بازخوانی طرح جامع مدیریت سیلاب وزارت نیرو
سیلاب جزیرهای مدیریت میشود
آنطور که در طرح جامع مدیریت سیلاب آمده است، دستگاههای مختلف هر یک در قسمتی از چرخۀ مدیریت سیلاب اقداماتی را انجام میدهد، اما با این حال نگاهی کلان به مقولۀ سیل وجود ندارد
۲۱ خرداد ۱۴۰۲، ۱:۵۵
بررسی آمار نشان میدهد که خسارات سیلاب در پنج دهۀ اخیر بیش از نیمی از کل خسارتهای ناشی از بلایای طبیعی در دنیا را به خود اختصاص داده است. شرایط اقلیمی و جغرافیایی ایران نیز بهگونهای است که هرساله شاهد رخداد پدیدۀ سیلاب همراه با خسارات فراوان هستیم. روز گذشته رئیس مرکز ملی مدیریت بحران خشکسالی در گفتوگو با «پیام ما» اعلام کرد که مسئله، در عبور از مرز تابآوری محیطی ایران در برابر سیلاب است، نه تغییر اقلیم. رخداد سیلاب در ایران مختص به منطقۀ خاصی نیست و تمام کشور از این پدیده متأثر اسـت. اما نکتۀ حائز اهمیت آن است که در دورههای کمآبی و خشکسالی نیز رخداد این پدیده متوقف نشـده است و بـا شـدت بزرگتر و حجم خسارات بالاتر رخ میدهد.
براساس آنچه ذیل عنوان «طرح جامع مدیریت سیل کشور» و از سوی کارگروه تخصصی سیل و طغیان رودخانه در وبسایت وزارت نیرو قرار دارد، آنچه در سالهای اخیر در سطح دنیا در زمینۀ روشهای کاهش خسارات سیل و شیوۀ برخورد با رخداد سـیلاب مشـاهده میشود، تغییر نگرش از «مهار سیلاب» به «مدیریت سیلاب» است. در مدیریت سیلاب، استفاده از روشهای کنترل و مهار سیلاب و بهعبارتی روشهای سازهای صرف بهعنـوان یکـی از اجزای مدیریتی محسوب میشود و در این نگاه روشهای غیرسازهای نظیر سیستمهای هشدار سیل، پهنـهبنـدی سیلاب و بیمۀ سیل از دیگر اجزای مهم مدیریت سیلاب هستند. لیکن گسترۀ ابعاد مختلف مدیریت سیلاب نیز با تجارب حاصله از رخداد سیلابهای بزرگ همچنان درحـال تکمیـلشدن است. بهطوریکه دیدگاه «همزیستی با سیلاب» و نیز «مدیریت بههمپیوسـتۀ سـیلاب» دو رویکـرد تکمیلـی سالهای اخیر در دنیا است.
اصلاح ساختار هماهنگی ارگانها پس از سیل 1380 گلستان با 450 کشته، منجر به کاهش 81 درصدی تلفات در سیل سال بعد که تقریباً با همان ابعاد رخ داد، شد
مطابق آنچه این طرح عنوان میکند هدف مدیریت بههمپیوسته و جامع سیل تعریف راهکارهای توانمند و جامع در زمینۀ مدیریت سیل با هدف حداکثرکردن استفادۀ کارآمد از جنبههای مثبت سیل به دشتها و به حداقل رساندن خسارات جانی و مالی است. بههمین دلیل، ارتباطات بین بخشهای مختلف و مرتبط از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین، مهمترین مسئله، همکاری و هماهنگی بین حوزههای سازمانی است، زیرا باید به این نکته توجه شود که اختیارات بسیاری از سازمانها یا تنها بخشی از حوزۀ آبریز را پوشش میدهد، یا اینکه از مرز حوزۀ آبریز بسیار فراتر میرود.
اصلاح و تقویت ساختار
گزارش وزارت نیرو میگوید در حال حاضر هر ارگان در قسمتی از چرخۀ مدیریت سیلاب اقداماتی را انجام میدهد و میتوان گفت که وجود نگاه کلان به مقولۀ سیل در کل حوزۀ آبریز در کشور مورد توجه جدی قرار نگرفته است. این خلأ منجر شده است برخی اقدامات دستگاهها ناخواسته به تشدید سیلاب منجر شود و هزینههای ناشی از خسارتهای سیل چندبرابر گردد؛ «از نمونههای آن میتوان به سیل سال 1381 گلستان با 451 کشته که 91 درصد آنها را مسافران تشکیل میدادند نام برد. اصلاح ساختار هماهنگی ارگانها پس از سیل مذکور، منجر به کاهش 81 درصدی تلفات در سیل سال بعد که تقریباٌ با همان ابعاد رخ داد، شد. اکنون وظیفۀ اصلی هماهنگی اقدامهای دستگاهها به هنگام بروز سیل، از لحاظ قانونی مشخص است و وزارت کشور در سطح ملی و ستاد حوادث و کارگروههای استانی در سطح منطقه وظیفهمند هستند. لیکن دراینخصوص هنوز دستورالعملهای شفاف تدوین نشده است.»
وظیفۀ اصلی هماهنگی اقدامهای دستگاهها به هنگام بروز سیل، از لحاظ قانونی مشخص است و وزارت کشور در سطح ملی و ستاد حوادث و کارگروههای استانی در سطح منطقه وظیفهمند هستند. لیکن دراینخصوص هنوز دستورالعملهای شفاف تدوین نشده است
این گزارش تأکید میکند که درخصوص هماهنگی اقدامات دستگاهها در مرحلۀ پیشگیری و قبل از رخداد سیل، می توان گفت که هیچ ارگان خاصی وظیفهمند نشده است و همین موضوع از خلأهای جدی در کشور محسوب میشود. در این میان شاید بتوان نزدیکترین تشکیلات تعریفشده دراینخصوص را کارگروه سیل و طغیان رودخانهها نام برد که بهدلیل عدم تعریف متناسب و جایگاه آن، تصمیمسازیهای این تشکیلات ضمانت اجرایی ندارد و به تصمیمگیری در سطح کلان بهنحو شایسته منجر نمیشود. بنابراین، لازم است بهمنظور ایجاد بستری مناسب برای کاهش خسارات سیل و نهادینهکردن مدیریت بههمپیوسته و جامع سیل در کشور کمیتۀ بالادستی با حضور وزرای دستگاههای تعریفشده در کارگروه سیل و طغیان رودخانه، به ریاست معاونت برنامهریزی و نظارت ریاستجمهوری تشکیل شود و فعالیتهای مدیریت سیل در کشور بهویژه در مرحلۀ پیشگیری هماهنگ گردد.
مدیریت حوزه و حفاظت آبخیز
در بخشی از این طرح از مدیریت حوزه و حفاظت آبخیز بهعنوان یکی از از محورها و راهکارهای بسیار مؤثر در پیشگیری و کاهش خسارات سیل نام میبرد: «انجام پروژهها و عملیات آبخیزداری در کاهش آسیبهای ناشی از سیلاب بسیار موثر است. ضرورت توسعه و افزایش این اقدامات، هم از طریق افزایش اعتبارات و هم پشتیبانیهای اجرایی وجود دارد. آبخیزداری شامل عملیات بیولوژی و مکانیکی بهمنظور تقویت پوشش گیاهی، حفاظت خاک و افزایش نفوذپذیری و درنتیجه کاهش پتانسیل سیلخیزی منطقه، مطالعات آبخوانداری و پخش سیلاب بهمنظور استفاده از جریان سیل و کاهش خسارات آن، مطالعات اصلاح و تغییر کاربری اراضی و ارائۀ کاربریهای مجاز باتوجهبه مطالعات پهنهبندی سیل و سیلخیزی در کوتاهمدت و درازمدت بخشی از این اقدامات است.»
طرح جامع مدیریت سیلاب وزارت نیرو میگوید احداث سد و اجرای طرحهای ساماندهی و مهندسی رودخانه بهمنظور اصلاح و حفاظت مسیر رودخانه، تثبیت بستر و کنترل فرسایش و رسوب و طراحی سازههای کنترل سیل نظیر گورهها، لایروبی و بازگشایی مسیر رودخانه بهمنظور افزایش ظرفیت عبوری جریان، بهسازی و افزایش ظرفیت آبگذری سازههای تقاطعی رودخانه و نیز حفاظت پایۀ پلها در مقابل آبشستگی، ذخیرهسازی سیلاب در حوضچهها، استخرها و گودالهای طبیعی و مصنوعی که در داخل یا در مجاورت اراضی مسکونی قرار دارند، روش مناسبی در مطالعات مقابله با سیلاب بهویژه در مناطق شهر محسوب میشود.
همچنین مقاومسازی ساختمانها تغییرات در ساختمانها، سازهها و اطراف آنها بهنحوی که خسارات ناشی از سیل در آن بنا کاهش یابد، بهعنوان روش مقاومسازی ساختمانها در مهار سیل شناخته میشود؛ بهعبارتی در این روش هرگونه اقدامی در ابعاد فیزیکی ساختمان اعمال میشود تا آسیبپذیری در مقابل سیل به حداقل برسد.
این طرح در بخش دیگری سوءرفتار در برابر جمعآوری و مدیریت روانابها در مناطق مسکونی شهری و روستایی در نظر گرفته است: «غلبۀ سیلاب بر سیستم جمعآوری و دفع آبهای ناشی از بارندگی و شکست سیلابروهای درونشهری زمانی رخ میدهد که سیلابروها، اعم از جویها، نهرهای روباز یا سرپوشیده و یا لولههای مدفون، دارای ظرفیت کافی برای دفع حداکثر آبدهی لحظهای سیلاب نباشد.، در نتیجه آب در سطح خیابانها جاری میشود. بنابراین، در صورتیکه بتوان با مطالعۀ دقیق علمی، طراحی جامع و مناسبی در راستای جمعآوری آبهای سطحی را که عمدتاً بهدنبال بارشهای ناگهانی رخ میدهد، انجام داد میتوان از آبگرفتگی معابر و خیابانها جلوگیری کرد.»
برچسب ها:
پیشنهاد سردبیر
باز شدن زخم طرحهای انتقال آب
مطالب مرتبط
افزایش نسبی دمای هوای تهران طی امروز و فردا
مهمترین چالشهای شهرهای آینده بریکس
تمرکز بر تغییرات اقلیم و تابآوری
واریز علیالحساب متناسبسازی بازنشستگان تأمین اجتماعی
آمار دقیقی از کودکان کار در کشور نیست
ضرورت استفاده از نوآوری در مدیریت شهری
کاهش ۵ درصدی ترافیک در شرق تهران با احداث آزادراه شهید شوشتری
هوای تهران برای گروههای حساس «ناسالم» است
افزایش نسبی دما در اکثر مناطق کشور
صدور احکام رتبهبندی بازنشستگان فرهنگی سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱
محکومیت ۲۰ میلیاردی قاچاقچی پیاز
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟
- محبوبترین تورهای ترکیه کدامند؟
- حداقل سرمایه برای واردات از دبی: آنچه باید بدانید
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها بیشتر
بیشترین نظر کاربران
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید