«تلنگر سرطان بسیار سنگین است؛ از هم می‌پاشی تکه‌تکه می‌شوی، ولی درنهایت تکه‌هایت را جمع می‌کنی و به‌هم بند می‌زنی، زندگی برایت گوهری می‌شود ذی‌قیمت، که اگر رنج و مرارت درمان بگذارد و اندک توانی بیابی دوست داری بهتر و زیباتر زندگی کنی، می‌خواهی به شور زندگی چنگ بزنی، هداياي دنيا را بی معطلی و فوت وقت بپذیری، دم را دریابی و لحظه‌به‌لحظه زندگی کنی.» این جمله‌ها بخشی از کتاب «شینا انصاری» فعال و کارشناس محیط زیست با نام «گَت مریضی» است. او در اوج کرونا و زمانی که هنوز سوگوار از دست دادن پدر بر اثر سرطان بود،‌ متوجه بیماری خود شد. «گَت» در مازندرانی معنای «بزرگ» می‌دهد و این اصطلاح با سرطان جور است؛ بیماری‌‌ای که نه‌تنها زندگی بیمار، بلکه جمع بزرگی از حلقهٔ نزدیکان پیرامون او را برای ماه‌ها و سال‌ها درگیر می‌‌کند. شینا در این کتاب به ذکر صرف تجربهٔ خود در خانواده‌، کلینیک و سالن‌های شیمی‌درمانی بسنده نکرده بلکه کوشیده تا حد توان به ادبیات تولیدشده پیرامون سرطان در جهان و ایران نیز بپردازد. در این گفت‌وگو در کنار پرسش‌هایی دربارهٔ «گَت مریضی» از عواملی که ما را در معرض این بیماری قرار می‌دهند، پرسیدیم.

|پیام ما| پس از ۱۰ سال از حذف بنزین‌های موسوم به «بنزین پتروشیمی» از چرخهٔ سوخت کشور و با شدت گرفتن آلودگی هوا، در روزهای گذشته برخی حامیان دولت از جمله روزنامهٔ «وطن امروز» بار دیگر ادعای آلاینده نبودن بنزین پتروشیمی را تکرار کردند و با خطاب قرار دادن «معصومه ابتکار»، رئیس اسبق سازمان حفاظت محیط زیست، حذف این سوخت را در آلودگی هوای تهران و شهرهای بزرگ بی‌اثر می‌دانند. پس از این انتقادات، ابتکار در گفت‌وگو با «پیام ما» آلایندگی و حذف بنزین‌های پتروشیمی را روایت کرد. او می‌گوید که در همان ابتدای کار و پیش از آغازبه‌کار دولت یازدهم، زمانی که موضوع آلایندگی این بنزین‌ها را در شورای شهر تهران مطرح کرده، «تهدید» شده است؛ اما پیگیری‌ها برای حذف این سوخت آلاینده را یکی از نقاط مهم کارنامهٔ خود در سازمان حفاظت محیط زیست می‌داند.

گرچه شاید روی کاغذ به‌نظر برسد «کنوانسیون تهران» پیشنهادهای ایده‌آلی برای مدیریت دریای خزر به کمک کشورهای عضو این کنوانسیون دارد و بخش قابل‌توجهی از مسائل این دریاچهٔ بزرگ در این کنوانسیون دیده شده است، اما هیچ‌گاه مفاد این معاهده از زمان تصویب به «برنامه‌ای عملی و اجرایی» نرسید. حالا خزر در حال پسروی و کوچک شدن است و بیم آن می‌رود که با تداوم اثرات تغییراقلیم، دریاچه هرگز به روزگار گذشته برنگردد. کشور آذربایجان فرصت میزبانی از کشورهای عضو و چهار سال مدیریت «اجرای کنوانسیون تهران» را از دست داد و با وجود اینکه نوبت استقرار دبیرخانه در تهران رسیده است، اقدامی برای دعوت از چهار عضو دیگر (روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان) و برگزاری اجلاس در ایران صورت نگرفته است. به‌نظر می‌رسد پنج کشور عضو این کنوانسیون دست روی دست گذاشته‌اند تا طبیعت چه سرنوشتی برای خزر و حاشیه‌نشینانش رقم بزند. براساس آخرین پیش‌نگری از وضعیت سواحل خزر، تمام محیط دریا در آستانهٔ بیابان شدن قرار دارند که البته «داغستان» بزرگترین بیابان احتمالیِ آینده در مجاورت خزر است. «پروین فرشچی»، متخصص علوم دریا، مدیریت ساحل و از معاونان اسبق دریایی سازمان حفاظت محیط زیست کشور، در گفت‌وگویش با «پیام ما» تأکید می‌کند که وقتش رسیده ایران اقدامی عملی انجام دهد و از کشورهای عضو برای تشکیل کنوانسیون دعوت کند؛ اما نه دعوتی برای جلسه‌های تکراری بلکه برای تدوین یک «برنامهٔ عمل»؛ وقتش رسیده ایران ابتکار عمل را به‌دست بگیرد. تعلیق در اجرای کنوانسیون تهران در شرایطی است که محیط زیست خزر با آلایندگی‌های زیادی تهدید می‌شود که بخش قابل ‌توجهی از آن از چاه‌های نفت رهاشده‌ای ناشی می‌شود که کشورها حاضر به سرمایه‌گذاری برای نصب پوشش بر آنها نیستند. همچنین تنوع زیستی این دریاچه بزرگ به‌شدت کاهش پیدا کرده است.