«پیام ما» از پیادهروی بیسایه پارک ملت گزارش میدهد
معمای چنارهای سر بریده
محمودرضا سابقی، گیاهپزشک: در محور ولیعصر 3 هزار و نه درخت وجود دارد و 50 یا 25 درخت بیمار بین آنها هست که البته هنوز امید به درمان آنها داریم
۲۸ شهریور ۱۴۰۱، ۹:۳۰
مردم محلی در محدوده پارک ملت تهران معتقدند که افرادی به صورت شبانه و هماهنگ با مدیران، درختها را قطع میکنند و تنههای درخت را به مافیای چوب میفروشند. مرد جوان و لاغر اندامی که اغلب شبها برای ورزش به پارک میرود، این را میگوید: «هماهنگ هستند وگرنه چه کسی میتواند، بدون اطلاع مسئولان به درختها چپ نگاه کند. درختها را میبرند و لابد چوب آن را میفروشند.». مدیر فضای سبز شهرداری تهران، رئیس اداره سبز منطقه 3 شهرداری تهران، رئیس دفتر پارک و کارشناسان و ناظرین شهرداری تهران این حرفها را قبول ندارند و همگی از دو اصطلاح برای قطع کردن درختان استفاده میکنند.«رفع خطر» و «سربرداری». آنها با احتیاط در صحبتهایشان از بیماری قارچی میگویند که در سالهای گذشته به جان چنارهای این خیابان افتاده و باعث مرگ تدریجی آنها شده است.
در ماهها و سالهای گذشته بارها درختان خیابان ولیعصر خبرساز شدهاند؛ مثل سال 92 و قطع 6 اصله درخت در محدوده میدان ونک به بهانه آفتزدگی یا ماجرای خشکاندن 13 اصله چناری که مرداد امسال تصاویرشان در شبکههای اجتماعی منتشر شد.گاهی مالکان پروژههای ساختمانی در اینباره مرتکب جرم شدهاند و گاهی نیز انگشت اتهام به سمت عوامل محیطی، خشکسالی، آفت، عوامل شهرداری و پروژههای عمرانی و شهری رفته است ولی راز این درختان سر بریده و کندههای قطور باقیمانده چیست؟ آیا شهرداری برای کسب درآمدهای میلیاردی در حال فروش چوب درختان است؟ آیا چنارهای ولیعصر بیمارند؟ این بیماری از کی و چگونه به جان درختان افتاده است و چرا شهرداری تهران که وظیفه نگهداری از فضای سبز را دارد در اینباره کوتاهی کرده است؟ آیا همان ابتدا امکان کنترل این بیماری که اصطلاح مدیران شهرداری برای آن «سرطان رنگی» است وجود نداشت؟ اگر چنین بیماری به جان درختها افتاده چرا مدیران شهرداری زودتر کنترل آن را به دست نگرفتهاند؟
برای رسیدن به پاسخ این سوالات تماسهای زیادی با مسئولان شهری گرفته شد و دو بار از محدوده پارک ملت بازدید صورت گرفت. بازدید نخست با بررسی میدانی محدوده ذکر شده در گزارش و شمارش درختان قطع شده یا سربرداری شده، انجام شد و بازدید دوم سه روز بعد به همراه رئیس اداره فضای سبز منطقه 3، کارشناس ناظر فضای سبز و رئیس دفتر پارک ملت. مشاهدات میدانی از ضلع غربی و شرقی پیادهروی خیابان ولیعصر نشان میدهد که تنها در همین محدود 700 متری تقاطع بزرگراه نیایش تا ورودی پارک ملت حدود 145 درخت طی سالهای گذشته قطع یا سربرداری شدهاند و این رقم جدای از درختانی است که پس از قطع یا سربرداری به روش روتبال جایگزین شده یا روی کندههای آنها با خاک و درختچههای دیگر پوشانده شده است.
