بایگانی مطالب : منابع طبیعی
گردشگری جنگلی بدون تخریب
فرض کنید در روی کره زمین محوطه‌ای باشد که دایناسورها هنوز حضور دارند و زندگی می‌کنند، چه تصمیمی برای زیستگاه آنها باید گرفت؟ آیا منطقه را باید آزاد گذاشت تا هر تعداد ماشین می‌خواهند تردد و گوشه‌گوشه آن آتش روشن کنند؟ یا اینکه برنامهٔ حفاظت ویژه‌ای برایش اجرا کرد؟ هر راهکاری که برای این زیستگاه در نظر گرفته می‌شود، برای «النگدره» هم صادق است؛ پارکی جنگلی و بخشی از جنگل‌های هیرکانی در محدودهٔ شهر گرگان که همچون درختان انجیلی و... در آن وجود دارند، درختانی که به‌عنوان فسیل زنده توانسته‌اند از عصر یخبندان نسل‌به‌نسل خود را زنده نگه دارند و به سال ۱۴۰۳ برسانند. این گونه‌ها نیاز به حفاظت ویژه دارند و در پی مطالبهٔ متخصصان، فعالان و کارشناسان جنگل و محیط‌زیست، در اسفند ۱۴۰۲ با تصمیم شورای حفظ حقوق بیتالمال به ریاست رئیس‌کل دادگستری استان گلستان و با حمایت دادستان گرگان، تردد تمامی وسایل نقلیه به این پارک جنگلی و افروختن آتش در آن ممنوع اعلام شد. از دکتر «مریم شهبازی»، دانشیار گروه محیط‌زیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان و رئیس کارگروه تنوع زیستی اتحادیهٔ انجمنهای علوم زیستی ایران، دربارهٔ دلایل این تصمیم و تبعات آن پرسیدیم. او قبل از هر سخنی تأکید داشت ازآنجاکه به‌دلیل دخالتها و بهرهبرداریهای بی‌رویه، سطح قابلملاحظهای از جنگل‌های دنیا از بین رفته‌اند و یا در معرض خطر نابودی قرار دارند. امروزه بشر دریافته که مدیریت جنگل و هر نوع بهرهبرداری از آن باید به‌صورت پایدار و با حفظ تنوع زیستی و منابع آب و خاک برای نسل آینده برنامهریزی شود. از این نظر گردشگری به‌ویژه در پارکهای جنگلی، نیاز به نگاه و رویکرد تازهای دارد.
غفلت از مدیریت اجتماعی جنگل‌ها
ابهام در پروندهٔ پاکتراشی جنگل
| پیام ما| بهار ۱۴۰۳ با خبر قطع حدود چهار هزار نهال و درخت توسط سرمایه‌گذار طرح گردشگری در جنگل الیمالات نور شروع شد. طبق گفتهٔ فعالان محلی قطع درختان از چند ماه قبل و در بهمن‌ماه آغاز شده بود و در دوم فروردین‌ماه اداره‌کل منابع‌طبیعی و آبخیزداری مازندران-ساری، طی صورت‌مجلسی این تخلف را تأیید کرد. با انتشار این نامه، صحبت دربارهٔ سرمایه‌گذار طرح یعنی هلدینگ جوانمرد و افرادی که در آن ذی‌نفع هستند، بالا گرفت و چند روز پس از آن نیز ادارهٔ منابع‌طبیعی ساری طی بیانیه‌ای، توضیحاتی دربارهٔ قطع درختان داد. هرچند این بیانیه تلاش کرد تا کوتاهی‌های انجام‌گرفته در این زمینه را بپوشاند اما به‌گفتهٔ «داریوش عبادی»، دبیر سابق شبکهٔ تشکل‌های منابع‌طبیعی و محیط‌زیست مازندران موفق نبود. او به «پیام ما» گفت «منابع‌طبیعی می‌گوید چون این منطقه در مسیر برق فشار قوی بوده و چون پیمانکار گردشگری از قوانین جنگل اطلاعات کافی نداشته است پس می‌تواند پاکتراشی کند، اما این کار به‌نوعی مماشات با متخلف است.»
کارزار آزادسازی «چهل‌بازه»
|پیام ما| پس از سکوت وزارت نیرو و بی‌پاسخ‌ماندن نامهٔ فعالان محیط زیست به کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی دربارهٔ واگذاری رودخانهٔ چهل‌بازه، این‌بار جمعی از فعالان محیط زیست و اهالی شهر مشهد با راه‌اندازی یک کارزار از رهبر انقلاب درخواست «اعادهٔ مالکیت ملت ایران بر رودخانهٔ چهل‌بازه» کردند. بخشی از حریم و بستر رودخانهٔ چهل‌بازه در مشهد، پیش‌ازاین بین ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) و بنیاد شهید تقسیم شده بود و بنیاد شهید نیز بیش از نیمی از سهم خود را به یک شرکت خصوصی واگذار کرده بود.
