر می‌رسد، اما آمارهای دقیقی از این موضوع موجود نیست. هرچند آمارهای غیررسمی از فوت روزانه بین پنج تا شش کارگر حکایت دارد، با این‌حال هنوز ایمنی حین کار، در سطح کلان مورد توجه قرار نگرفته است. از سوی دیگر بازرسی‌های دقیق از کارگاه‌ها نیز به‌درستی انجام نمی‌شود و گاه سود کارفرما، تکنولوژی قدیمی و… موجب شده حفاظت از نیروی انسانی در اولویت‌های بعدی قرار گیرد. نتیجهٔ این اتفاقات، بالارفتن تلفات حوادث ناشی از کار است. یک فعال کارگری می‌گوید این وضعیت بدون تغییراتی در حوزهٔ بنیادین شرایط کار قابل تغییر نیست.
صندوق‌هایی که هر روز آب رفتند
با وجود سه دهه تجربه و تلاش برای تشکیل صندوق‌های خرد زنان روستایی و عشایر در کشور، کارشناسان و فعالان این بخش می‌گویند این طرح شکست خورده است و این تشکل‌ها عموماً ورشکسته هستند. همچنین، تشکیل این تشکل‌های غیردولتی اقتصادی زنان در همین مرحله مانده و حتی در نمونه‌های انگشت‌شمار هم به تشکیل اتحادیه و توسعهٔ این بخش نرسیده است.
پیشنهادی برای تشکیل شورای همکاری آبی کشورهای همسایه
در منطقهٔ خاورمیانه با مسئلهٔ جنگ آب مواجهیم، پشت پرده مسئلهٔ جنگ آب، ردپای اسرائیل، آمریکا، ترکیه و در برخی موارد هند دیده می‌شود. اسرائیل، فاقد منابع آب داخلی و متکی به منابع آب خارجی است و برخلاف موافقتنامه «وادی عربه» آبی به اردن نمی‌دهد و آب رودخانهٔ اردن را به دریاچهٔ طبریه می‌ریزد؛ در گذشته نیز جنوب لبنان را با هدف انحراف آب رودخانهٔ «لیتانی» و انتقال آن به اسرائیل، اشغال کرد که با مقاومت مواجه شد و در سال ۲۰۰۰، مجبور به ترک خاک لبنان شد.
زخم بازار کار از فقدان نظام صنفی یکپارچه
قوانین حوزهٔ تشکل‌های کارگری معطوف به رویکردهای صنفی و حرفه‌ای مستقل نیست و اکثر آنها بر اساس قانون کار شکل گرفته‌اند. در قانون کار نیز از شورای اسلامی کارگران، به عنوان تشکل کارگری اسم برده شده است. افراد منتخب این شورا براساس مولفه‌‌ها و ملاحظات غیرصنفی و سندیکایی با تأیید مراجع حکومتی روی کار می‌آیند. به طور طبیعی این نحوهٔ تشکل‌یابی و انتخاب نمایندگان نمی‌تواند برای کارگران جامعیت داشته باشد. همچنین استقلال تشکل‌های کارگری را به مسلخ می‌برد و به طور طبیعی چنین نمایندگانی نمی‌توانند به طور مستقل حقوق کارگران را مطالبه کنند.
قدرت چانه‌زنی کارگران از دست رفت
اخبار را که دنبال می‌کنید حداقل یک هفته در میان گروهی از کارگران در گوشه‌ای در اعتراض به حقی که از آنها ضایع شده است، تجمع کرده‌اند. یک‌بار قراردادهای بی‌پایه و اساس، بار دیگر ناامنی شغلی، یک‌بار دیگر حقوق‌های عقب‌افتاده و بیمه‌هایی که رد نمی‌شود و هزار و یک دلیل دیگر که آنها را به ستوه آورده است. باوجوداین، اما صدای مطالبه‌گری آنها آنچنان که باید شنیده نمی‌شود. اما چرا؟ براساس آخرین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس از وضعیت تشکل‌های کارگری در ایران، مستقل نبودن تشکل‌ها در کنار بحران نمایندگی در این جمع‌های کارگری با ناامنی شغلی و مهارتی در بازار کار دست‌به‌دست هم داده تا قدرت ساختاری چانه‌زنی کارگران کاهش پیدا کند.
بلاتکلیفی صیادان خزر
سازمان شیلات کشور اعلام کرده است که طرح ساماندهی و تعدیل صیادان پره در دریای خزر اجرا می‌شود. با وجود سه دوره اجرای این طرح، از اوایل دههٔ نود، صیادان صیدگاه‌های گیلان، گلستان و مازندران سرگردانند و می‌گویند دو ماه مانده به شروع فصل صید جدید، تکلیفشان مشخص نیست. به نظر می‌رسد تنها نقطهٔ مشترک میان صیادان و دولت در مورد صیادی پره در خزر، این باور است: «شرکت‌های تعاونی پره بازدهی اقتصادی ندارند.» ماهیگیران می‌گویند دولت باید مشکلات صید را حل کند و تعدیل چاره نیست، اما دولت می‌گوید باید فشار را دریا به‌نفع پایداری آن کم کرد.
اندازه‌گیری آب کشاورزی فراموش شد
اجرای قانون «تحویل حجمی آب» بعد از ۲۵ سال، بار دیگر در کانون توجه وزارت نیرو برای اجرا قرار گرفته است. قانونی که علاوه‌بر اسناد توسعهٔ کشور، در سند سازگاری با کم‌آبی هم دستورالعمل اجرای آن تدوین شده است. اما آمار رسمی وزارت نیرو می‌گوید این قانون در غفلتی ۲۵ ساله، در کمتر از سه درصد از سدها و کمتر از ۱۰ درصد چاه‌ها اجرا شده است. وزارت نیرو به‌عنوان یکی از دستگاه‌های متولی اجرای این قانون، کاستی‌ها را پذیرفته است، اما وزارت جهاد کشاورزی مسئولیتی نمی‌پذیرد. این درحالی‌است که نگاه این قانون به‌طور ویژه بر افزایش بهره‌وری آب در بخش کشاورزی و استانداردسازی الگوی کشت است.
عقیم‌سازی مگس‌های نر مدیترانه‌ای
«مگس میوهٔ مدیرترانه‌ای» به عنوان یکی از آفات شناخته شدهٔ باغ‌های مرکبات شناخته می‌شود که چندسالی است مشکلات و البته خسارت‌های قابل توجهی را به باغداران وارد کرده است. حالا مدیرکل حفظ نباتات استان گلستان می‌گوید که به کمک روش جدید و با استفاده از فناوری هسته‌ای این احتمال وجود دارد که بتوان برای همیشه این آفت را مهار کرد؛ آن هم به‌وسیلهٔ عقیم کردن مگس‌های نر.