پیاده روی بیسایه
سرها را بریدهاند و شبانه بردهاند. خیلی از شبها ساعت 12 که میگذرد، عدهای با اره برقی به جان درختها میافتند و آنها را در قطعههای کوچکتر سوار نیسان میکنند و میبرند.
درختها سبز بودند؟
نه. اغلب آنها خشک بودهاند.
میدانید چرا خشک شدند؟
یک سال قبل از اینکه شروع کنند به قطع درختان به آنها مایع زرد رنگی را تزریق کردند، بعد که خشک شد با اره بریدند، روی نیسان بار زدند و بردند.
این اواخر هم دیدید؟
همین چند هفته پیش. من هر شب تا نیمههای شب اینجا هستم و این صحنهها را میبینم.
پیرمرد از سی سال پیش روبهروی پارک و زیر سایه همین درختان نشسته و چای فروخته است ولی حالا دیگر سر ظهر سایه چنارها مثل سابق روی سر آدمها نیست و فاصله درختها با یکدیگر نیز بیشتر شده است. در دفتر پارک ملت، مدیر بوستان حاضر به گفتوگوی رسمی نمیشود و میگوید که باید با شهرداری هماهنگ شود ولی در همان چند دقیقه صحبت آفتی را پیش میکشد که از سالها پیش درختان را بیمار کرده است و اگر به موقع به داد درختان میرسیدند شاید حالا درختان کمتری با مرگ تدریجی روبهرو بودند.
قطع یک درخت مساوی خداحافظی است
حسین سیگارودی، معاون خدمات شهری و محیط زیست شهرداری منطقه ۳ تهران در یک گفتوگوی تلفنی توضیح میدهد که چنارها برای شهرداری اهمیت زیادی دارد و از همین رو برای درختهای خیابان ولیعصر قراردادی مجزا در نظر گرفته شده: «در کل تهران تنها همین یک قرارداد مجزا وجود دارد، رسیدگی مجزا و ناظران متفاوت دارد و یک مورد قطع درخت مساوی خداحافظی با ماست.» او معتقد بود که چون خیابان ولیعصر به عنوان اثر ملی ثبت شده کسی نمیتواند در آن درخت قطع کند و کندهها هم از سالهای گذشته بر جای مانده است. وقتی صحبتهای مردم با او در میان گذاشته شد گفت که مردم به دلیل ناراحتی اینها را میگویند و شهرداری حتی درخت خشک را هم بدون مجوز قطع نمیکند: «درخت نباید خشک شود اما وقتی خشک شد هر قدر به آن آب بدهند باز هم سبز نمیشود و باید برای آن تصمیمی گرفته شود. درخت ممکن است به هر دلیلی خشک شود و یکی از دلایل هم میتواند کم کاری یا ساخت و ساز باشد که یکسری از آنها تعمدی است و یکسری غیر عمد است.» چند سالی است که تصمیمگیری برای قطع یا سربرداری درختانی که به هر دلیلی خشک شدهاند بر عهده کمیسیون ماده 7 شهرداری تهران است و برای جابهجایی آنها هم باید از همان مرجع حکم گرفته شود. شهرداری درختان خشک را در سامانه نهال ثبت میکند و مدارک درباره آن را هم ارائه میدهد. ناظران و کارشناسان کمیسیون هم باید در نهایت با بررسی شرایط و دلایل خشک شدن درخت درباره آن حکم صادر کنند. «کمیسیون اگر هم حکم بدهد حکم سربرداری است و اصلا بحث قطع کردن درختان مطرح نیست.» خیابان ولیعصر در محدود 4 منطقه شهرداری تهران است؛ از تجریش تا پارک وی تحت مدیریت منطقه یک است، از پارک وی تا همت منطقه 3، از همت تا چهارراه ولیعصر منطقه 6 و از آنجا تا راهآهن منطقه 11. در این سالها بارها در محدودههای مختلف این خیابان درختهایی قطع شدهاند و هر بار انتقادات زیادی متوجه شهرداری شده است و البته گفته میشود که هنوز تعداد زیادی درخت خشک شده در سطح این خیابان وجود دارد که مجوز سربرداری آن داده نشده است.
