ابتدای مهر بود که معاون وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی از تصویب طرح ارائه سیم‌کارت بدون فیلتر برای گردشگران خارجی خبر داد تا بدون مشکل بتوانند از اینترنت استفاده کنند. «علی اصغر شالبافیان» اعلام کرد طرح سیم‌کارت بدون فیلتر برای گردشگرهای خارجی در کارگروه رفع مصادیق مجرمانه دادستانی کل کشور تصویب شده است. به گفته او آژانس‌های مورد تأیید این وزارتخانه به منظور بهره‌برداری از سیم کارت بدون فیلتر معرفی شده‌اند. «در مرحله دیگری از این مصوبه، امکان بهره‌برداری گردشگران خارجی از این سیم‌کارت‌ها وجود دارد و با آن موافقت، جلسه‌ای با وزارت ارتباطات، دادستانی و نیروی انتظامی برگزار و به نحوه اجرای طرح پرداخته شده است.»

پیام ما| انتشار تصاویری از «آتیلا پسیانی» در اردیبهشت‌ماه در مراسمی که برای نکوداشت او برگزار شده بود، نگرانی را به جان دوستان و دوستداران این هنرمند دربارهٔ وضعیت جسمانی‌اش انداخت. یکی-دو روز بعد نیز یادداشت «عباس یاری»، رئیس شورای سیاستگذاری مجلهٔ «فیلم امروز»، این نگرانی‌ها را تأیید کرد. او با انتشار یادداشتی از بیماری سرطان آتیلا پسیانی خبر داده بود و در بخشی از یادداشتش نوشت: «افسوس که با تمامی عشق و انرژی‌ای که آتیلا برای کار دارد، او مدتی است میزبانِ مهمانِ ناخوانده‌ای به‌نام سرطان شده و دوره‌های مختلف و سرشار از درد شیمی‌درمانی و تغییر چهره را طی می‌کند.» ماه گذشته نیز انتشار خبری از زبان فرزندش «ستاره پسیانی» مبنی‌بر نامساعد شدن حال این هنرمند طی سفر به فرانسه و بستری شدنش در بیمارستانی در این کشور باز هم نگرانی‌هایی را دربارهٔ وضعیت بیماری این بازیگر به وجود آورد. اما نهایتاً انجمن بازیگران خانهٔ سینما دیروز اعلام کرد آتیلا پسیانی پس از دوران سخت و طولانی بیماری و در خارج از وطن و در سن ۶۶ سالگی از دنیا رفت.

|پیام ما| بعد از تجربهٔ گرمترین تابستان جهان از سال ۱۸۸۰ تاکنون، چرخهٔ آب‌وهوایی «ال‌نینو» به حرکت درآمده و درحال ایجاد ناهنجاری دمایی دیگری است. با اینکه آتش‌سوزی‌های جنگلی و تجربهٔ موج‌های شدید گرمایی در اروپا و آمریکا هم به این چرخه نسبت داده می‌شود، اکنون پیش‌بینی‌های آب‌وهوایی حاکی از احتمال بالای تأثیر ال‌نینو بر ایران و تشدید بارش‌ها در پاییز و تابستان پیش روست. در روزهایی که استان گیلان و به‌ویژه آستارا، بارش‌های ناگهانی را از سر می‌گذراند، کارشناسان هواشناسی می‌گویند بارش‌های پرحجم در مهر، آبان و حتی آذر امسال تداوم خواهد داشت؛ چرا‌که اکنون از فاز «لانینا» خارج شده‌ایم و فاز «ال‌نینو» درحال شکل‌گیری است. کشور که در سه سال گذشته کم‌بارشی محسوس را تجربه کرده است، اکنون باید در انتظار بارش‌های نرمال و فراتر از نرمال به‌ویژه در نیمهٔ غربی باشد؛ هرچند این بارش‌ها کم‌بارشی پیشین و تشنگی زمین را جبران نخواهد کرد.

