بایگانی مطالب : تغییر اقلیم
مشهد، در معرض سیلاب‌های شدید دوره‌ای
«در حال حاضر نحوهٔ گسترش شهر مشهد به‌شکلی است که بخش‌هایی از آن مستقیماً در معرض سیلاب‌های شدید دوره‌ای و بخش وسیعی از آن نیز با مشکل آبگرفتگی سطح معابر و آلودگی‌های ناشی از آن قرار دارد.» این هشداری است که پژوهشکدهٔ سوانح طبیعی کشور در گزارشی که از سیلاب غافلگیرکنندهٔ اخیر این کلانشهر ارائه داد، بیان کرده و ادامه می‌دهد: «گسترش شهر و تبدیل کاربری‌های اراضی، سیلاب‌های آینده را خطرناکتر می‌کند.» این گزارش همچنین می‌گوید کلانشهر مشهد با موقعیت و قرارگیری ویژهٔ آن بر سطح دشت تراکمی و مخروط‌افکنه‌های آبرفتی، «مدیریت خطرپذیری سیلاب بر مبنای تحلیل خطرپذیری، ارزیابی خطر و ارائهٔ برنامهٔ راهبردی مدیریت سیلاب دشت دارای مجموعه اقدامات قبل، حین و پس از وقوع سیلاب»، جامع‌ترین پیشنهادی است که می‌تواند علاوه‌بر خطرات سیلاب فعلی و آینده، خطر سیلاب پیوسته را نیز مدنظر قرار دهد و اقدامات جامعی را در مدیریت خطرپذیری سیلاب داشت.
چالش رودمرزها در عصر تغییراقلیم
بین مستندات فراوان و مبتنی‌بر آینده‌پژوهی‌ها موارد بسیاری وجود دارند که بر مبنای آنها می‌توان تغییراقلیم را تهدیدی اساسی برای امنیت محیط‌زیستی و به‌تبع آن امنیت بین‌الملل تلقی کرد. مواردی مانند مناقشات منطقه‌ای به‌واسطهٔ مهاجرت‌های اجباری و تلاش برای کسب منابع و منازعات گسترده پیرامون آب و غذا و انرژی در زمرهٔ مخاطرات اساسی آتی قرار می‌گیرند. برخی موارد نیز کمتر مورد توجه سیاستمداران و قانونگذاران قرار گرفته است. در این میان می‌توان به اثرپذیری مرزهای طبیعی از تغییراقلیم اشاره کرد.
افزایش 10 برابری میزان گاز دی‌اکسیدکربن در جو
میزان گاز دی‌اکسید کربن در جو 10 برابر سریع‌تر از گذشته افزایش می‌یابد. طبق تحقیقات این افزایش ناشی از انتشارات انسانی است.
تعهد دولت‌ها برای نجات رودخانه‌ها
دهمین اجلاس شورای جهانی در شهر بالی اندونزی برگزار شد. در این اجلاس که به‌مدت یک هفته از ۱۸ تا ۲۴ ماه می (۲۹ اردیبهشت‌ماه تا 5 خردادماه) برگزار شد، کشورهای شرکت‌کننده در این اجلاس بر لزوم تقویت مدیریت کاهش بلایای آبی و همچنین ضرورت پذیرش تعهدات جدیدی در حوضه‌های آبریز مشترک تفاهم کردند. اطلاعیهٔ مطبوعاتی این نشست بر اهمیت رفع شکاف اقتصادی بین گروه‌های مختلف جامعه و تقویت نهادهای موجود با چارچوب‌های نظارتی و سازوکارهای هماهنگی در همهٔ سطوح برای کاهش خطرات بحران آب تأکید کرده است. طبق آنچه معاون مرکز بین‌الملل وزارت نیرو در نخستین روز برگزاری اجلاس اعلام کرده بود، هیئتی از متخصصان آب کشور نیز برای شرکت در این برنامه به بالی سفر کردند. معاون آب و آبفای وزیر نیرو به‌عنوان رئیس هیئت ایرانی در این اجلاس اعلام کرد جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر توجه به افزایش تاب‌آوری جوامع از طریق آموزش و تنوع بخشی به اقدامات غیر‌سازه‌ای و استفاده از ظرفیت‌های مدیریت یکپارچهٔ سیلاب را در دستورکار قرار داده است.
تراژدی شهرهای غیرمقاوم
|پیام ما| جهان تغییر کرده و پذیرش این واقعیت دیگر یک انتخاب نیست؛ بلکه راهی است برای بقا. الگوهای بارندگی، دوره‌های خشکسالی و... همه در حال نوسان است. در این شرایط موضع انکار بسیاری از کشورها، از جمله برزیل، به موقعیت‌های فاجعه‌باری، مانند آنچه که اخیرا اتفاق افتاده، منجر شده است.