سازمان منابع طبیعی: وضعیت جنگل‌های شمال مناسب است
مدیر کل دفتر جنگل داری و امور بهره برداری سازمان منابع طبیعی کشور گفت: با وجود آسیب‌ها، داده‌ها نشان از وضعیت مناسب جنگل‌های شمال دارد.
کاشت «یک میلیارد نهال» با چقدر پول و آب؟
|پیام ما| از زمان تصویب طرح کاشت یک میلیارد درخت تا زمان اجرای طرح در آذر ۱۴۰۲، سازمان منابع‌طبیعی و آبخیزداری، تلاش کرده است به انتقادهای کارشناسی خارج از بدنهٔ دولت پاسخ دهد. اگرچه این سازمان تلاش کرد تا با نشست‌های مختلفی آرای کارشناسی را، چه موافق و چه مخالف، دریافت کند، اما مانند بسیاری تصمیمات دیگر دولت، این طرح نیز به تصویب رسیده و در حال اجراست. این‌بار مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی می‌گوید اگرچه دولت ضمن تعیین اهداف طرح، با نگاهی کلان نسبت به طراحی مراحل اجرایی، عرصه‌های اجرا، برآورد مالی و ایجاد ساختار اجرایی-تشکیلاتی و تقسیم‌کار دستگاه‌های مختلف اقدام کند، اما «بررسی مستندات طرح بیانگر ابهام‌های جدی در حوزه‌های مختلف نظیر میزان هزینه‌های اجرایی طرح و نحوه تأمین منابع مالی آن، تأمین آب موردنیاز طرح (به‌ویژه در مناطق مرکزی و شرقی کشور) و چگونگی جلب مشارکت مردمی (به‌ویژه در مرحلهٔ نگهداشت درختان) است.» همچنین این گزارش تلاش کرده است الزامات لازم برای بهبود و ارتقای طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت را ارائه کند.
توقف مدیریت جنگل‌های شمال اشتباه بود
سال ۱۳۹۶ وقتی طرحهای گذشتهٔ جنگلداری متوقف شد، هنوز صحبت از طرح جدید در میان نبود. فرصت سه‌ساله‌ای داده شد تا طرحهای جدید حفاظت از جنگل ارائه و اجرایی شود. در این میان دلیل اصلی توقف طرحهای گذشته عدم برداشت چوب از جنگل بود، اما علاوه‌بر طرح برداشت چوب، سایر طرح‌ها هم متوقف شدند. همین مورد هم نقطه‌ای است که «نقی شعبانیان» معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در گفت‌وگو با «پیام ما» آن را اشتباه فاحشی بداند. او هرچند بر این نکته تأکید دارد که ممانعت از برداشت چوب جنگل‌های هیرکانی کار درستی بود، اما توقف تمامی طرحهای جنگلداری تا تدوین طرح جدید را نادرست می‌داند. طرح جدید حدود دو سال بعد از تدوین قانون، یعنی در سال ۹۸ آغاز به کار کرد و علاوه‌بر تأکید بر حفظ عناصر اکولوژیکی جنگل، قرار شد تا مباحث اجتماعی و اقتصادی هم در آن جدی گرفته شود. این طرح به‌گفتهٔ شعبانیان به مرحلهٔ اجرایی، یعنی حضور کارشناسان جنگل در مناطق رسیده است. او در ادامهٔ این گفت‌وگو به طرح دعوی شرکت‌های برداشت چوب علیه سازمان جنگل‌ها و تلاش برای تدوین طرح برای سایر جنگل‌های کشور هم پرداخته است که در ادامه می‌خوانید:
تسلیم مسئولان به نابسامانی جنگل
«پیشین» از امدادرسانی جا ماند
با وجود تلاش برای امدادرسانی به همهٔ مناطق سیل‌زده، اما فعالان اجتماعی مستقر در منطقه و همچنین اهالی می‌گویند توزیع اقلام مورد نیاز در بسیاری از مناطق انجام نشده است. بخش «پیشین» در راسک یکی از مناطقی است که به‌نظر از امدادرسانی جامانده است. همچنین به گفتهٔ اهالی، بسیاری از روستاها در مناطقی غیر از دشتیاری و چابهار، بیش از یک هفته در انتظار امدادرسانی بوده‌اند. جمعیت هلال‌احمر به تازگی برای برخی تشکل‌های مردمی مجوز فعالیت و جمع‌آوری و توزیع کمک‌های مردمی در منطقه را صادر کرده است اما حجم نیازها با کمک‌های رسیده همخوانی ندارد.
نقش «خوشاب»ها در کنترل سیلاب منطقه مَکُران