«شما روزی خواهید شنید که چرخ هواپیمایی در چاله‌ای گیر می‌کند، یا قطاری به ناگهان از روی ریل سقوط می‌کند، یا جاده‌ای خودروها را می‌بلعد. شاید این موضوع الان برای برخی مانند یک جوک باشد، اما اگر وضعیت به همین شکل پیش برود، این اتفاقات خواهد افتاد.» این را «غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی»، رئیس پیشین سازمان نقشه‌برداری کشور با صدایی حاکی از نگرانی زیاد می‌گوید. هفتهٔ قبل نیز «علی جاویدانه»، رئیس فعلی همین سازمان، به کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی رفته بود و دربارهٔ آنچه این روزها «فرونشست زمین» گفته می‌شود، هشدار داده بود؛ جلسه‌ای که از آن فقط یک جمله به رسانه‌ها رسید: «فرونشست به مرحلهٔ خطرناکی رسیده و در کشور پنج برابر نُرم جهانی فرونشست در حال وقوع است.» جمله‌ای که چندان هم مورد توجه رسانه‌ها قرار نگرفت. اگرچه دربارهٔ خالی‌ شدن آبخوان‌ها و اضافه‌برداشت از منابع آب زیرزمینی در رسانه‌ها صحبت‌های زیادی مطرح شده است، اما فرونشست به‌عنوان یکی از تبعات مهم این اضافه‌برداشت‌ها چندان محل بحث‌های داغ نیست. با خالی‌ شدن آبخوان‌ها سطح‌ زمین آرام‌آرام و نامحسوس پایین می‌رود و به چشم نمی‌آید. فقط در جاهایی مانند دهانهٔ چاه‌ها که لوله داخل زمین رفته است، این پایین رفتن سطح زمین آشکار می‌شود. کشاورزان قدیمی تصور می‌کردند که لولهٔ فرورفته در زمین آرام‌آرام در حال بیرون آمدن است، به همین دلیل برخی به این پدیده، «لوله‌زایی چاه‌ها» هم می‌گفتند. اما ماجرا بسیار فراتر از اینهاست؛ نه فقط فرونشستن زمین نشان از خالی شدن و کاهش ظرفیت و تخریب آبخوان دارد، که تبعاتی هولناک‌تر هم از پی آن در انتظار پهنه‌های خاکی است. زمین سست می‌شود و سازه‌هایی که به اعتبار استحکام زمین بر آن برپا شده‌اند نااستوار می‌شوند، ساختمان‌ها و تأسیسات متزلزل می‌شوند و خسارت به‌بار می‌آورند. گاهی نیز تونل‌های طبیعی و زیرزمینی خالی‌شده از آب دیگر توان تحمل بار لایه‌های رویی خود را ندارند، زمین به‌ناگاه دهان باز می‌کند و «فروچاله» تا صدها سال بر سطح زمین باقی می‌ماند. این تصویری‌است از آنچه تاکنون در نقاطی از ایران رخ داده و دست‌کم در ۱۱ درصد مساحت ایران در شرف وقوع است.

فرونشست وارد حریم شهرها شده و تبعات آن دیگر غیرقابل انکار است. آثار این پدیده به‌قدری بزرگ بوده که در اصفهان بیش از ۱۰۰ مدرسه را تخلیه کرده، در تهران فرونشست زمین مناطق ۱۷، ۱۸ و ۱۹ را درگیر کرده و از سمت اتوبان آزادگان در حال کشیده‌شدن به داخل شهر است. کرمان اما به‌عنوان استانی که بیشترین نرخ فرونشست در آن ثبت شده همچنان خاموش است. «علی رشیدی»، مدیرکل زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی در استان کرمان معتقد است آنچه اصفهان و تهران را به وضعیت اسف‌بار رسانده اجرای پروژه فاضلاب است؛ پروژه‌ای که از قضا در کرمان هم در حال پیشروی است و در صورت اجرا وکنترل‌نشدن برداشت‌ها، نرخ فرونشست را باز هم تشدید می‌شود.

نمایندگان ترکیه از توضیح درباره پروژه‌های بزرگ آبی‌شان در دجله و فرات طفره می‌روند. آنها در حاشیه اجلاس بین‌المللی مقابله با توفان‌های گردوغبار و ماسه که در تهران برگزار شد، از سوالات خبرنگاران می‌گریزند. کسی به نمایندگی از افغانستان در اجلاس حضور ندارد تا از دیپلماسی غبار و تشنگی مدام هامون بگوید. نماینده عربستان به یکی از خبرنگاران می‌گوید برای حل مشکل غبار برنامه دارند اما غباری از سرزمین آنها به ایران نمی‌رسد. وزارت امور خارجه راه را برای گفت‌وگو با نمایندگان کشورهای مختلف بسته است. از میان آنها هیات سوری حاضر به گفت‌وگو است؛ کشوری که در کنار ایران و عراق، علاوه بر جنگ، با تبعات سدسازی‌های ترکیه دست و پنجه نرم می‌کند و گرفتار توفان‌های گردوغبار است.

