رمزگشایی از سخنان رئیس سازمان محیطزیست از زبان دو کارشناس
«مافیای پسماند» کیست و چهمیکند
برای رسیدگی به این اقتصاد غیررسمی، شاید قبل از وزارت کشور یا سازمان حفاظت محیطزیست، باید وزارت اقتصاد و دارایی و سازمان امور مالیاتی کشور وارد عمل شود
![«مافیای پسماند» کیست و چهمیکند](https://payamema.ir/pubfiles/2023/06/3-14.jpg)
۲۷ خرداد ۱۴۰۲، ۲۱:۳۸
«مدیریت پسماند کشور به یک باند مافیایی با سرمایهای کثیف تبدیل شده بود و دولت با حمایت وزارت کشور به بحث پسماند پرداخته است.» این جملات را روز گذشته علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرده است. او از عنوان «مافیا» درحالی استفاده کرده که پیش از این مافیای زباله در ادبیات غیررسمی بسیار شنیده میشد. هر روز کودکان زبالهگرد از ماشینهای بزرگ خارج میشدند تا در سطح محلهها بگردند و پسماندهای خشک را جدا کنند. تعداد زبالهگردان با وضعیت وخیم اقتصادی بیشتر شد و چرخه نادرست جمعآوری پسماند معیوبتر از گذشته. حتی زمانی که بحثها بر سر کار کودکان بالا گرفت، هر روز دهها کودک در شهر مشغول جستوجو در سطلهای زباله بودند اما صدای کسی در نیامد. حالا رئیس یکی از سازمانهای متولی در زمینه پسماند از مافیایی نام میبرد که اتفاقاً سرمایهای «کثیف» و «کلان» دارد و گویا زور کسی هم به آن نمیرسد. او در گفتههایش به «سایت زباله سراوان» در استان گیلان هم اشاره کرده و میگوید قرار است طی چهار سال، مشکل چهل ساله را در این محل حل کنند. حال آنکه جنگل سراوان غرق در زباله است. ماشینهای حمل زباله همچنان مقابل آن صف کشیدهاند، تفکیک از مبدا جدی گرفته نمیشود و ایدههایی چون انتقال زباله با قطار به «لوشان» در میان است. مدیریت پسماند با مافیایی که سلاجقه حالا از آن نام برده در وضعیتی بحرانی قرار دارد. بحرانی که شمال و جنوب و مرکز کشور را درگیر کرده و حالا ما میپرسیم چرا کسی مقابل این «مافیا» نمیایستد؟
مافیا، راهی برای شانه خالی کردن مسئولان از بار مسئولیت
| محمدحسن کریمیان |
| پژوهشگر اجتماعی |
استفاده از واژه «مافیا» برای جمعآوری یا مدیریت پسماند، اتفاق جدیدی نیست. این مفهوم مدتهاست استفاده میشود و به این ترتیب موضوع را عجیب، مبهم و رعبآور بازنمایی میکند. در عین حال باید بدانیم استفاده از این واژه به فهم مناسبات موجود کمک نمیکند و راهی شده برای آنکه سازمانها و وزارتخانههای متولی بار را از روی دوش خود بردارند و بگویند سهم و قدرتشان در به وجود آمدن این شرایط اندک است و به عبارتی شرایط مافیایی و خارج از کنترل است. از سوی دیگر من در سالهای گذشته درباره پسماند در تهران فعالیت و پژوهش داشتهام و درباره همین شهر هم میتوانم بگویم که مدیریت پسماند آن بیش از آنکه تحت تاثیر منافع شهروند و شهر باشد، تحت تاثیر منافع افراد و گروههای خاصی است که به عبارتی کنترل گردش سرمایه پسماند شهری بیش از قانون در دستان آنها است. این قدرت به این عده داده شده و حالا آنها با گسترش روابطشان مانع از بازپسگیری این قدرت شدهاند.
اما پیش از هر چیز باید سازمانها و وزارتخانههای متولی را بررسی کنیم. وزارت کشور و زیرمجموعهاش یعنی سازمان دهیاریها و شهرداریها، به نوعی سیاستهای جمعآوری را به شهرداریها تفویض کردهاند. وزارت کشور باید با همراهی سایر سازمانها مانند محیط زیست، آییننامههای اجرایی قانون مدیریت پسماند را تدوین و بر اجرایی شدنش نظارت میکرد اما مدتهاست از زیر بار این کار شانه خالی کردهاند و به این ترتیب شوراهای شهر مجبور به نوشتن آییننامه شدهاند و یکدستی و نظارت از دست رفته است. جریان هماهنگکنندهای وجود ندارد و ارتباطات بین لایههای مختلف این عرصه هم کمتر شده است.
کریمیان، پژوهشگر اجتماعی: وضعیت به جایی رسیده که بحث مافیای پسماند دیگر پنهان نمیشود و این مشکل آنقدر بزرگ شده که صرفا میتوانند بگویند دستهایی پشت پرده است که زورمان به آنها نمیرسد. در شهر تهران، جمعآوری پسماند با نیروی کار ارزانقیمت و اغلب مهاجر گره خورده و بیشتر گاراژهای اجارهای هم مکانی است برای تفکیک، دپو و البته محل زندگی زبالهگردانها
حالا وضعیت به جایی رسیده که بحث مافیای پسماند دیگر پنهان نمیشود و این مشکل آنقدر بزرگ شده که صرفا میتوانند بگویند دستهایی پشت پرده است که زورمان به آنها نمیرسد. در شهر تهران، جمعآوری پسماند با نیروی کار ارزانقیمت و اغلب مهاجر گره خورده و بیشتر گاراژهای اجارهای هم مکانی است برای تفکیک، دپو و البته محل زندگی زبالهگردانها. پسماند خشک شهر در قراردادهای مزایدهای در هر منطقه به پیمانکاران واگذار میشود و این پیمانکار اجازه نمیدهد نیروی متفرقه کار را انجام دهد و عملا زبالهگردانان در کنترل پیمانکاران هستند. در مواردی هم زبالهگردها زیر نظر سرپرست یا ارباب یک گود فعالند و آن سرپرست با پیمانکار در ارتباط است.
در چنین وضعیتی، شهرداری وظیفهاش که گره خورده با مسائل محیط زیستی و کارگری است را به صورت کامل به پیمانکارانی داده که نه نظارت دقیقی روی آنهاست و نه قابل کنترلند. پیمانکار قاعده بازی را میچیند و در این زمین غیر رسمی هم همین افراد بیش از همه کنترلگری دارند. نام آنها را هرچه بگذاریم فرقی در شرایط موجود ندارد. باید این شرایط تغییر کند و این روند به سمت شفافیت و کنترل سازمانها ووزارتخانههایی که در این زمینه وظیفه برعهده دارند دربیاید.
میلیاردها تومان در جیب بنگاههای غیررسمی جمعآوری ضایعات
| امین صدرنژاد |
| دبیر اتحادیه صنایع بازیافت ایران |
در موضوع جمعآوری پسماند با بنگاههای غیررسمی فراوانی روبروییم که بدون پرداخت مالیات، با گردش مالی بالا و بدون رعایت الزامات وزارت کار، وزارت بهداشت، سازمان استاندارد، بیمه تامین اجتماعی و… مشغول به فعالیت هستند که شاید عنوان «مافیا» برای آنها، در مقایسه با «بنگاه غیررسمی» به گوش مردم آشناتر باشد. در این بنگاهها از مهاجران خارجی تا کودکان کار مشغول به کارند و به باور ما در بخش خصوصی برای رسیدگی به این اقتصاد غیررسمی، شاید قبل از وزارت کشور یا سازمان حفاظت محیطزیست، باید وزارت اقتصاد و دارایی و سازمان امور مالیاتی کشور وارد عمل شود. چرا که ما با نقل و انتقال حجم بالایی از پول طرفیم که ناظر اصلی بر آن سازمان امور مالیاتی است، اما متأسفانه در تمام سالهای گذشته این نظارت اتفاق نیفتاده است.
