بایگانی مطالب : روستا
رانده در خانه
نیمهٔ اردیبهشت امسال، روستای تلخاب در شهرستان بدره استان ایلام یک‌بار دیگر دچار رانش شد و حدود یک‌سوم خانه‌های روستا خسارت قابل‌توجهی به خود دید. سال ۱۴۰۱ نیز این روستا با رانشی شدید خسارت قابل‌توجهی به خود دید. نزدیک به ۱۰ سال، یعنی از زمان آغاز عملیات ساخت سد «سیمره» رانش‌های این منطقه تشدید شده است و همهٔ مسئولان دلیل آن را سد عنوان کرده‌اند. با وجود مصوبهٔ جابه‌جایی بخش آسیب‌دیدهٔ روستا، اما هنوز حتی یک خانه هم از سوی دولت به مکان جدیدِ تعیین‌شده منتقل نشده است. آنچه بیش از تکرار این رانش‌ها اهمیت پیدا می‌کند، این نکته است که بررسی‌ها نشان می‌دهد مطالعات این سد پیش از احداث تکمیل نشده است و نتایج مطالعات اولیه هم مشکلات ناشی از احداث و بهره‌برداری را گوشزد کرده بود.
کشاورزی با وام «چینی»
دولت اعلام کرده است با تأمین مالی و اجرای توسعهٔ ۳۰۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی کشور، زمینهٔ افزایش سه میلیون تنی تولید در بخش محصولات کشاورزی کشور فراهم خواهد شد. براساس خبری که وزارت اقتصاد و دارای منتشر کرده است، موضوع تأمین مالی این طرح که مانند همیشه کلیات آن معلوم است و خبری از جزئیات آن منتشر نشده است، قرار است با استفاده از فاینانس خارجی به‌ویژه چینی رقم بخورد. نکتهٔ قابل‌توجه در این نشست این بود که این طرح میان دو وزارت اقتصادی و جهادکشاورزی بررسی شده است و نشانی از وزارت نیرو و سازمان حفظ اراضی کشور به چشم نمی‌آید.
تخلیهٔ روستاهای «زیرکوه»
بارش‌های بهاره و سامانه‌های بارشی که از نیمهٔ فروردین وارد کشور شده، به‌طور پیاپی در نیمهٔ جنوبی و جنوب‌شرق کشور منجر به سیلاب‌های خسارت‌زا شده است. سامانهٔ اخیر موجب ایجاد خسارت بالا در استان خراسان‌جنوبی به‌ویژه در منطقهٔ «زیرکوه» شده است که علاوه‌بر مسدود کردن مسیرهای دسترسی، آزمون سراسری کنکور در این منطقه را هم تحت‌تأثیر قرار داد. پس از این استان، اصفهان نیز تحت‌تأثیر شدید این بارش‌ها دچار رانش در برخی روستاها شده است. گزارش دقیقی از خسارت هیچ‌یک از یازده استان متأثر از سیل ارائه نشده است. هشدارهای هواشناسی و آماده‌باش دستگاه‌های اجرایی برای کاهش خسارت‌های احتمالی ادامه دارد.
آب کپرهای «زرآباد» را برد
رئیس سازمان جمعیت هلال‌احمر کشور روز گذشته اعلام کرده است سیل اخیر بیشترین آسیب را به سیستانوبلوچستان و مناطق جنوبی آن وارد کرده است و امدادگران این سازمان تا حل مشکلات مناطق سیل‌زده در کنار مردم حاضر خواهد بود و کمک‌رسانی را ادامه می‌دهند. بااین‌حال، اهالی مناطق سیل‌زده به‌ویژه در روستاهای جنوب سیستانوبلوچستان، می‌گویند خودشان در حال پاکسازی خانه و زندگی از گل‌ولای هستند؛ آن‌هم درحالی‌که بارش باران هنوز ادامه دارد. کمبود ادوات و آب بهداشتی از مهمترین مشکلاتی است که مردم از آن گلایه دارند. بسیاری از چاه‌های آب و فاضلاب تخریب یا پر شده‌اند و همین موضوع چالش جدی‌ای ایجاد کرده است. اهالی روستاهای زرآباد که در محرومیت زیادی به‌سر می‌بردند هم می‌گویند اصلی‌ترین مشکلشان علاوه‌بر از بین رفتن خانه‌های کوچک و کپرها، تأمین آب سالم است.
سیل‌زدگان نیازمند امدادرسانی هوایی
|پیام ما| سیل‌زدگان روستاها در جنوب سیستان و بلوچستان نیازمند امدادرسانی بیشتر هستند. سامانهٔ بارشی که با شروع هفتهٔ گذشته در کشور فعال شده بود با تداوم فعالیت، شمار استان‌های سیل‌زده را به هشت عدد افزایش داد که با افزایش تلفات جانی نیز همراه بود. در زمان تنظیم این گزارش ۹ فوتی در استان‌های سیستانوبلوچستان، هرمزگان و فارس تأیید شده است که پیکر یک نوجوان جان‌باخته هنوز پیدا نشده است. در جنوب استان سیستانوبلوچستان شرایط در حال وخیم‌تر شدن است. فرماندار نیکشهر اعلام کرده است 100 روستای این شهرستان کاملاً از دسترس خارج شده‌اند و حتی امکان تردد برای تأمین نیازهای اساسی مانند غذا و دارو فراهم نیست. او اعلام کرده است هیچ ماشینی برای باز کردن مسیرها به نیکشهر نرسیده است و اکنون هم به ماشین‌آلات سنگین نیاز مبرم وجود دارد و هم به بالگرد. این اتفاق درحالی‌است که بارش در این منطقه همچنان تداوم دارد.
سریال سیلاب در بلوچستان
گزارش منتشرشده از سوی پژوهشکدهٔ اقلیم‌شناسی و تغییراقلیم پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور حاکی از تمرکز بارش هفتهٔ دوم اسفند ۱۴۰۲ بر شرق و جنوب‌شرق کشور، دامنهٔ شرقی کوه‌های زاگرس میانی، و دو سوی دامنه‌های البرز مرکزی و غربی بود. همچنین، بارش انباشته در جنوب‌شرق کشور با احتمال حدود ۷۵ درصد، بین ۳۰ تا ۸۰ میلی‌متر بیش از نرمال پیش‌بینی شده بود. گزارش مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور نیز، میزان بارش‌های سیستانوبلوچستان از ابتدای سال زراعی جاری تا آغاز ورود سامانه‌های بارشی اسفند ۱۴۰۲ را ۱۶.۴ میلی‌متر نشان می‌دهد که این رقم نسبت به دورهٔ مشابه بلندمدت ۶۸ درصد کاهش داشته و پس از فعالیت سامانه‌های اخیر، میزان بارش استان به ۵۴.۹ میلی‌متر رسیده است که نسبت به دورهٔ مشابه بلندمدت ۱.۵ درصد افزایش را نشان می‌دهد. بیشترین میزان بارش سامانه‌های هفتهٔ اول اسفند گذشته از ایستگاه‌های شارک قصرقند با ۳۱۹ میلی‌متر، عورکی ۲۱۷، باهوکلات ۲۰۷.۵ و نگور ۲۰۳ میلی‌متر و کمترین میزان بارش‌ها در ژاله‌ای ۵.۵، محمدآباد ۵، قلعه‌رستم ۶، زهک ۶.۱ و زابل ۶.۷ گزارش شده است. اعدادی که به‌نظر می‌رسد می‌توانند تا حدی سیلاب را توجیه کنند. اما گزارش‌های رسمی کارشناسی روایتی دیگر دارند. نه خاک تشنه و بی گیاه و نبات بلوچستان توان جذب آب را داشت و نه سدها توانستند کارا عمل کند. پس از جاری شدن سیلاب نیز خانه‌های فرسوده و ساخته‌شده در مسیل، تخلیه نشدن به‌موقع سدها، اراضی تغییر کاربری داده شده و طرح‌های آبخیزداری به اجرا درنیامده، همه دست‌به‌دست هم دادند تا خسارت سیلاب بالا برود. پژوهشکدهٔ سوانح طبیعی در گزارشی که پس از سیلاب سال گذشته در جنوب سیستانوبلوچستان بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان خسارت زد، علل تکرار وقوع سیلاب‌ها و خسارت بالای آن را فهرست کرده است که به‌نظر می‌رسد همهٔ دلایل قابل‌مدیریت بود، اگر برایش برنامه‌ای وجود داشت و اراده‌ای برای انجام.
تقلای ترکیه برای مصادرهٔ آب ارس
اختلاف بر سر اقدامات سازه‌ای کشور ترکیه برای مهار آب‌های سطحی از بیش از یک دهه قبل بالا گرفته است. کشورهای منطقه، خصوصاً عراق بر سر ابر پروژهٔ «گاپ» در سرشاخه‌های دجله و فرات با همسایهٔ شمالی‌شان، ترکیه به‌اختلاف خورده‌اند. از طرفی ایران نیز به‌دلیل آنکه از تبعات ثانویهٔ سد‌سازی در بالادست دجله و فرات آسیب می‌بیند نیز به این اعتراض پیوسته است. اما ترکیه به‌دنبال آنچه که «توسعهٔ آب‌محور» خوانده، طرح‌های بلندپروازانهٔ دیگری را در سر می‌پروراند. ابرپروژه‌ای دیگر به‌نام «داپ» در شرق ترکیه در دست اجراست که بخشی از این پروژه به مهار آب در حوضهٔ آبریز رودخانهٔ ارس مربوط می‌شود. رودخانه‌ای مرزی که امروزه علاوه‌بر موضوع آلودگی آن، رقابت کشورهای منطقه بر سر بهره‌برداری آب آن نیز از مهمترین مسائل هیدروپلیتیکی منطقه محسوب می‌شود. در مقالهٔ «توسعۀ آب محور ترکیه در حوضهٔ آبریز فرامرزی ارس» که اخیراً توسط «سعید نسترنی عموقین»، «سیده زهرا قریشی»، «حجت میان‌آبادی» و «عاطفه پرورش ریزی» در مجلهٔ «مدیریت آب و آبیاری» دانشگاه تهران منتشر شده، ابعادی از اقدامات ترکیه در حوضهٔ رودخانهٔ ارس مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس، ترکیه برای مهار ۳.۷۴۳ میلیارد مترمکعب آب دورخیز کرده است. برنامه‌ای که علاوه‌بر تأثیرات محیط‌زیستی در پایین‌دست رودخانهٔ ارس، می‌تواند بر معادلات دیپلماتیک منطقه نیز تأثیر سوء بگذارد. نویسندگان این مقاله بر این باورند که ترکیه در حوزهٔ آب‌های فرامرزی سعی دارد با «تحریف گفتمان» از آب به‌عنوان یک ابزار سیاسی در منطقه استفاده کند.
تعهدات نامشخص در سند امنیت غذایی
«پیشین» از امدادرسانی جا ماند
با وجود تلاش برای امدادرسانی به همهٔ مناطق سیل‌زده، اما فعالان اجتماعی مستقر در منطقه و همچنین اهالی می‌گویند توزیع اقلام مورد نیاز در بسیاری از مناطق انجام نشده است. بخش «پیشین» در راسک یکی از مناطقی است که به‌نظر از امدادرسانی جامانده است. همچنین به گفتهٔ اهالی، بسیاری از روستاها در مناطقی غیر از دشتیاری و چابهار، بیش از یک هفته در انتظار امدادرسانی بوده‌اند. جمعیت هلال‌احمر به تازگی برای برخی تشکل‌های مردمی مجوز فعالیت و جمع‌آوری و توزیع کمک‌های مردمی در منطقه را صادر کرده است اما حجم نیازها با کمک‌های رسیده همخوانی ندارد.
۱۱ شهر در محاصرهٔ سیل
بین جیغ و داد و اشک، زنی در آبی که تا زیر کمر او بالا آمده به خانه‌اش که در آستانهٔ ویرانی است، چشم دوخته. چیزی نمی‌گذرد که جلوی چشم‌های او و همسایه‌ها، این بیغولهٔ تکیده در هم می‌شکند و آب، دیوارهای نه‌چندان استوار این خانه را می‌بلعد. اینجا دشتیاری است. یکی از چندین منطقه‌ای که طی یک هفتهٔ اخیر در سیلاب جنوب سیستانوبلوچستان به زیر آب رفته است. آن‌طور که منابع محلی گزارش داده‌اند، در بارندگی‌های اخیر راه ارتباطی ۳۰۰ روستا کاملاً مسدود شده است. همچنین دیروز نمایندهٔ مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی از گرفتار شدن ۴۰۰ هزار نفر از مردم بلوچستان در سیلاب خبر داد. به گفتهٔ او، بیشترین حجم سیلاب در دو شهرستان دشتیاری و قصرقند متمرکز شده است. البته فعالان محلی و منابع آگاه همان‌طور که پیش از این اداره‌کل هواشناسی سیستانوبلوچستان هشدار داده بود، می‌گویند که تأثیر این سامانهٔ مهیب بارشی بر مناطق نیمهٔ جنوبی استان از جمله شهرستان‌های چابهار، کنارک، نیکشهر، سرباز، راسک، جنوب مهرستان، سراوان و سیب و سوران هم بسیار شدید بوده است.
