|پیام‌ما| بسیاری از کارشناسان بخش آب معتقدند، چالش آب در کشور صرفاً کمیابی فیزیکی آب نیست؛ بلکه ناکامی‌های نهادی و سیاسی در مدیریت آب است. به‌همین‌دلیل بازارها می‌توانند به‌عنوان ابزاری با رویکرد تقاضامحور، برای مدیریت کمیابی آب ایفای نقش کنند. منتقدان بازار آب (که نمونه‌های موفق بی‌شماری در جهان دارد) معتقدند بازارها می‌توانند به‌سبب نبود شرایط و بسترهای سیاسی و نهادی، به مایۀ دردسر نیز تبدیل شوند. به‌همین‌دلیل‌است‌که، نقش آنها به‌عنوان یک راه‌حل برای بحران آب ابراز تردید می‌شود. ازاین‌رو اتخاذ رویکرد چندرشته‌ای و همیارانه به نقش‌آفرینی بازارهای آب، می‌تواند به ارتقای اثربخشی آن کمک فراوانی کند. طبق آمار رسمی وزارت نیرو، از نظر اقتصادی سهم هر مترمکعب آب مصرفی در تولید ناخالص ملی در ایران کمتر از دو دلار است؛ درحالی‌که متوسط جهانی هشت دلار به ازای هر مترمکعب است. باتوجه‌به این واقعیت و همچنین تمایل دولت به ایجاد بازار آب، این‌بار اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران در نشستی مشترک با مدیران وزارت نیرو و فعالان صنعت آب پیشنهاد داده است، به‌منظور مدیریت «ابرچالش آب» اجرای برنامه دَه‌ساله با تکیه‌بر دو اصل مهم و هم‌زمان مؤثر است: «تجدیدنظر در تخصیص منابع آب موجود با اولویت‌دادن به تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی و حقابه‌های زیست‌محیطی» و «افزایش بهره‌وری». همچنین اتاق ایران اعلام کرده است که تقویت بازار آب باید به‌عنوان اهرمی برای واقعی‌شدن قیمت آب به‌جدیت پیگیری شود.

تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد جریان آب محدودی که از هیرمند به‌سمت ایران جریان داشته، قطع شده است؛ اما مسیر آب به‌سمت گودزره همچنان باز و آب به‌سمت این شوره‌زار در جریان است. ۱۷ اردیبهشت امسال یعنی حدود ۲۰ روز پیش حجم آب منحرف‌شده به‌سمت شوره‌زار گودزره ۲.۷ میلیارد مترمکعب بوده که مساحتی حدود ۸۰۰ کیلومتر را در آب فرو برده است. حجم مساحت اشغال‌شده تا امروز، ۶ خرداد با افزایش حدود ۱۰ درصد به حدود ۹۰۰ کیلومتر رسیده است. می‌توان محاسبه کرد احتمالاً تا این زمان حدود سه میلیارد مترمکعب آب به‌سمت گودزره منحرف شده است. دو سال پیش که آب سیلاب هیرمند به‌سمت سیلاب گودزره هدایت شده بود، وزارت نیرو مساحت آب را در حدود ۳۰۰ کیلومتر برآورد کرده بود. یعنی حالا طالبان آبی با حجم سه برابر را به گودزره فرستاده است. نمایندهٔ ویژهٔ رئیس‌جمهوری در امور افغانستان در نخستین روزهای اردیبهشت امسال اعلام کرده بود بند کمال‌خان به درخواست ایران و با پذیرش طالبان، اصلاح شده است. حالا اما «حسن کاظمی قمی» می‌گوید «اصلاح اشتباه در تاج بند انحرافی کمال‌خان» آب را به‌سمت شوره‌زار هدایت کرده است.

|پیام ما| سد «قیز قلعه‌سی» به‌عنوان پروژهٔ مشترک ایران و آذربایجان و با هدف بهره‌مندی بیشتر هر دو کشور از این آبراههٔ مشترک به بهره‌برداری رسید. روز گذشته شرکت مدیریت منابع آب کشور، به همین مناسبت نشستی خبری برگزار کرد تا ویژگی‌های این سد جدید را تشریح کند. بنابر آنچه در این نشست خبری اعلام شده است این سد به‌منظور اجرای پروتکل‌های رودخانهٔ ارس ساخته شده است و دولت امیدوار است اضافه شدن ظرفیت‌های دو سد خداآفرین و قیز قلعه‌سی به سد ارس، موجب افزایش رفاه و امنیت و آرامش نقطهٔ صفر مرزی‌ شود. براساس آنچه در این نشست اعلام شد با اجرای این طرح، حدود ۷۴ هزار هکتار اراضی دیم و ۱۵ هزار هکتار اراضی بهبود، زیر آب می‌رود و این پروژه در مرحلهٔ اول اشتغالزایی ۴۰ هزار نفر و در مرحلهٔ دوم اشتغالزایی ۳۰ هزار نفر را به‌دنبال خواهد داشت. با‌این‌حال، در این نشست خبری مبنی‌بر همکاری مشترک دو کشور آذربایجان و ایران برای کاهش آلودگی آب ارس به گوش نرسید. این در‌حالی‌است که علاوه‌بر ارمنستان، ایران و آذربایجان نیز منابع آلاینده‌ای را به‌ویژه با فعالیت‌های معدنی به ارس روانه می‌کنند.

یکی از مصوبات سازمان حفاظت محیط‌زیست در سفر اخیر رئیس‌جمهوری به سیستان‌وبلوچستان مرطوب‌سازی کانون‌های گردوغبار در سیستان پیش از شروع بادهای ۱۲۰روزه در این منطقه بود. برنامه‌ای که به‌نظر می‌رسد همچنان بلاتکلیف مانده است. اکنون و پس از سیلاب‌های اخیر هیرمند آب به هامون سابوری رسیده است، اما خبری از مرطوب‌سازی نیست. برنامه‌های پیشین ستاد مقابله با گردوغبار نیز در رفع این کانون‌ها بی‌نتیجه و بیشتر شبیه به آزمون و خطا بود تا اقدامی قطعی و اثربخش. ستاد مقابله با گردوغبار در منطقهٔ برینگک یکی از کانون‌های اصلی خیزش غبار در سیستان، برای عملیات نهال‌کاری تلاش کرد. بعد از دو سال این ستاد اعلام کرد به‌دلیل اینکه سطح تالاب دائم خشک و مرطوب می‌شود و وجود دلایل دیگری نهال‌کاری جواب نداد. حدود سال‌های ۹۸ و ۹۹ آب وارد منطقه شد و آن‌ منطقه را پس از سال‌ها زیر آب برد. نهال‌های کاشته‌شده نیز زیر آب رفتند.