پیگیری از رئیس سازمان بوستانها
عصر همان روز تلاش برای گفتوگو با علی محمد مختاری، رئیس سازمان بوستانها و فضای سبز شهرداری تهران نتیجه داد و او نیز قطع درختان را رد کرد و گفت که تعدادی از این درختان برای جلوگیری از سقوط روی عابران و خودروها بر اثر باد شدید و رفع خطر سربرداری شدهاند چرا که در آنجا تردد خودروهای عبوری و تعداد عابران پیاده زیاد است. سال گذشته پیروز حناچی، شهردار پیشین تهران از کاشت 4 هزار اصله درخت در سه سال منتهی به 1400 خبر داده بود و حالا مختاری همان حرف را تکرار میکند و میگوید که این درختان 10 تا 15 ساله و به روش روتبال کاشته شدهاند و خیابان ولیعصر ساماندهی شده و حدود 300 اصله درخت لازم است تا این طرح تمام شود: «برخی درختان هم که سربرداری شدهاند سرطان رنگی گرفته بودند و کمیسیون ماده 7 پس از کارشناسی مجوز اقدام درباره آنها را داده است چرا که اگر میماند باعث صدمه به درختان دیگر میشد.» او از تعداد محدودی از درختان سربرداری شده و بیمار (حدود 11 تا 12 درخت) حرف میزند در حالی که طبق مشاهداتی که ابتدای گزارش مطرح شد، تعداد کندهها تنههای باقیمانده درختان بیشتر است و طبق گفتههای اهالی، اواخر هم قطع و سربرداری صورت گرفته است. مختاری با شنیدن این حرفها میگوید؛ همراه شما کارشناس میفرستم ماجرا بررسی شود. «ارزش اکولوژیکی درخت مهم است و برای یک درخت 100 ساله هزینههای زیادی صرف شده است و هیچ کس بدون اجازه کمیسیون ماده 7 حق ندارد درختی را قطع کند. اجازه قطع درخت خشک را هم نمیدهیم تا مشخص شود چه کسی (کارشناس، منطقه یا پیمانکار) کوتاهی کرده است و مسلما این مسائل مشخص و بعد درخت قطع میشود.» روز بعد در تماس برای هماهنگی و همراه شدن با کارشناس دوباره صحبت با محمد علی مختاری به درازا کشیده شد و در طول گفتوگو بارها از او درباره بیماری قارچی چند اصله درخت و تعلل شهرداری در این باره پرسیده شد.
درست است که اگر چند سال پیش همان تعداد محدود مبتلا به قارچ به موقع درمان یا قطع میشدند بیماری به دیگر درخت ها سرایت نمی کرد؟ گویا شهرداری بنا به دلایلی قطع کردن آن چند اصله را متوقف کرده و بعد این بیماری به بقیه درختان سرایت کرده..
او در پاسخ به این سوال گفت: تعدادی از درختان آلوده خشک شده بودند و شهرداری قصد حذف آنها را داشت ولی مردم که اطلاعات فنی در این باره نداشتند، تصور کردند که که میخواهیم درختان را بی دلیل قطع کنیم و پیاده رو بسازیم بنابراین سر و صداهایی ایجاد شد.»
