اهمیت خلع سلاح در دوران تغییراقلیم
![اهمیت خلع سلاح در دوران تغییراقلیم](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/169220393-jpg.webp)
۱۳ آبان ۱۴۰۲، ۲۱:۳۲
خلع سلاح، اصطلاحی دارای قدمت در حوزههای حقوق بینالملل و روابط بینالملل است که عمدتاً به مذاکرات پیرامون تسلیحات نظامی با مقصد کاهش تا انهدام تسلیحات اطلاق میشود. معنای دقیق آن امحای همه یا طیف خاصی از تسلیحات یا کنترل و تحدید کمی و کیفی برخی از انواع آنها است. فرایند خلع سلاح در طول زمان بارها متحول شده و معنای آن مورد جرح و تعدیل قرار گرفته است. بههرروی، هدف اصلی این مفهوم پذیرفتهشده در منشور ملل متحد با ماهیت بینالمللی امحای جنگ و ایجاد صلح و برقراری امنیت در عرصهٔ بینالملل است. خلع سلاح در گذشته با ایجاد مراجع داوری رواج یافت و پس از آن سازمانیافتهتر استمرار یافت. سپس تا پایان جنگ سرد در خلع تسلیحات کشتارهای جمعی خلاصه میشد، اما پس از آن به سایر سلاحهای متعارف از جمله مینهای ضدنفر تسری یافت و رویکرد چندجانبهٔ آن قدرت گرفت.
در مقدمه و مواد قابلتوجهی از منشور ملل متحد اهدافی مدنظر است که خلع سلاح یکی از مبانی اساسی حصول آنهاست. در این بین، میتوان به برقراری صلح و تأمین امنیت جامعهٔ بینالمللی و جلوگیری از وقوع جنگهای جهانی و پرهیز از توسل به جنگ بهعنوان سیاستی ملی اشاره کرد. محتوای کلی این مفهوم در راستای نیل به اهداف فوقالذکر، تثبیت و کاهش نوع خاصی از تسلیحات و جلوگیری از برخی اقدامات نظامی معین و قانونمندسازی نیروهای مسلح، منع نقل و انتقال اقلام مهم نظامی و ممانعت از بروز جنگ و کاهش مخاطرات وارده بر جمعیت و تقلیل هزینههای جنگ و… است. درعینحال که خیل کثیری از صاحبنظران معتقدند که خلع سلاح بر دوام طولانیمدت صلح اثر دارد و احتمال تکرار جنگ را کاهش میدهد، برخی مانند پیروان مکتب واقعگرایی حذف و فقدان تسلیحات را متضمن صلح قلمداد نمیکنند؛ بالعکس، معتقدند توانمندی نظامی مانع از بروز جنگ و بیثباتی شده است و رابطهٔ میان افزایش قدرت نظامی و تأمین امنیت ملی را مستقیم میدانند.
ضعف این بینش جنگمحور و مبتنیبر تفکرات موازنهٔ قدرت از منظر تحلیلگران، تحقق نیافتن برابری توان تسلیحاتی و ناتوانی در تحدید تسلیحات به عرصهٔ دفاع و غیرعقلانی بودن تقسیمبندی تسلیحات به تهاجمی و تدافعی است. در این میان برخی مطابق آنچه برای مثال در ماده ۴۷ منشور ملل متحد ذکر شده است، به بهرهگیری از توان نظامی در راستای منافع مشترک و مشروعیتبخشی به این نحو به توان تسلیحاتی اعتقاد دارند. اما مسئله اینجاست که عمدتاً تعریف منافع مشترک و ماهیت تعهدات آن با منافع کشورهای دارای نفوذ و قدرت همسو است.
در چنین فضایی برخی کشورها بهویژه کشورهای درحالتوسعه در راستای بالا بردن توان مذاکره به افزایش قدرت نظامی خود روی میآورند. البته تأثیر اعتقاد به نظریهٔ بازدارندگی در امنیت بینالملل بهمعنای بهرهگیری یکطرف از مجموعهٔ تهدیدات برای قانع کردن طرف دیگر از انجام امر نامطلوب انکارناپذیر است؛ هرچند که آرمانگرایان نیز همواره برقراری صلح را در گرو خلع سلاح میبینند. بههرروی جنگها، مخاصمات مسلحانه، مسابقات تسلیحاتی و مداخلههای نظامی برای محیط زیست مضرات فراوان بههمراه دارند. بهویژه در برههای که جهان درحال دستوپنجه نرم کردن با معضلات ناشی از تغییراقلیم است.
تولید جهانی تسلیحات و عملیات نظامی حداقل سبب انتشار پنج درصد از کربن جهان است. پایان یافتن یا کاهش مقیاس عملیات نظامی و تولید تسلیحات، میزان انتشار کربن و آثار مخرب آن بر زیستبوم را تا حد زیادی کاهش میدهد. از سویی این مسئله میتواند منابع مالی حفاظت از محیط زیست را افزایش دهد. در عصر تغییراقلیم که جهانیان برای بهصفررساندن مصرف سوختهای فسیلی، فعلاً راهکاری اصولی و منطقی جز اتکا به فناوری هستهای ندارند و از سویی رشد علم و فناوری به حوزهٔ تسلیحات نیز تسری یافته است و امکان دستیابی کشورها به انواع سلاحهای هستهای، شیمیایی، بیولوژیک وجود دارد، توجه به خلع سلاح اهمیتی دوچندان مییابد. خلع سلاح در این دوران راهحل قدرتمندی برای مقابله با بحران اقلیمی و توسعهٔ پایدار محسوب میشود. فجایع ناشی از کاربرد سلاحهای هستهای مانند تلفات فاجعهبار، قدرت تخریب بالا و زمستان هستهای بر کسی پوشیده نیست. هرچند که بسیاری از صاحبان قدرت همچنان منع دستیابی به فناوری هستهای و عدم انتقال دانش به کشورهای درحالتوسعه و کمبرخوردار و انحصار ماحصل علم برای خود را بهعنوان راهکار میپندارند، اما پیشرفت بهلحاظ تاریخی غیرقابل اجتناب است.