اینکه چقدر آب در تهران صرف فضای سبز شود، عدد و حساب و کتابش با مهندسان شهرداری یا مدیران نیست. این رقم را کارگرانی تعیین می‌کنند که صبح شیر آب را باز می‌گذارند،‌ به کارهای دیگرشان می‌رسند و ظهر که می‌شود دوباره آن را می‌بندند. در این چند ساعت گاهی آب به بزرگراه‌ها سرریز می‌کند. کمتر کسی می‌داند که پیمانکاران تلاش می‌کنند با کمترین میزان نیرو این عرصه‌ها را آبیاری کنند. کارگرانی هم که پیچ شیر آب دستشان است،‌ از آنچه در زیر زمین می‌گذرد بی‌خبرند‌، آنها با دست‌ودلبازی فضای سبز شهر را مشروب می‌‌کنند تا کارفرما از کارشان راضی باشد و اندک حقوقشان پرداخت شود. بااین‌حال، آنچه در این پروسه به چشم نمی‌آید عددی است از مصرف آب برای فضای سبز پایتخت. کارشناسان این عدد را تا ۲۰۰ میلیون مترمکعب برآورد کرده‌اند. همچنین جمعیت تهران و شهرهای اطراف در حال افزایش است، تأمین آب شرب این جمعیت یک موضوع است و تأمین آب آبیاری فضای سبز رو به گسترش هم موضوعی دیگر. پیشتر و در سال ۱۳۹۹ تفاهمنامه‌ای میان شهرداری تهران و وزارت نیرو با هدف تأمین آب مورد نیاز فضای سبز پایتخت از پساب، منعقد شده بود که طبق آن، قرار بود طی دورهٔ زمانی ۱۱ ساله (۱۴۱۰-۱۴۰۰) مصرف پساب برای آبیاری فضای سبز کلانشهر تهران ۱۳۸ میلیون مترمکعب در سال افزایش پیدا ‌کند و به موازات آن مصرف آب‌های زیرزمینی ۵۳ میلیون مترمکعب کاهش ‌یابد. این تفاهم اجرا نشده است.

بعد از دو روز بحث و تبادل نظر در اجلاس بین‌المللی «مقابله با توفان‌های ماسه و گردوغبار»، این رویداد به آخر رسید و نمایندگان ۵۰ کشور درباره ایجاد صندوق مالی برای حفاظت از محیط زیست، به نتیجه رسیدند. اگرچه عصر دیروز بیانیه نهایی که «با مشورت همه شرکت‌کنندگان» تهیه شده بود، قرائت نشد اما رئیس سازمان حفاظت محیط زیست این اجلاس را «تلاشی برای همکاری‌های بیشتر» دانست و در سخنان پایانی‌اش گفت: «اگر خروجی اجلاس و بیانیه صادر شده به مرحله اجرا شود، ما ریشه مشکل گردوغبار را درمان می‌کنیم.» این اجلاس از سوی دیگر در حالی به گفت‌وگو درباره منشا غبار کشورهای مختلف پرداخت، غایبی بزرگ داشت؛ نه نماینده‌ای از افغانستان در نشست حضور داشت نه سخنی از خشکی هامون و غبار سیستان‌وبلوچستان به میان آمد.

با پسرفت آب خزر به نظر می‌رسد نه فقط سازمان بنادر و دریانوردی کشور در حال گشاده‌دستی از بخش‌های حریم دریاست که مسئولان استان مازندران نیز در واگذاری زمین‌های حریم و ساحل به هدایت استاندار، تعجیل دارند. احداث مجتمع تفریحی و اقامتی در تنکابن مازندران توجه‌ها را به‌سمت برنامهٔ استانداری‌ مازندران جلب کرد. استاندار مازندران از فرمانداران خواسته است اراضی ساحلی قابل شناسایی جدید را به سرمایه‌گذاران و سرمایه‌گذاران احتمالی را به سازمان منابع‌طبیعی معرفی کنند. قانون از زمان برنامهٔ چهارم توسعه محدودیت‌های ساخت‌وساز در سواحل را معین کرده است، به نظر اما دولت نگاهی به قانون و آیین‌نامه‌ها ندارد.

معلوم نیست بوی قرمز دانه است یا نیل که با هر بالا آوردن دست به مشامم می‌رسد. به زهرا می‌گویم بو کن‌، انگار از این حشره‌های ریز می‌آید که ما به نام قرمزدانه می‌شناسیم. زهرا با نزدیک شدن دستم به صورتش، سرش را عقب می‌کشد. همهٔ انگشت‌ها و کف دستم رنگ نیل به خود گرفته، اما قرمزدانه‌ها هنوز صحیح و سالمند. آنها را گوشهٔ کیف می‌ریزم و ذهنم از نمایشگاه فرش دستبافت دور می‌شود تا خودش را به موزهٔ ملی فرش برساند. موزه‌ای که رنگ فرش‌هایش از نیل‌، قرمزدانه‌، اسپرک،‌ کاه، برگ حنا‌، پوست پیاز، گل زعفران،‌ بنه،‌ مازو،‌ پوست انار،‌ پوست گردو،‌ هلیله‌، هلیلهٔ سیاه،‌ برگ مو،‌ وسمه،‌ روناس،‌ گلرنگ‌، گندل و .. به دست آمده است؛ درست خلاف نمایشگاه فرش دستبافت سال ۱۴۰۲ که رنگ‌های شیمیایی در رنگرزی اغلب‌ قالی‌ها به کار رفته‌اند. البته برخی فروشنده‌ها قسم و آیه می‌خورند که قالی‌شان رنگ طبیعی دارد،‌ در مقابل گروه دیگری می‌گویند رنگ طبیعی را فراموش کن‌ و فروشنده‌هایی هم که اصرار به استفاده از این رنگ‌ها دارند را جدی نگیر!