نیمهٔ اردیبهشت امسال، روستای تلخاب در شهرستان بدره استان ایلام یک‌بار دیگر دچار رانش شد و حدود یک‌سوم خانه‌های روستا خسارت قابل‌توجهی به خود دید. سال ۱۴۰۱ نیز این روستا با رانشی شدید خسارت قابل‌توجهی به خود دید. نزدیک به ۱۰ سال، یعنی از زمان آغاز عملیات ساخت سد «سیمره» رانش‌های این منطقه تشدید شده است و همهٔ مسئولان دلیل آن را سد عنوان کرده‌اند. با وجود مصوبهٔ جابه‌جایی بخش آسیب‌دیدهٔ روستا، اما هنوز حتی یک خانه هم از سوی دولت به مکان جدیدِ تعیین‌شده منتقل نشده است. آنچه بیش از تکرار این رانش‌ها اهمیت پیدا می‌کند، این نکته است که بررسی‌ها نشان می‌دهد مطالعات این سد پیش از احداث تکمیل نشده است و نتایج مطالعات اولیه هم مشکلات ناشی از احداث و بهره‌برداری را گوشزد کرده بود.

|پیام ما| سفر استانی رئیس‌جمهوری به قم‏، در روز پایانی هفتهٔ گذشته (پنجشنبه ۲۰ اردیبهشت) با حضور معاون امور مجلس، حقوقی و استان‌های وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی یک‌بار دیگر نگاه‌ها را به بافت تاریخی قم متوجه کرد. «جواد واحدی» در این بازدید از نزدیک روند ساماندهی و مرمت بافت تاریخی شهر قم را بررسی کرد و با تعدادی از مغازه‌داران و افراد ساکن در این منطقه به گفت‌وگو پرداخت. این بازدید و صحبت‌ها در شرایطی است که سال گذشته کارزار «نجات بافت تاریخی قم» شکل گرفت تا مطالبهٔ مدنی برای جلوگیری از تخریب این بافت اتفاق بیفتد. از سوی دیگر فعالان میراث فرهنگی معتقد بودند در ساماندهی بافت تاریخی قم تأکید بر حفظ دانه‌های تاریخی است، درحالی‌که بافت‌های تاریخی، مجموعه‌ای از گذرها، کوچه‌ها، خانه‌ها، مساجد، مکتب‌خانه‌ها، طاق‌ها و ساباط‌ها، سرمایه‌ٔ فرهنگی به‌شمار می‌روند و محافظت از آنها حفظ دو دیدگاه حفظ تمدن و توسعهٔ اقتصاد گردشگری، مفید است.

اتحادیه‌ها و اتاق تعاون وفق برخی قوانین داخلی مانند فصل‌های چهارم و دهم قانون بخش تعاون جمهوری اسلامی ایران، مسئولیت‌هایی در قبال تعاونی‌ها دارند. از جمله ترویج، آموزش، حل‌وفصل دعاوی و نیز توسعه و حمایت از تعاونی‌ها. از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز همچون نمایندهٔ دولت از سوی فصل یازدهم قانون مذکور و قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ و سند توسعهٔ تعاون مصوب ۱۴۰۲، وظایف مشابه را عهده‌دار شده است. حالا مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی اعلام کرده است که همین موضوع «موازی‌کاری»، «هم‌پوشانی» و «تقسیم کار نامناسبی» ایجاد کرده است که از ۲۵ درصد سهم تعیین‌شده برای تعاونی در اقتصاد کشور مطابق اسناد بالادستی، خوشبینانه‌ترین آمار سهم بالای هشت درصد را روایت نمی‌کند. این گزارش همچنین می‌گوید: «گاهی قوانین تقسیم کار و نحوهٔ انجام آنها، سازمان‌های مختلف را به آیین‌نامه‌ها ارجاع داده است. گاهی شاید رضایت سازمان‌های همکار درنهایت برآورده نشود و به همین سبب در اجرا کارشکنی یا حتی به‌طور غیرعمد دشواری‌های اداری به‌وجود آید.»

روستای گردشگری «امام‌زاده ابراهیم (ع)» شفت در ۴۸ کیلومتری مرکز گیلان (رشت) در دهستان چوبر در منطقهٔ ییلاقی و در دامنهٔ کوه اسلار و ونی قرار دارد که به‌واسطهٔ وجود ساختمان‌های زیبا، رنگارنگ و چوبی چندطبقه و وجود چشمه‌های بکر و طبیعت چشم‌نواز، همه‌ساله در بهار و تابستان میزبان بسیاری از گردشگران و زائران است. امام‌زاده ابراهیم (ع)، مطابق شجره‌نامهٔ موجود این امامزاده از فرزندان امام موسی کاظم (ع) است. خانه‌های روستا چهار، پنج یا شش طبقه هستند. معمولاً در روستاهای دیگر این نوع خانه‌سازی را نمی‌بینیم که تنها مصالح به‌کاررفته برای خانه‌سازی در روستا چوب باشد.

|پیام ما|«جیرفت» که آن را مرکز حوزه فرهنگی جازموریان در جنوب شرقی ایران می‌دانند، معروف به شهر «دقیانوس» یا به گفته مردم محلی «کلنگی» محوطه بسیار بزرگی است که بیش از 1200 هکتار مساحت دارد. این محوطه در سمت غرب و چسبیده به شهر کنونی جیرفت است که در متون تاریخی و جغرافیایی از آن نام برده شده. این شهر آن‌طور که «سیدرسول موسوی حاجی» و «میثم شهسواری» در مقاله «شهر قدیم جیرفت: توضیحی برای روند و چرایی متروک شدن آن با نگاهی به شهر جدید جیرفت» نوشته‌اند؛ مهم‌ترین مرکز شهری در بخش جنوب ایالت کرمان تا دریای پارس در سده‌های آغازین تا میانی هجری بوده است که با نام ولایت جیرفت شناخته می‌شده.

فرونشست زمین یک موضوع گسترده در سطح جهانی و دغدغهٔ مهم در این باره، آسیبی است که برای بناهای تاریخی وجود دارد. ایران در میان پنج کشور اول جهان قرار دارد که هم بیشترین میانگین فرونشست و هم بیشترین وسعت مناطق تحت‌تأثیر این پدیده در آن رخ داده است. نکتهٔ مهم اینکه فرونشست تنها بحران زمین‌شناسی است که قابل برگشت نیست و اگر آبخوان از بین برود، بیابان تشکیل می‌شود. چیزی شبیه کویر لوت که بارندگی دارد، اما آب در آن نفوذ نمی‌کند یا رودخانهٔ شیراز که آب به کف آن نفوذ نمی‌کند و در برابر بارش‌ها سیلاب راه می‌افتد. به همین دلیل اقدامات مختلفی در سطح جهانی برای مقابله و جلوگیری از فرونشست زمین در حال انجام است، اما به تأکید متخصصان هنوز این سیاستگذاری‌های نوین در کشور ما جای خود را باز نکرده. البته به‌گفتهٔ «علی بیت‌اللهی»، رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی کلید استفاده از فناوری نوین برای کاهش اثرات بحران‌های طبیعی از جمله فرونشست بر بناهای تاریخی در کشور زده شده است و این امیدواری وجود دارد که با تأمین بودجه بتوان براساس اولویت خطر فرونشست در سایت‌ها و بناهای تاریخی، کاهش آسیب‌ها را رقم زد.