مشاهدات میدانی از ضلع غربی و شرقی پیاده روی خیابان ولیعصر نشان میدهد که تنها در همین محدود 700 متری تقاطع بزرگراه نیایش تا ورودی پارک ملت حدود 145 درخت طی سالهای گذشته قطع یا سربرداری شدهاند و این رقم جدای از درختانی است که پس از قطع یا سربرداری به روش روتبال جایگزین شده یا روی کندههای آنها با خاک و درخچههای دیگر پوشانده شده است
سربرداریها در سالهای گذشته انجام شده است
ظهر دو روز بعد وحید اسماعیلی، رئیس اداره فضای سبز منطقه 3 شهرداری تهران به همراه ناظر ارشد فضای سبز منطقه و رئیس دفتر پارک ملت در پیاده راه ولیعصر ایستاده و همان حرفهای سیگارودی درباره تعیین پیمانکار جداگانه در دو سال گذشته برای درختان ولیعصر را تکرار میکند و میگوید درختان ولیعصر حتی گیاهپزشک جداگانه دارند. درخت سربرداری شده را نشان میدهد و میگوید که این درختها قدمت 100 تا 150 سال دارند و با وجود تمام نگهداریها ممکن است مبتلا به بیماریهای قارچی چون فیتیله نارنجی شوند. «این خیابان پرترددترین محور تهران است و ریزگردها، انواع آلودگیها، رشد جمعیت و رفت و آمدها بر سلامت درختان تاثیر دارد. در میان چند هزار درخت شاید چند اصله هم آسیب بیند و ذیل رای کمیسیون ماده 7 که متشکل از نمایندگان شورا و سازمان است جمعآوری یا سربرداری میشود.» البته در سالهای گذشته به نحوه تصمیم گیری کمیسیون ماده 7 شهرداری نیز انتقاداتی وارد بوده است چرا که هر سه نمایندهای که در آن حضور دارند از حوزه شهری هستند و نهادهای محیط زیستی و منابع طبیعی در آن نقشی ندارند. در این کمیسیون یکی از اعضای شورای اسلامی شهر به انتخاب شورا، یک نفر به انتخاب شهردار(ترجیحاً باید معاون شهرسازی یا معاون خدمات شهری شهرداری) و مدیرعامل سازمان پارکها و فضای سبز به عنوان اعضای تصمیمگیر حضور دارند.
در یکی دو ماه گذشته درختی قطع نشده است
اسماعیلی قطع درختان در یکی دو ماه گذشته را تکذیب کرده و میگوید که در ده ماه اخیر اصلا سربرداری نداشتهاند و این کندهها و تنهها مربوط به یکی دو سال اخیر و بر اساس رای کمیسیون است؛ یا آلودگی داشتهاند یا احتمال سقوط. «این درختها از ده سال گذشته تاکنون سربرداری شدهاند ولی مواردی بوده که درخت دچار آلودگی بوده و سربرداری و تنه آن نیز تیمار شده است ولی مردم در اینگونه موارد به محض روشن شدن اره فکر میکنند درخت قطع میشود. از سوی دیگر اگر درختها را رفع خطر نکنیم، روی مردم یا خودروها سقوط میکنند و بعد به ما میگویید که چرا رفع خطر نکردید. اگر یک درخت آسیب ببیند و مجبور به رفع خطر شویم 50 اصله درخت میکاریم.» در طول بازدید بارها درباره تعداد مواردی که بر اساس رای کمیسیون ماده 7 در این محدوده سربرداری شده است سئوال شد ولی پاسخ روشنی داده نشد. تنههای درختی که با رای کمیسیون ماده 7 هرس و سربرداری میشود به دو منظور در ریشه باقی میمانند؛ نخست اینکه به آنها فرصت احیای دوباره داده میشود چون قارچ به بدنه سرایت کرده و از همان قسمت نیز هرس شده است و این نکته درباره تعداد محدودی از درختان درست است. در نهایت هم اگر درخت سبز نشود و کاملا از دست رفته باشد، بر اساس مکاتباتی که اداره فضای سبز منطقه 3 با سازمان زیباسازی انجام داده است، تنههای باقیمانده درختها یا به صورت المان شهری تزیین میشوند. البته اسماعیلی میگوید که اگر این تنهها تبدیل به المان شهری نشوند با رای کمیسیون مجبور به جمعآوری آنها میشوند تا به جای آنها درختانی به صورت روتبال کاشته شود.