این مسائل بیانگر ضرورت توجه به مفاهیم خلع سلاح و کنترل تسلیحات است. هرچند که تاکنون میزان اثربخشی و نقش دولتها در این فرایند یکسان نبوده است، اما همراهی و همکاری بین کشورها بهویژه کشورهای درحالتوسعه میتواند افقهای جدیدی را به روی حفظ ابعاد مختلف امنیت بگشاید. قطعاً مشارکت کشورهای عضو سازمان ملل متحد در فرایند خلع سلاح تأثیر وافری خواهد داشت. همانطور که این مسئله بارها از سوی صاحبنظران این حوزه مانند «هانس بلیکس» (مدیرکل اسبق آژانس بینالمللی انرژی اتمی) برای مثال در راستای عدم اشاعهٔ افقی و عمودی تسلیحات هستهای مورد تأکید قرار گرفته است. سازمان ملل متحد بهخصوص در برههای که آتش جنگافروزی و قدرتطلبی برخی کشورها با اتکا به توان نظامی خود مشتعل شده است و تعداد کلاهکهای هستهای بیش از ۱۲ هزار تخمین زده میشود، در راستای صیانت از بقا، باید بستر را با اقتدار بهمنظور تحقق فرایندهای معتبر چندجانبهٔ خلع سلاح و عدم اشاعه فراهم آورد.
برچسب ها:
اقلیم، امنیت ملی، بحران اقلیمی، تغییر اقلیم، جامعه، سوختهای فسیلی، علم و فناوری، محیط زیست
پیشنهاد سردبیر
مطالب مرتبط
![تیشه بر سقف بنای قاجاری](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/خانه-مدیری.jpg)
خانۀ تاریخی «مدیری» در لنگرود در خطر تخریب قرار دارد
تیشه بر سقف بنای قاجاری
![لرستان برای رونق گردشگری نیازمند ثبت جهانی آثار است](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/قلعه-فلک-الافلاک.jpg)
مدیرکل میراث فرهنگی لرستان:
لرستان برای رونق گردشگری نیازمند ثبت جهانی آثار است
![زنگ خطری جدی برای باغستان سنتی قزوین](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/آتشسوزی-1.jpg)
زنگ خطری جدی برای باغستان سنتی قزوین
![امید به پیمانسپاری ۲۰ درصدی صنایعدستی](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/ایرنا-1.jpg)
بانک مرکزی کورسوی امید به رونق صادرات صنایعدستی را کلید زد
امید به پیمانسپاری ۲۰ درصدی صنایعدستی
![کشف ظروف شیشهای در نزدیکی سواحل بلغارستان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/ظروف-شیشهای.jpg)
کشف ظروف شیشهای در نزدیکی سواحل بلغارستان
![رفع خطر تخریب از تیمچه تاریخی امینالدوله کاشان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/تیمچه-تاریخی-امینالدوله-کاشان.jpg)
رفع خطر تخریب از تیمچه تاریخی امینالدوله کاشان
![تخریب محوطه باستانی ۶ هزار ساله](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/قلعه-نو.jpg)
مدیرکل میراث فرهنگی استان مرکزی خبر داد
تخریب محوطه باستانی ۶ هزار ساله
![به ثبت جهانی «هگمتانه» امیدواریم](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/تپه-هگمتانه.jpg)
پاسخ مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی همدان به «پیام ما»:
به ثبت جهانی «هگمتانه» امیدواریم
![تنور خاموش تنورسازان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/تنور-گلی.jpg)
تنورسازی شاخهای هنر سفالگری است که با ورود صنعت نان ماشینی از تب و تاب افتاد
تنور خاموش تنورسازان
![وزیر باید الفبای گردشگری را بداند](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/دیجیتال-9.jpg)
گفتوگوی «پیام ما» با دو فعال صنعت گردشگری دربارهٔ ویژگیهای وزیر آیندۀ میراث فرهنگی
وزیر باید الفبای گردشگری را بداند
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- با طراحی سایت مشتریان رقیب خود را بدزدید!
- بیماری هاشیموتو چیست؟ علائم و راهکارهای درمان
- نورپردازی کابینت آشپزخانه چه تاثیری بر روحیه افراد دارد؟
- سفر به پوکت بهترین مقصد گرمسیری آسیا با تور تایلند آرزوی سفر
- بورس شمش گلدن ارت ( خانی )
- مقایسه گچبری پیش ساخته پلی یورتان و گچبری پیش ساخته پلی استایرن
- عطر بدون سردرد – 11 عطر مخصوص افراد میگرنی
- گیلکی کناری، پژوهشگر برتر متافیزیک ایرانی بر سکوهای بینالمللی
- چرا رزرو هتلهای 4 ستاره استانبول ارزشمند است؟
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟ بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/کتاب-چرا-شما-را-نمیگیرن.jpg)
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
آشکارشدن گورهای ماقبلتاریخ هنگام ساخت بزرگراه
3
«بمو» را تکهتکه کردند
4
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
5
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
دیدگاهتان را بنویسید