در سال ۱۴۰۰ ابتدا از دفتر مبارزه با پولشویی و فرار مالیاتی سازمان امور مالیاتی خواستیم تا به این حوزه وارد شود. میگفتیم ما در صنعت شماره شبای افرادی که از ایشان ضایعات میخریم را برای شما میفرستیم و شما پیگیری کنید، اما این اتفاق نیفتاد. بعد از آن از معاونت درآمدهای سازمان امور مالیاتی خواستیم تا به وضعیت رسیدگی کند و پیشنهاد دادیم به صورت معاملات فصلی، یک ستون با عنوان شماره شبا اضافه شود تا وقتی کد ملی این افراد را نداریم، بتوانیم از این طریق آنها را در گزارشهای مالی که برای رسیدگی میدهیم ثبت کنم، باز هم به نتیجه نرسیدیم. مسئله اینجاست که حجم نقدینگی در حسابهای این افراد و حسابهای اجارهای که با آن کار میکنند واقعا بالاست و مثلاً فقط یک بنگاه غیررسمی در سال ۱۳۹۹ به یکی از شرکتهای عضو اتحادیه 14 میلیارد تومان ضایعات فروختهاست!
صدرنژاد، دبیر اتحادیه صنایع بازیافت ایران: برای رسیدگی به این اقتصاد غیررسمی، شاید قبل از وزارت کشور یا سازمان حفاظت محیطزیست، باید وزارت اقتصاد و دارایی و سازمان امور مالیاتی کشور وارد عمل شود. چرا که ما با نقل و انتقال حجم بالایی از پول طرفیم که ناظر اصلی بر آن سازمان امور مالیاتی است، اما در تمام سالهای گذشته این نظارت اتفاق نیفتاده است
هیچکدام از این پیگیریها به نتیجه نرسید و به ما گفتند این مشکل در سامانه جامع مودیان حل خواهد شد. اما در گفتوگویی که با رئیس مرکز تنظیم مقررات داشتیم متوجه شدیم که این سامانه هم مشکل را حل نمیکند و همچنان با جریان قدرتمند غیررسمی روبهرو خواهیم بود. در بخش خصوصی مشکل برای ما از این جهت است که جدای از اینکه این بنگاهها از افراد برای جمعآوری ضایعات بهرهکشی میکند، به مایی که بنگاه اقتصادی رسمی هستیم هم آسیب میرسانند، چرا که نمیدانیم در اظهارنامههای مالیاتی باید نام چه کسی را به عنوان فروشنده بنویسیم. چارهای هم جز خرید و تأمین مواد اولیه از این جماعت نداریم. این جریان مالی غیرشفاف آسیب بزرگی برای اقتصاد و امنیت کشور است، چرا که گاه ریال موجود در حساب این افراد بلافاصله به دلار نقدی تبدیل شده و دیگر ردگیری این جریان مالی دلاری برای کل حاکمیت غیرممکن میشود.
پیرو صحبتهای اخیر آقای سلاجقه، باید اعتراف کنم در دوره اخیر سازمان حفاظت محیط زیست گامهایی خوبی برای شفاف و قانونی شدن جمعآوری پسماند برداشتهاست. به این ترتیب که سازمان در تعریف و تفکیک مفهوم مواد قابل بازیابی در اختیار شهروند و پسماند به بخش خصوصی کمک کرد و بر این اساس شرکتهای بازیافت رسمی میتوانند خرید و جمعآوری مواد قابل بازیابی از شهروندان در مبدا را شروع کنند. اما متأسفانه وزارت صنعت، معدن و تجارت 9 ماه است که دستورالعمل صدور مجوز این کار را صادر نکرده و در این مدت هم مدام در حال تغییرات داخلی بوده که این وضعیت، کار را برای صنعت و اقتصاد بیش از پیش سخت کرده است. بهطور مشخص با شفاف شدن این بخش از اقتصاد و جمعآوری درست از مبدا، میتوانیم گامهای بزرگی برای مقابله با بازار غیررسمی برداریم. البته این کار به راحتی و سرعت عملی نمیشود و ممکن است در بازهای پنج ساله از کلانشهرها شروع شود و با آموزش و آگاهی و تشویق به نتیجه برسد. اما از بین بردن مافیای پسماند که بدون جواب پس دادن به کسی مشغول به کارند و پولهای هنگفتی را جابجا میکنند، به راحتی و با حضور یک سازمان ممکن نیست.
الان ما در جمعآوری پسماند با چندین مدل روبهروییم. یکی از آنها مدل سنتی است و افراد یا ماشینهای جمعآوری ضایعات دارند که ضایعات را به انبارها یا گاراژهای بزرگ اطراف شهر میبرند و بعضی دارای مجوز از اتاق اصناف هستند. دیگری اپلیکیشنهای جمعآوری هستند که به صورت تقریباً محدودی مشغول به کارند و گروه دیگر نیز شرکتهای بزرگ مانند شرکت کاله، میهن و فروشگاههای زنجیرهای هستند که به تازگی وارد این حوزه شدهاند. قطعا با ورود آنها به این چرخه، ادبیات جمعآوری هم میتواند تغییر کند و اتحادیه ما به عنوان سندیکای این حوزه توان ساماندهی و مدیریت این فضا را خواهد داشت.
پیشنهاد سردبیر
![سرمایهگذاری در معدن بازنده](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/3-16-jpg.webp)
سرمایهگذاری در معدن بازنده
مطالب مرتبط
![آیین تعزیه، تنها مخاطب هنر زرهبافی](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/زره-بافی.jpg)
«زرهبافی» یکی از قدیمیترین هنرهای بشر است و در ایران هشت قرن قدمت دارد
آیین تعزیه، تنها مخاطب هنر زرهبافی
![رفع «ایران هراسی»ماموریت دولت آینده](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/گردشگر.jpg)
نامزدهای ریاست جمهوری چقدر به صنعت گردشگری توجه کردند؟
رفع «ایران هراسی»ماموریت دولت آینده
![کنسرت تخت جمشید استاندارد برگزار میشود](https://payamema.ir/pubfiles/2024/03/1952272_980-jpg.webp)
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی:
کنسرت تخت جمشید استاندارد برگزار میشود
![گرۀ قلابی فرش!](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/فرش-دست-باف.jpg)
فضای مجازی هم به مصائب فرش ایرانی اضافه شد
گرۀ قلابی فرش!
![۳۰ مسجد تاریخی ایران واجد شرایط ثبت جهانی یونسکو است](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/مسجد-تاریخی.jpg)
قائم مقام وزیر میراثفرهنگی:
۳۰ مسجد تاریخی ایران واجد شرایط ثبت جهانی یونسکو است
![کشف گونهای از بندپایان در غارهای ایران](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/گونه-جانوری.jpg)
کشف گونهای از بندپایان در غارهای ایران
![جستوجوی هویت ماناها](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/کاوش-باستانی.jpg)
کاوش دهم آغاز شد
جستوجوی هویت ماناها
![تمام سیستم صوتی ما پشت به این ابنیه تاریخی هستند](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/علیرضا-قربانی.jpg)
واکنش «علیرضا قربانی» به حواشی کنسرت تخت جمشید
تمام سیستم صوتی ما پشت به این ابنیه تاریخی هستند
![چهارمین همایش بینالمللی معماری دستکند برگزار میشود](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/همایش-معماری-دستکند.jpg)
مدیرکل میراث فرهنگی لرستان:
چهارمین همایش بینالمللی معماری دستکند برگزار میشود
![کشف نخستین اثر دوران اسلامی در ماسولهٔ جنوب](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/دره-حشم.jpg)
«پیمان پاسالاری»، باستانشناس، در گفتوگو با «پیام ما» مطرح کرد
کشف نخستین اثر دوران اسلامی در ماسولهٔ جنوب
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟
- محبوبترین تورهای ترکیه کدامند؟
- حداقل سرمایه برای واردات از دبی: آنچه باید بدانید
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/کتاب-چرا-شما-را-نمیگیرن.jpg)
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید