روایت اول: دزد بر سر دار شد شاید این نخستین دزدی موزه‌ای در درازای تاریخ ایران باشد. دزدی‌ای که در کاخ گلستان رقم خورد؛ کاخی که مشهور است به ورسای ایران. گفته می‌شود یک روز سلطان صاحب‌قران از خواب بلند و ارادهٔ همایونی‌اش بر آن شد که در این کاخ موزه‌ای برپا کند. واقعیت این است فرنگ رفتن‌های ناصرالدین‌شاه اگرچه خیر و برکت چندانی برای مردم نداشت، اما پای اولین‌های بسیاری از دنیای مدرن را به ایران باز کرد. قبلهٔ عالم در همان سفر اولش به اروپا شیفتهٔ جایی شد به‌نام موزه. ناصرالدین‌شاه از قدیم‌الایام به رسم پادشاهان پیش‌کش‌های سرزمین‌های دیگر را برای به رخ کشیدن در شمال کاخ نگهداری می‌کرد. این پادشاه هنرمندخوی در دههٔ سی‌ام پادشاهی‌اش فهمید در دنیا برای حفظ این هدایا اقدامات دیگری انجام می‌دهند. پس فرمایش کرد در یکی از تالارهای وسیع عمارت خروجی کاخ گلستان، بین شمس‌العماره و گوشهٔ شمال‌شرقی فضاهایی منطبق با ایده‌های غربی بسازند؛ یعنی موزه، کتابخانه و... . حاج ابوالحسن معمارباشی را هم مسئول اجرای این پروژه کردند.

میانکاله در سال ۱۳۴۸ به‌عنوان منطقهٔ حفاظت‌شده و در سال ۱۳۵۴ به‌عنوان تالاب بین‌المللی معرفی شد. در سال ۱۳۵۵ نیز این منطقه عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره یونسکو را دریافت کرد. در این دهه‌ها بارها بحث گردشگری میانکاله مطرح شده است‌ که آخرین آنها به سفر اخیر «ابراهیم رئیسی» به مازندران برمی‌گردد. او در سفر خود ضمن گلایهٔ شدید و بازخواست از وزارت میراث‌فرهنگی و گردشگری به‌دلیل تعلل پنج‌ماهه در اجرای این طرح به‌رغم صدور مجوز از سوی سازمان محیط‌زیست دستور داد با تدوین طرح اقتصادی تالاب میانکاله برای جذب سرمایه‌گذاری، اجرای مصوبات طرح احیای این منطقه باجدیت پیگیری و دنبال شود. این در‌حالی‌است که کارشناسان می‌گویند آنچه میانکاله نیاز ندارد،‌ گردشگری مبتنی‌بر سرمایه‌گذار و توریسم انبوه است.

| پیام ما | سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به پایان رسید. ۱۱ روز برگزاری این نمایشگاه در کنار فروش کتاب با برپایی برنامه‌های مختلف همراه بود. چهره‌های هنری، فرهنگی و سیاسی متعددی از نمایشگاه بازدید کردند. دیدار نویسنده‌ها با مخاطبان خود از رویدادهای پرمخاطب نمایشگاه کتاب بود. «محمدجواد ظریف»، «عادل فردوسی‌پور»، «سروش صحت» و «عباس عراقچی» از خبرساز‌ترین چهره‌ها بودند. خبر دستگیری «صادق زیباکلام» در مسیر نمایشگاه کتاب از حواشی بحث‌برانگیز این رویداد بود. مسئلهٔ حجاب همانطورکه این روزها در جامعه یک موضوع مهم و چالشی است، در نمایشگاه کتاب هم حضور پررنگی داشت. در سطح نمایشگاه تخته‌‌سفیدهای «ایستگاه تفکر» همواره محل بحث موافقان و مخالفان در مسئلهٔ حجاب بود و تلاش شد فضای گفتمانی در نمایشگاه کتاب ایجاد شود. موضوعی که نظرات ضد و نقیضی در مورد آن وجود داشت. مباحث پیرامون حجاب در نمایشگاه کتاب بحث داغ این‌روزهای فضای مجازی هم بود. میزان بازدید از نمایشگاه نیز افت‌وخیز داشت؛ در روزهای آخر هفته آمار بازدید خوب، اما در طول هفته معمولی بود. در ادامهٔ این گزارش مهمترین اتفاقات رویداد سی‌وپنجم کتاب را مرور می‌کنیم.

۲۶ اردیبهشت در کمتر از ۴۰ دقیقه حدود ۳۸.۵ میلی‌متر باران در مشهد بارید و سیل به راه افتاد. یکی از مناطق مشهد که بیشترین خسارات به آن وارد شد، منطقهٔ سیدی بود. خانه‌های منطقهٔ سیدی و معابر این منطقه و میدان انقلاب که در مجاورت کوه‌های مشهد قرار دارند، با خسارت‌های زیادی مواجه شدند. براساس آنچه شهرداری مشهد اعلام کرده است حجم عظیم آب سرریزشده در مسیل‌های سه‌گانه تجمیع شده و بعد از تخریب منازل و دیوار از کوچهٔ سپاه ۶۹ وارد شهر شده و به‌سمت محدودهٔ جنگل طرق سرازیر شده است. بعد از این حادثه مدیر بحران شهرداری مشهد عزل شد. اما خبری از مدیرانی که مقصر ساخت‌وساز در مسیل هستند، به گوش نرسیده است. حالا شورای شهر مشهد می‌گوید در مورد این سیلاب و دلایل آن تحقیق می‌کند. تحقیقی که اگر به نتیجه برسد و بر نتایج آن اقدامی عملی صورت گیرد، شاید از تکرار حادثه جلوگیری شود. حادثه‌ای که تا زمان تنظیم این گزارش منجر به کشته شدن هشت نفر و اسکان موقت حدود ۱۵۰ خانوار شده است.

سفرنامه‌ها فراتر از اوضاع سیاسی و فرهنگی یک کشور یا شهر، اطلاعاتی دربارهٔ اوضاع اجتماعی و محیط‌زیستی آن به ما می‌دهند. نمونه‌اش مجموعهٔ «بمبئی رقص الوان»!‌ خوانش این مجموعه فراتر از اوضاع و احوال سیاسی و فرهنگی این شهر،‌ اطلاعاتی دربارهٔ نحوهٔ زیست مردم به ما می‌دهد،؛ اینکه در آن زمان وضعیت آب آشامیدنی یا بهداشت به چه شکل بود. این سفرنامه‌ها همچنین اطلاعاتی از فضایی دارد که تحت‌عنوان باغ‌وحش مورد استفاده قرار داشت.

پارچه‌های رنگارنگ ابریشمی که بیشتر به‌عنوان روسری زنان عشایر استفاده می‌شد، جای خود را به پارچه‌های صنعتی داده است که دیگر رنگ‌وبویی از طبیعت ندارد. برای کمرنگ شدن هنر باتیک یا چاپ کلاغه‌ای باز هم پای صنعت و تکنولوژی نساجی در میان است که با سرعت چشمگیر خود پارچه‌بافی یا چاپ طرح و رنگ روی پارچه را از میان به در کرده‌. هنر باتیک هم این روزها حال خوشی ندارد و به سرنوشت محتوم خود گردن نهاده‌ است.

نیمهٔ اردیبهشت امسال، روستای تلخاب در شهرستان بدره استان ایلام یک‌بار دیگر دچار رانش شد و حدود یک‌سوم خانه‌های روستا خسارت قابل‌توجهی به خود دید. سال ۱۴۰۱ نیز این روستا با رانشی شدید خسارت قابل‌توجهی به خود دید. نزدیک به ۱۰ سال، یعنی از زمان آغاز عملیات ساخت سد «سیمره» رانش‌های این منطقه تشدید شده است و همهٔ مسئولان دلیل آن را سد عنوان کرده‌اند. با وجود مصوبهٔ جابه‌جایی بخش آسیب‌دیدهٔ روستا، اما هنوز حتی یک خانه هم از سوی دولت به مکان جدیدِ تعیین‌شده منتقل نشده است. آنچه بیش از تکرار این رانش‌ها اهمیت پیدا می‌کند، این نکته است که بررسی‌ها نشان می‌دهد مطالعات این سد پیش از احداث تکمیل نشده است و نتایج مطالعات اولیه هم مشکلات ناشی از احداث و بهره‌برداری را گوشزد کرده بود.