تاملاتی درباره لایروبی خلیج گرگان
۷ تیر ۱۴۰۱، ۰:۵۱
در تصمیمگیری برای خلیج گرگان و تالاب میانکاله باید این نکته را در نظر گرفت که این منطقه نه فقط دارای ارزشهای محلی و ملی، بلکه دارای ارزشهای بینالمللی است. این منطقه توسط یونسکو به عنوان ذخیرهگاه زیستکره معرفی شده است و در واقع یکی از 5 ذخیرهگاه زیستکره تالابی ماست. یکی از بارزترین ویژگیهای ذخیرهگاههای زیستکره، درهم تنیدگی و وابستگی زندگی جوامع انسانی و اکوسیستمهای طبیعی است. یعنی اگر اتفاقی برای این منطقه رخ دهد و به هر دلیلی از دست برود مردم و جوامع محلی، بیشتر از سایر مناطق تحت تاثیر قرار میگیرند.
طی سالهای اخیر به دلایل متعدد ما شاهد خشکشدن خلیج گرگان و تالاب میانکاله بودیم که از جمله آن، تامین نشدن حق آبه تالاب از رودخانههای بالا دست نظیر گرگانرود و قرهسو است و اضافه بر آن کاهش سطح تراز دریاچه خزر و کم شدن جریانات ورودی از سمت دریاچه به خلیج گرگان.
مشکل دیگری که در کنار همه این مشکلات نه فقط در خلیج گرگان و تالاب میانکاله بلکه در عموم پهنههای تالابی ما وجود دارد بهره برداری بیرویه خصوصا در بخش کشاورزی است که موجب میشود منابع آب کافی در اختیار تالابها قرار نگیرد.
یکی از موضوعاتی که امروز برای احیای خلیج گرگان معرفی میشود لایروبی کانالهایی است که جریان آب را از سمت دریاچه به سمت خلیج برقرار میکردند. دو عامل «کاهش سطح تراز دریاچه» و «انباشت رسوبات» این تعادل را بر هم زده است. براساس دادههای ایستگاههای پایش دریای خزر از سال 74 تا الان تراز آب خزر به طور متوسط سالانه حدود 6 سانتیمتر و طی 26 سال اخیر حدود یک و نیم متر کاهش داشته است و اگر این روند ادامه پیدا کند، ارتباط آبی خلیج گرگان با خزر در فاصله کوتاهی به طور کامل قطع میشود. به واسطه آن حداکثر تا یک دهه بعد ما شاهد خشکی خلیج گرگان خواهیم بود به ویژه اگر حقابه خلیج از رودخانههای بالادست هم مورد بیمهری قرار بگیرد. علاوه بر این احتمالا تا پایان قرن 21 میلادی حداقل 9 متر و حداکثر 18 متر کاهش آب خزر را ببینیم که منجر به کوچکشدن پهنه آبی دریاچه به میزان حداقل 23 تا حداکثر 34 درصد میشود و پسروی خط ساحلی نیز اتفاق میافتد و بخشهای زیادی از سواحل شمالی و شرقی دریاچه و برخی از تالابهایی که ما در استانهای گلستان و شرق مازندران داریم تحت تاثیر قرار میگیرند. یعنی آنچه امروز در خلیج گرگان و میانکاله میبینیم در آینده نزدیک در مناطق دیگری هم خواهیم دید که از نظر تاثیر هم برای تنوع زیستی و هم جوامع انسانی خطرناک است. حالا قرار است برای تغییر این وضعیت کانالهای آبرسان را لایروبی کنند. برداشت این رسوبات چه در این کانالها چه در رودخانههای بالادست محل اشکال نیست. چون اگر برداشت نشوند هم به دریاچه منتقل میشوند. اما برداشت رسوب از کانالهایی که میان خلیج و دریا وجود دارند اولویت ما نیستند. چون قطعا ما با موضوع پسروی خزر روبهرو هستیم. ابهاماتی هم درمورد اینکه تخلیه این رسوبات میتواند به اکوسیستم منطقه آسیب وارد نکند نیز وجود دارد. بهنظر میرسد اولویت برداشت رسوب باید در رودخانههای بالادست باشد چرا که میتواند جریان ورودی را بهویژه در حوزه گرگانرود و قره سو تسهیل کند. دوم اینکه میتواند مانع انتقال رسوبات به خلیج شود و به مرور شاهد افزایش تراز سطح بستر خلیج و تالاب میانکاله نباشیم. علاوه بر این موضوع تامین حقابه دومین موضوع مهمی است که از سمت رودخانههای بالادست باید اتفاق بیافتد و لازم است مورد توجه جدی بگیرد. موضوع سوم اصلاح بهرهبرداری در حوزههای بالادست به معنای کاهش مصرف آب کشاورزی و کاهش هدررفت آب است. با مجموعه این اقدامات ما میتوانیم این آب را به سمت خلیج هدایت کنیم. براساس آنچه دادههای ایستگاههای پایش نشان میدهد ما کاهش سطح آب دریا را خواهیم داشت و مهم است که با توجه به کمبود منابع و اعتبارات اولویتبندی کنیم که این منابع را در اختیار اولویتها و اقدامات تاثیرگذار قراردهیم.
مطالب مرتبط
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- بیماری هاشیموتو چیست؟ علائم و راهکارهای درمان
- نورپردازی کابینت آشپزخانه چه تاثیری بر روحیه افراد دارد؟
- سفر به پوکت بهترین مقصد گرمسیری آسیا با تور تایلند آرزوی سفر
- بورس شمش گلدن ارت ( خانی )
- مقایسه گچبری پیش ساخته پلی یورتان و گچبری پیش ساخته پلی استایرن
- عطر بدون سردرد – 11 عطر مخصوص افراد میگرنی
- گیلکی کناری، پژوهشگر برتر متافیزیک ایرانی بر سکوهای بینالمللی
- چرا رزرو هتلهای 4 ستاره استانبول ارزشمند است؟
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟
- محبوبترین تورهای ترکیه کدامند؟ بیشتر
بیشترین نظر کاربران
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
آشکارشدن گورهای ماقبلتاریخ هنگام ساخت بزرگراه
3
«بمو» را تکهتکه کردند
4
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
5
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
دیدگاهتان را بنویسید