کیلومتر ۱۸ جاده کلاردشت به عباس آباد؛ حجم زباله‌های دفن شده زیر خروارها خاک آنقدر زیاد است که هرچه پلاستیک‌های پوسیده شده را از دل زمین بیرون می‌کشی همراهت کش می‌آیند. کمی دورتر از حاشیه جاده و در شیب دره، سبزی جنگل زباله‌های انباشته شده را توانسته پوشش دهد و پاکسازی آن نیازمند کمک گروه‌های تخصصی است.

«عبدالحسین وهاب‌زاده» خالق ایده و مؤسس نهاد «مدرسۀ طبیعت» در ایران است. ایده‌ای که در گسترش فراگیر در مدت‌زمانی کوتاه، توفیقی چشم‌گیر داشت؛ گرچه موانعی بر سر راه گسترش نهاد مدرسۀ طبیعت قرار گرفته است، اما ترویج ایده متوقف نمانده و با تجهیز تئوریک در حوزۀ اندیشه و ایجاد بحث‌های پرشور در سطح جامعه، راه خود را از میانۀ معابر پرپیچ‌وخم و سنگلاخی، عمیق‌تر و جدی‌تر گشوده است. بسیاری از مکاتب و اندیشه‌های تربیتی یا مبتنی بر شاخه‌ای از فلسفه هستند، (ایده‌الیسم، رئالیسم، طبیعت‌گرایی، اگزیستانسیالیسم و ...) و یا مبتنی بر نوعی ایدئولوژی (ملی‌گرایی، لیبرالیسم، محافظه‌کاری، آرمانشهرگرایی و ...)؛ اما ایدۀ مدرسۀ طبیعت که در آن پرورش مقدم بر آموزش است و طبیعت نخستین مدرسه به حساب می‌آید، هرچند ممکن است قرابتی در ظاهر با فلسفۀ تربیتی طبیعت‌گرایانه «روسو» و نزدیکی‌هایی با ایدئولوژی تربیتی لیبرالیستی «جان لاک» داشته باشد، اما نگاه به کودک و شیوۀ یادگیری و محیط مساعد برای پرورش و شکوفا شدن او از تاریخ زیستی گونۀ انسان و زیستگاه و شیوه‌های قدیمی و آزموده شده در بستر طبیعت و تاریخ تکامل انسان سرچشمه می‌گیرد.

|پیام ما| پنجم تیرماه و در مناظرۀ زنده میان کاندیداهای ریاست‌جمهوری، «سعید جلیلی» بخشی از برنامه‌های خود را اعلام کرد. او در این برنامۀ زندۀ تلویزیونی گفت: «نُه برنامۀ اجرایی برای روستا از جمله اصلاح الگوی کشت، آبخیزداری، گسترش گلخانه‌ها، یکپارچه‌سازی اراضی، سیستم‌های نوین آبیاری و لای‌روبی قنوات داریم. کشاورز برای بازاریابی محصولات خود نباید مشکل داشته باشد. در ارومیه ۲ میلیون تن سیب تولید می‌شود که این یک فرصت است، نه اینکه کشاورز عزا بگیرد از این تولید چگونه استفاده کند و چگونه به بازار برساند. یک‌سری موانع اداری وجود دارد. باید این فرصت برای روستاییان فراهم شود که با سند منزل روستایی، اراضی کشاورزی، صنایع تبدیلی و حتی ادوات کشاورزی، پروانۀ چاه یا دام‌داری، بتواند وام دریافت کنند.» بااین‌حال او در هیچ‌یک از برنامه‌هایش، اعلام نکرده است که این گشاده‌دستی در توسعۀ کشاورزی، براساس وجود و تأمین چه میزان منابع مانند آب و خاک اتفاق می‌افتد؟ هشداری که سال‌هاست کارشناسان در مورد هدر رفت منابع مهم زیستی کشور مانند آب و خاک می‌دهند، گویا در برنامه‌های آقای جلیلی جایی ندارد. او در بخش دیگری از صحبت‌هایش در این برنامه‌ها اعلام کرده بود، محصولات کشاورزی می‌توانند به بازار صادراتی وصل شوند که در این صورت درآمد کشاورز بیشتر می‌شود. در سال انقلاب ما، کل صادراتش ۱۳.۵ میلیارد بوده است که ۴۰ سال بعد این صادرات بیش از ۲۳۰۰ میلیارد دلار شده است: «باید محصولات کشاورزی به بازار داخلی و به‌ویژه بازار صادراتی ارسال شود. یک ضعف بزرگ این است که هم اکنون در روستاها محصولات فراوان باغی و کشاورزی است، اما آن‌ها به بازار وصل نیستند.» به نظر می‌رسد توسعۀ پایدار در حلقۀ مشاوران او جایی ندارد.