از اقدام دیر هنگام تا محدودیت سمپاشی
یکی از مهمترین سوالات درباره بیماری، خشکیدگی و قطع یا سربرداری چنارهای خیابان ولیعصر یا هر خیابان و مجموعه دیگری به ضرورت پیشگیری، درمان و جلوگیری از سرایت بیماری به درختان دیگر بر میگردد؛ سوالی که پیشتر از رئیس سازمان بوستانها و فضای سبز شهرداری تهران پرسیده شده بود و از اسماعیلی هم پرسیده میشود. او در پاسخ به این سوال به رئیس دفتر پارک ملت اشاره کرده و میگوید که محمودرضا سابقی، به عنوان یک گیاهپزشک اقداماتی نظیر سمپاشی و شستشو را برای از بین بردن بیماریها انجام داده است: « بیماری به مرور زمان اتفاق افتاده است. در محور ولیعصر 3 هزار و نه درخت وجود دارد و 50 یا 25 درخت بیمار بین آنها هست که البته هنوز امید به درمان آنها داریم. این را هم در نظر بگیرید که این درختان از زمان پهلوی اول و بر اساس شرایط آب و هوایی، تردد و جمعیت آن زمان کاشته شده است ولی حالا در شرایط متفاوت امروز این موارد هم ناگریز شاید اتفاق بیفتد.»
محمودرضا سابقی پس از رئیس اداره فضای سبز منطقه توضیحات مفصلی درباره بیماری فتیله نارنجی یا شانکر سیتوسپورایی داد و اینکه در طول 10- 15 سال گذشته چنین آفتی درختان را رو به زوال و خشکیدگی برده است. فتیله نارنجی (شانکر سیتوسپورایی) نوعی بیماری قارچی است که اغلب روی درختان تحت استرس، خشکی و شرایط نامناسب محیطی، آسیب زمستانی ایجاد میشود و از آنجاییکه بیماری مسری است و امکان سرایت به درختان دیگر وجود دارد بنابراین اگر اقدامات درمانی نتیجه بخش نباشد، در نهایت درخت هرس، سربرداری و در نهایت قطع درخت میشود. مهمترین علایم این بیماری زخم یا شانکر روی تنه یا شاخههای آلوده است و اسپورهای قارچ نیز توسط باران و باد و حشرات، و همچنین وسایل هرس منتشر می شوند.
او میگوید 10-12 سال پیش 2 یا 3 اصله درخت بر اثر این قارچ دچار خشکیدگی شده بودند بنابراین از سوی شهرداری اقدام به حذف این درختان شد ولی برخی از روی تعصباتی که به فضای سبز داشتند – البته این تعصبات به جا هم بود- فیلم آن را در فضای مجازی منتشر کردند و از فیلم سوء استفاده شد و سر و صدای زیادی ایجاد شد بنابراین شهرداری کار را متوقف کرد و تا درباره دلیل آن اتفاق توضیحات و تشریحات لازم داده شود، بیماری به درختان دیگر سرایت کرد.
سرانجام قطع شدند؟
بله ولی سرایت کرده بود.
پس دیر اقدام شد؟
اقدام کردن که کاری ندارد اگر برای درخت رو به زوال مجوز گرفته شود در صورتی که کسی مسیر کار را انسداد نکند تیمار میکنیم و از سرایت جلوگیری میکنیم و اگر خشک شد پیکره آن را سریع معدوم میکنیم و حتی پیکرهاش باید سریع سوزانده شود چرا که اگر وارد هر محیط دیگری شود و در آنجا درخت چنار باشد به آن هم سرایت می کند.
یعنی چوب همه سربرداری شدهها سوزانده میشوند؟
معدوم میشوند.حتی اگر دستور برسد که از یکسری از تنهها محافظت کنید و باید در جایی دپو شوند که دپو شدند هم باید با مواد ضدعفونی کننده ضدعفونی شوند تا سرایت نداشته باشد.
در حال حاضر چند درخت مبتلا هستند؟
با کنترل و پیشگیری که با سموم گیاهی غیر مضر برای مردم انجام دادیم درختان کاشته شده را از این سرایت حفظ کردیم و پیکره درختان دیگر را از آلودگی گرفتیم و فقط داخل این درختها الان آلوده است.
تعداد درختهای آلوده؟
کل درختهایی که خشک شدهاند آلودگی دارند آمار دقیق ندارم ولی این عامل باید سریعتر حل شود تا درخت دیگری آلوده نشود.
یکی از نکتهها در سخنان رئیس دفتر پارک ملت این بود که همان 10-12 سال پیش وقتی شهرداری در حال سربرداری از درختان بیمار بود، عدهای با رسانهای و سیاسی کردن ماجرا مانع آن شدند بنابراین بیماری به درختان دیگر سرایت کرد. این سخنان در حالی است که در گذشته بارها پروژههای شهری حاشیه ساز شدهاند اما مدیریت شهری عقب نشینی نکرده و کار خود را کرده است مانند افتتاح زودهنگام ایستگاه 7 متروی تهران در زمان محمد باقر قالیباف که پیش از ایمن سازی افتتاح شد ولی چند ماه بعد در دوره مدیریت شهری بعدی بر اساس بررسیهای کارشناسی برای رفع نواقص متوقف شد.
درختان حاشیه خیابان ولیعصر در شرایطی دچار خشکیدگی و بیماری شدهاند که به گفته این کارشناس فضای سبز و حفظ نباتات درختان درون پارک ملت همگی سالم هستند: «عوامل آب و هوایی، آلودگیهایی که بر اثر تردد بی.آر.تی ایجاد میشود و گرمای زیاد بیماری آنها را تشدید میکند. وقتی ذرات آسفالت و ذراتی که بر اثر بارندگی شسته و به پای درخت می رود استرس و شوک ایجاد می کند و باعث فعالیت مضاعف عامل باکتریایی و قارچی میشود. اگر هنوز این ذرات وارد سیستم گردش شیره و آوند نشده باشد میتوان آن را نجات داد ولی وقتی وارد شود و پوسیدگی ایجاد کند رو به زوال میرود و ضعیف میشود. علاوه بر این موارد ما توسعه شهری داریم و از همه مهمتر در شهر تهران با محدودیت سمپاشی مواجه هستیم چون نمیتوان با سمپاشی غیرمتعارف سلامتی مردم را به خطر انداخت ضمن اینکه برای این کار به پشتیبانی و مجوز نیاز داریم. شاید سم موثری هم برای دفع این آفت باشد اما مخاطراتی دارد بنابراین این کار با محدودیت و حساسیت بالا انجام میشود. اگر داخل پارک درختی دچار قارچ شود سریع آن را قرنطینه و سمپاشی میکنیم ولی در پیادهرو به دلیل ترددها این کار دشوار است. در حال حاضر هم باید تمام پیکرهای آلوده و عوامل قارچی را بلافاصله خارج و ضدعفونی کنیم تا به درختان روتبالی که کاشته شده سرایت نکند چرا که چنار یک ساله از بین نمیرود؛ ده تا 15 سال زجر میکشد و بعد از بین میرود.»
بر اساس اطلاعات توکلی، ناظر ارشد فضای سبز شهرداری منطقه 3 در حال حاضر تعداد کل درختان موجود در خیابان ولیعصر در محدوده منطقه 3 حدود 3 هزار و 9 اصله است و تعداد درختانی که از این منطقه به عنوان درختان خشک در سامانه نهال ثبت شده 137 اصله است. در گزارش این کارشناس آمده است که در حال حاضر درختی در حال تبدیل شدن به المان هنری در این محدوده نیست و در ازای 137 اصله چناری که حدودا 2 سال پیش خشک شده و در سامانه نهال ثبت شده 200 اصله روتبال جایگزین و کاشت صورت گرفته است.
خیابان ولیعصر بلندترین خیابان خاورمیانه است که در سال 90 به ثبت ملی رسید و به گفته محمد حقانی، رئیس کمیته محیط زیست شورای چهارم دارای 60 هزار چنار کهنسال بود اما بر اساس آمارهای میدانی در زمان شورای چهارم یعنی حدود 5 تا 9 سال پیش تعداد چنارها به 8 هزار اصله رسید. درباره وضعیت و بیماری درختان چنار این خیابان تهران هیچ گونه پژوهش و کار میدانی یافت نشد ولی سال 91 مهران خاکی، دستیار علمی دانشگاه پیام نور مرکز بویین زهرا به همراه همکاران مطالعهای موردی درباره تاثیر شانکر قارچی سیتوسپورا بر روی درختان چنار در شهرستان کرج انجام داده است. در چکیده این مقاله شانکر سیتوسپورا به عنوان یکی از شایع ترین بیماریهای درخت چنار معرفی شده است.: «در ناحیه مرکزی شهرستان کرج، تعدادی از درختان چنار آلوده به این قارچ مورد بررسی قرار گرفتند و پس از بررسی های مذکور، مشاهده شد که این قارچ با تکثیر غیر جنسی بر روی پوست درختان ایجاد نوارهای باریک نارنجی رنگ شبیه به فتیله میکند و از درون با تخریب آوندها، باعث تضعیف تنه درخت می شود که این عامل سبب شده تا خشکی و ترکهای منطقهای و سطحی، خشکی شاخهها، چروکیدگی و باز نشدن کامل برگها، ضعیف شدن شاخه های جوان و شکستگی آنها پدید آید.» در این مقاله برای مبارزه با این بیماری پیشنهاده شده بود: «میتوان با جلوگیری از تضعیف این درختان در امر پیشگیری و برداشتن بافتهای آلوده پوست درخت با ابزارهای مناسب و پانسمان سریع محل برداشت، در امر درمان این بیماری گام برداشت.»
برچسب ها:
مطالب مرتبط
سال گذشته میلادی زمین حدود ۰.۲ درجهٔ سانتیگراد بیش از پیشبینی دانشمندان گرم شد
قلمروی ناشناخته تغییر اقلیم
رئیس مرکز ملی پیشبینی سازمان هواشناسی: هیچ دادهای از اثر بارورسازی ابرها بر بارش باران وجود ندارد
افسانۀ بارورسازی
ایران جزو آسیبپذیرترین کشورها از بلایای طبیعی
در سمینار بینالمللی تأثیر بحرانهای طبیعی بر بناهای تاریخی مطرح شد
تغییر اقلیم؛ بحران جدید بناهای تاریخی
رئیس انجمن متخصصین بهداشت حرفهای مطرح کرد
اهمیت تاثیر تغییر اقلیم بر سلامت و ایمنی کارگران
شهر مرزی و رنج کارگران مهاجر به «اقلیم»
بارشهای برقآسا و وقوع سیلاب در ایران و کشورهای حاشیه دریای عمان خسارتبار بوده است
رکوردشکنی اقلیمی
22 هزار نفر از نمایشگاه «بر فراز دشت» بازدید کردند
تغییر اقلیم حساسیت بهاری را افزایش میدهد
مدیرکل حفظ و احیای بناها، بافتها و محوطههای تاریخی خبر داد
چارهجویی جهانی برای تابآوری بناهای تاریخی در برابر تغییراقلیم
نظر کاربران
سلمه احمدی
حفظ خاک میهن
تبلیغات
وب گردی
- روغن صنعتی مایعی جادویی برای افزایش عمر مفید ماشین آلات
- ۱۰ ماده غذایی که به شما در سفر به سوی کاهش وزن کمک میکنند
- چاپ ترافارد؛ هر آنچه که باید درباره این نوع چاپ دستی بدانید
- اقدامات لازم برای اسباب کشی و جابجایی منزل
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟
- تعریف درست هوش مصنوعی (AI) چیست؟
- 10 ایده شغل دوم با سرمایه اولیه کم برای کارمندان
- مقایسه تعرفه پنلهای پیامکی و تبلیغاتی بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید