بایگانی مطالب : آب
گردوغبار با سفر درمان میشود؟
معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست برای «پیگیری چالشهای محیط زیستی منطقه» به سیستانوبلوچستان سفر کرده است و در این سفر هم در توفان گرد و غبار ایستاد، هم بر بستر خشک هامون راه رفت و هم سری به پروژه چاههای ژرف و چاه نیمههای خالی زد. اهالی سیستانوبلوچستان اما از چند روز پیش از سفر او این سوال را میپرسند: «طی 13 ماه گذشته و در فاصله سفر قبلی سلاجقه و این سفر، چه چیزی تکان خورد و تغییر کرد؟» محمد مولا شهروند سیستانی میگوید: «چند ماه بیشتر در غبار نفس کشیدیم. ما نمیخواهیم مدیری بیاید در باد و غبار بایستد که بگوید به فکر شما هستم. اگر به فکر است کاری کند ما در غبار و خاک هر روز نفس نکشیم. با یک ربع ساعت ایستادن در غبار همدلی معنا پیدا میکند؟ بازدید و جلسه نه آب هامون است و نه هوای سیستان.»
آموزش؛ چه آموزگاری چه آموزندهای و کدام دانش؟
آبگیری سد «هراز» در گروی پاکسازی «عمارت»
|پیام ما| رئیسجمهوری اینبار برای جانمایی جدید محل دفن پسماندهای شهر آمل، مهلتی ۱۵روزه تعیین کرده است. تکمیل و آبگیری سد «هراز» از مدتها پیش معطل حل مشکل سایت دپوی «شاهزید»، مشهور به «عمارت» است که در مخزن این سد قرار میگیرد. این مرکز نزدیک بهعنوان چهل سال پیش به محل دفن و دپوی زبالههای شهر آمل انتخاب شد و رفتهرفته با بوی نامطبوع و شیرابهها و تهدید محیط زیست و سلامت شهروندان به مشکلی جدی تبدیل شد، اما سدسازی روی رودخانهٔ هراز، نگاهها را بیشازپیش به «عمارت» جلب کرد. تا آنجا که ابراهیم رئیسی در نخستین سفر استانی خود به مازندران وعده داد این معضل ششماهه حل شود. البته چنین نشد و ضربالاجل برای جابهجایی این مرکز دپو مدام عقب افتاد. اکنون اما با پیشرفت سد هراز و تلاش وزارت نیرو برای سرعت بخشیدن به پروژه، کار سد به عمارت گره خورده و رئیسجمهور برای جابهجایی کوههای زباله و پاکسازی منطقهٔ آلوده، ۱۵ روز وقت تعیین کرده است.
بحران در حوضههای آبریز کشور
بحران آب در ایران تنها ناشی از تغییراقلیم نیست، بهعبارت دیگر سوءمدیریت و عدم وجود برنامهریزی در بخش آب نیز در این بحران دخیل بودهاند. مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی که در نخستین روز آبان منتشر کرده است، میگوید: «بررسیهای انجامشده نشان میدهد سهم عوامل انسانی از جمله توسعهٔ مصارف آببر، وضعیت اقتصادی و معیشت وابسته به آب، وضعیت صادرات-واردات، سطح زیر کشت، رشد جمعیت، امنیت غذایی، انگیزهٔ اصلاح الگوی مصرف و بهرهوری و غیره در ازدیاد مصارف بیشتر از سهم عوامل طبیعی ناشی از کاهش بارشها در کمیابیهای آبی بوده است. آثار کمآبی مشاهدهشده در سالهای اخیر درواقع حلقهٔ مؤخر از زنجیرهٔ روند فزایندهٔ مصرف آب در دشتها و حوضههای کشور است.» براساس گزارش این مرکز وضعیت آبی حوضههای آبریز درجه یک کشور براساس شاخص سرانهٔ آب تجدیدپذیر، فقط در دو حوضهٔ دریای خزر و دریای عمان و خلیج فارس مناسب است و بقیهٔ حوضههای آبریز درجه یک کشور یا بحرانی هستند یا مبتلا به کمآبی مطلق و بیآبی. این گزارش وضعیت عمومی کشور در این بخش را بحرانی اعلام کرده است. همچنین چهار سناریوی احتمالی درصورت عدم تغییر روند موجود در این مطالعه طراحی شده است که نتیجهٔ همهٔ آنها به تهدید امنیت آبی و غذایی کشور، از بین رفتن منابع طبیعی کشور و تحتالشعاع قرار گرفتن امنیت ملی ختم میشود.
تذکر به ارمنستان دربارهٔ «ارس»
|پیامما| از ۲۹ خردادماه که گزارش تحقیقی «پیامما» با عنوان «ردیابی مسمومیت ارس» منتشر شد، تاکنون چندین بار دربارهٔ وجود مواد رادیواکتیو و فلزات سنگین در آب رودخانهٔ ارس صحبت شده است و مسئولان بسیاری به این گزارش واکنش نشان دادهاند. حالا در جدیدترین اظهارنظر دراینباره، مدیرکل دفتر برنامهریزی کلان منابع آب و تلفیق بودجهٔ شرکت مدیریت منابع آب ایران گفته «وضعیت کیفی آب و بهویژه آلودگیها، خط قرمز وزارت نیروی ایران است.» او همچنین تأکید کرده تذکراتی به طرف ارمنستانی و پیمانکار دادهاند و همچنان پایشها در جریان است.
لزوم تمرکز دولت بر کاهش مصرف آب
حقابهٔ محیط زیست بیش از ۱۰ میلیارد مترمکعب
اهداف کمی مدیریت منابع آبی در برنامهٔ هفتم مشخص شد
قشلاق بیرونق ایلات
سازمان منابعطبیعی و آبخیزداری کشور میگوید حدود ۶.۵ برابر بیش از ظرفیت مجاز جامعهٔ انسانی از مراتع کشور بهرهبرداری میشود. عشایر کشور از گذشته یکی از ذینفعان مهم در بهرهبرداری از مراتع بودند. حالا با وجود این اعداد غافلگیرکننده از برداشت مراتع کشور و ورشکستگی بیش از ۶۰ درصد مراتع کشور، این ذینفعان میگویند دولت آنان را در استفاده از مراتع چنان محدود کرده که معیشتشان را تحتتأثیر قرار داده است. همچنین، این محدودیتها مدام زمانبندی کوچ را بههم میزند. اعداد تکاندهنده از فقر مراتع و گلایهٔ ذینفعان در شرایطی است که قانون بهصراحت شیوهنامهٔ برداشت از مراتع را اعلام و ابلاغ کرده است، اما مانند همیشه مدیریت تعارض میان حفظ منابعطبیعی و نیاز مردم، در این بخش نیز میلنگد.
موقعیت حساس دریاچهٔ خشک شده
در روزهای ۲۱ و ۲۲ شهریور ۱۴۰۲ نگارنده فرصت یافت تا در ارومیه و در محدوده دریاچه ارومیه به بازدید میدانی بپردازد و قدم زدن در کف اکنون پوشیده از رسوبات نمکی دریاچه سابق در محدوده مجاور بزرگراه شهید کلانتری در وسط گودی دریاچه را تجربه کند. تجربهای بسیار تاسف بار بود. به ویژه هنگامی که برخاستن نمک از همین محدوده با وزیدن باد کاملا مشهود بود.
سرگردانی سیاستگذار در تغییر الگوی کشت
انتخاب الگوی کشت، متناسب با خاک، اقلیم و ظرفیت منابع آب تجدیدشوندهٔ هر کشور از موضوعات اساسی تولید پایدار در کشاورزی است. این موضوع در قوانین و اسناد فرادست آب و کشاورزی ایران بهویژه در سالهای اخیر پررنگ شده است، بهطوریکه بعد از محور مدیریت الگوی مصرف آب، (۲۵ قانون/سند) محور الگوی کشت بیشترین تعداد قوانین و اسناد فرادست (۱۳ قانون/سند) را به خود اختصاص داده است. پس از تدوین سند الگوی کشت، سند سازگاری با کمآبی و سند امنیت غذایی، این بار وزارت جهادکشاورزی اعلام کرده است که با انعقاد تفاهمنامهای با استانهای جنوبی برای کشت سبزی و صیفیجات، الگوی کشت را تغییر میدهد. تغییری که البته جزئیاتی از آن اعلام نشده است. با به وخامت رفتن منابع آیی کشور؛ همچنین وابستگی بالای کشاورزی به آبهای زیرزمینی و کاهش توان آبدهی آبخوانها، مجلس و دولت هر دو بر ضرورت تغییر الگوی کشت تأکید میکنند. اما برخی کارشناسان میگویند این نهادها نشانهگذاری درستی ندارند و خودشان را فقط میان اسناد، سرگردان کردهاند. این کارشناسان انعقاد تفاهمنامه برای انجام وظایف ذاتی یک وزارتخانه را که باید در قالب «سیاستگذاری، ابلاغ و اجرا» انجام شود، نشانهای از ضعف دولت در تحقق تغییر الگوی کشت میدانند.