آتش تمرکززدایی بر جان جنگل‌های حاره‌ای
یک مطالعهٔ انجام‌شده در سال ۲۰۱۴ در اندونزی نشان داد چنددستگی قومی با شدت جنگل‌زدایی رابطه دارد. براساس این مطالعه سیاست‌های تمرکززدایی که در یک‌چهارم قرن گذشته توسط دولت این کشور به اجرا درآمد، با دامن‌زدن به چنددستگی قومی باعث افت سرمایهٔ اجتماعی، افزایش فساد بین سیاستمداران و همچنین ازدیاد قلمروهای قدرت شد که این عوامل عمده به‌همراه چند عامل دیگر نتیجه‌ای جز افزایش بهره‌برداری‌های غیرمجاز و تخریب جنگل‌های حاره‌ای اندونزی نداشت.
«محیط‌زیست» سومین عامل مهاجرت در ایران
در راستای همگرایی علوم اجتماعی و محیط‌زیست، روز دوشنبه نشستی با عنوان «تغییراقلیم و مهاجرت‌های اکولوژیکی» با حضور دو نماینده از این حوزه‌ها برگزار شد. مهمانان این نشست با اتکا بر مطالعات اخیر انجام‌شده در زمینهٔ مهاجرت، محیط‌زیست را یکی از سه عامل اصلی وادارکنندهٔ ایرانی‌ها به مهاجرت معرفی کردند. به‌گفتهٔ آنان، با تشدید اثرات تغییراقلیم در سال‌های اخیر، انگیزه و مقصد مهاجرت‌ها دستخوش تغییر شده و عدم تعادلی جمعیتی در جغرافیای ایران را تشدید کرده است. در این نشست همچنین مطرح شد که زیست‌کره جهان نیازمند مقابله با گرمایش زمین است، اما به‌رغم توافق‌هایی که به‌تازگی برای اقدامات اقلیمی لازم در عرصهٔ جهانی صورت گرفته، تفاهم کشورها برای عمل به تعهدات دور از ذهن به‌نظر می‌رسد.
رانده در خانه
نیمهٔ اردیبهشت امسال، روستای تلخاب در شهرستان بدره استان ایلام یک‌بار دیگر دچار رانش شد و حدود یک‌سوم خانه‌های روستا خسارت قابل‌توجهی به خود دید. سال ۱۴۰۱ نیز این روستا با رانشی شدید خسارت قابل‌توجهی به خود دید. نزدیک به ۱۰ سال، یعنی از زمان آغاز عملیات ساخت سد «سیمره» رانش‌های این منطقه تشدید شده است و همهٔ مسئولان دلیل آن را سد عنوان کرده‌اند. با وجود مصوبهٔ جابه‌جایی بخش آسیب‌دیدهٔ روستا، اما هنوز حتی یک خانه هم از سوی دولت به مکان جدیدِ تعیین‌شده منتقل نشده است. آنچه بیش از تکرار این رانش‌ها اهمیت پیدا می‌کند، این نکته است که بررسی‌ها نشان می‌دهد مطالعات این سد پیش از احداث تکمیل نشده است و نتایج مطالعات اولیه هم مشکلات ناشی از احداث و بهره‌برداری را گوشزد کرده بود.
آبی‌شویی
مطالبهٔ اقلیمی باید وارد ادبیات عمومی شود
خانهٔ اندیشمندان علوم انسانی روز دوشنبه میزبان نشست هفتم از «سلسله نشست‌های تغییراقلیم و پیامدهای آن» با حضور دو تن از اساتید آب و هواشناسی بود. «مهری اکبری»، عضو هیئت‌علمی آب و هواشناسی دانشگاه خوارزمی سخنران نخست این نشست بود که به بیان ضرورت تدوین برنامهٔ ملی آموزش برای افزایش آگاهی عمومی نسبت‌به تغییراقلیم از کودکی تا بزرگسالی پرداخت. سخنران بعدی «آذر زرین»، عضو هیئت‌علمی آب و هواشناسی دانشگاه فردوسی مشهد بود که آخرین دستاوردهای علمی برای پیش‌بینی پیامدهای تغییراقلیم در بازهٔ زمانی ۱۰ سال را معرفی کرد و پس از آن برآورد‌ها از آیندهٔ اقلیمی ایران در سال‌های ۲۰۲۸ و ۲۱۰۰ را که با استفاده از مدل‌های اقلیمی به‌دست آمده‌اند، با حاضران به اشتراک گذاشت.
