گپ و گفت با منصور ضابطیان در مورد نوشتن از سفر
سفرنامهنویسی ماجراجویی است
نوشتن و سفر هر دو یک ماجراجویی است. سفر کنکاش در دنیای بیرون و آشنایی با ناشناختهها است و نوشتن فرو رفتن در دنیای درون و هنر چیدن کلمات در کنار هم
۲۶ خرداد ۱۴۰۱، ۱:۰۲
شنبه بود و در یک عصر گرم گروهی دور هم جمع شدند تا از موضوعی که به آن علاقه دارند در یک محفل صمیمی گپ بزنند. گروهی که نقطه اشتراک آنها سفر است، آن هم سفر با دوچرخه، که شاید به عنوان وسیله سفر کمی دور از ذهن بیاید اما این جمع سفری آهسته با دوچرخه را عاشقانه دوست میدارند. دور هم جمع شدند تا پای صحبتهای یک سفرنامه نویس بنشینند تا در سفرهایشان قلم را با قدم همراه کنند و یادگاری مکتوب از سفر خوب به یادگار بگذارند. بهانه این دورهمی دیدار و گفتوگو با منصور ضابطیان، یکی از سفرنامه نویسان حال حاضر ایران است. ضابطیان کتابهای متعددی با موضوع سفر به نقاط مختلف جهان نوشته است که بسیار مورد توجه مخاطب ایرانی قرار گرفته است. او در آخرین کتاب خود با نام استامبولی تلاش کرده مخاطب را با جنبههای کمتر شناخته شده شهر استانبول کشور ترکیه آشنا سازد که یک مقصد نامآشنا برای مسافران ایرانی است. کتابی که در مدت دو ماه از زمان انتشار به چاپ شانزدهم خود رسیده است. در این جلسه سفرنامه خوانی به مناسب بررسی کتاب جدید ضابطیان پای صحبتهای او در مورد سفر و سفرنامهنویسی مینشینیم.
شروع به نوشتن
در ابتدای جلسه سوالی که ذهن همه حاضران را درگیر خود میکرد این بود که این نثر روان که منصور ضابطیان در سفرنامههای خود دارد چقدر ممارست در نوشتن را به همراه داشته تا این حد صیقل خورده تا بتواند مخاطب را از ابتدای متن با خود همراه کند و او را تا انتها همراهی کند. منصور ضابطیان سابقه نوشتن خود را به اواخر دهه هفتاد نسبت میدهد زمانی که در کسوت روزنامهنگار دست به قلم بود. از همان زمان هم سفر کردن را شروع کرد اما قصدی برای نوشتن درباره آن نداشت. ضابطیان میگوید: «در اواخر دهه هفتاد شمسی یک سفر به تایلند داشتم، آن زمان تایلند مقصد شناختهشدهای نبود. بعد از بازگشت به ایران خاطرات سفر را برای یک همکار روزنامهنگار تعریف میکردم. دوستم از جذابیت روایت من برای نوشتن تعریف کرد ولی من این موضوع را باور نداشتم. بالاخره تصمیم گرفتم بنویسم. نوشتم و مورد استقبال قرار گرفت. مخاطبان مجله منتظر بودند تا من یک سفر بروم و دربارهاش بنویسم. مجموع این نوشتهها با اصرار یک دوست با تردید تبدیل به یک کتاب کردم و فکر نمیکردم علاقهمندی برای مطالعه کتاب وجود داشته باشد. کتاب اول تا سوم من که مجموعهای از گزارشهای مطبوعاتیام بود خیلی مورد استقبال قرار گرفت. در این زمان با یک بازخورد مواجه بودم که چرا مفصلتر و با جزییات بیشتر در مورد مقصدهای سفر نمینویسم. از آنجا تصمیم گرفتم هر کتاب را به یک کشور اختصاص بدم تا هم نویسنده ارتباط بهتری برقرار کند و هم من بتوانم کتابهای بیشتری به چاپ برسانم.»
همراهی قلم با قدم
او در مورد نوشتن هم میگوید: «وقتی شما یک دوچرخهسوار با تجربه هستید برای رکاب زدن به اندازه من -که تجربه کمی دارم- سختی تحمل نمیکنید. درباره نوشتن هم این موضوع صادق است. اگر نویسنده نیستید، شروع نوشتن کار سختی است. باید سختی بکشید اما کار غیرممکنی نیست. من همیشه به افرادی که علاقه به شرکت در کارگاههای سفرنامهنویسی دارند میگویم اگر اهل نوشتن هستید شرکت کنید. اگر یک فرد کلمه و جمله را بشناسد و بتواند چند جملهای بنویسد آنگاه میتوان این فرد را به سمت درست نوشتن هدایت کرد. علاقه به نوشتن برای نوشتن کتاب بسیار لازم است.» ضابطیان در جواب سوال اینکه چگونه شروع به سفرنامهنویسی کنیم میگوید: «مهمترین نکته این است که بنشینید و بنویسید. هر جایی که احساس راحتی بیشتری میکنید، هر لحظهای که احساس آرامش میکنید را باید برای نوشتن پیدا کنید. توصیه دیگر طراحی شکل سفر به نحوهای است که بتوان از آن قصه بهدست بیارید. سفرنامه بیان روتین اتفاقات سفر نیست چون جذاب نیست. جذابیت سفرنامه زمانی است که شما تجربهای را با دیگران قسمت کنید که این فقط تجربه شماست. دل به اتفاقات حین سفر بدهید این اتفاقات بعدا میتواند بخش جذابی از روایت شما را شکل بدهد. اطلاعات روتین به راحتی در گوگل قابل بهدست آوردن است. اگر بتوانید به منحصر به فرد بودن تجربه در سفر برسید حتما محتوای تولیدشده شما جذاب خواهد بود.»
سبک نوشتن در سفر
نوشتن و سفر هر دو یک ماجراجویی است. سفر کنکاش در دنیای بیرون و آشنایی با ناشناختهها است و نوشتن فرو رفتن در دنیای درون و هنر چیدن کلمات در کنار هم. حال در سفرنامه این دنیاهای متفاوت با هم ترکیب میشود و حاصل آن خواننده را از لابهلای برگهای سفید کتاب سوار بر کلمات به سفری دور میبرد. از منصور ضابطیان در مورد سبک نوشتنش سوال میکنیم و در پاسخ میشنویم: «من معمولا هیچ وقت در طول سفر نمینویسم. نهایتا کلمات کلیدی را یادداشت میکنم. عکس و فیلمهایی که در طول سفر میگیرم و بخشی از آنها را در فضای مجازی منتشر میکنم، خیلی به من کمک میکند. وقتی از سفر برمیگردم خیلی زود شروع به نوشتن نمیکنم، بلکه شروع به تعریف ماجراهای سفرم برای جمعی از دوستانم میکنم. بعد از چند هفته میبینم به طور مثال پنجاه روایت برای دوستانم تعریف کردم اما عملا تنها سی روایت برای بقیه جذاب بوده است و بقیه تنها برای خودم جذاب بوده است و دلیل آن این است که شما در زمان سفر هر اتفاق را در یک فضای سه بعدی تجربه میکنید و در زمان روایت کردن آن در یک فضای دوبعدی آن را روایت میکنید. من اتفاقی که صرفا برای خودم جذاب است را کنار میگذارم. حالا شروع میکنم به روایتهایی که برای دوستانم جذاب بود پر و بال میدهم. این به معنای اضافه کردم مسائلی که رخ نداده نیست، بلکه گاهی ترتیب وقوع اتفاقات را جابهجا میکنم. مثلا اگر پیراهن یک نفر سفید باشد اما اگر در روایت آن را قرمز کنم به جذابیت روایت کمک میکند در حین اینکه به استناد روایت هم لطمه نمیزند، این کار را انجام میدهم. باز هم این موارد را بازخورد میگیرم. وقتی به جایی میرسم که فکر میکنم دیگر روایت به شکل درست خود درآمده است فقط کافی است آن را بنویسم. میدانم که استقبال خواهد شد چون امتحانش را قبلا پس داده است.»
تغییر نگاه در سفر
وقتی به یک سفر میروید و بعد از بازگشت قصد دارید سفر را برای یک دوست به شکلی کاملا دوستانه تعریف کنید سعی میکنید با دقت بیشتر به اتفاقات اطراف نگاه کنید، حال اگر قصد نوشتن یک سفرنامه از سفر را داشته باشید نوع نگاه به سفر و میزان توجه به جزییات خیلی متفاوت تر از یک سفر عادی خواهد بود. ضابطیان در مورد تجربه خود میگوید: «وقتی شما قصد نوشتن سفرنامه را داشته باشید مرتب دنبال ماجراجویی و آدمهای جدید هستید. من در برخی سفرها بعد از چند روز میبینم هنوز موضوع دندانگیری برای نوشتن پیدا نکردهام. در این مواقع با پرسیدن از افراد و جستوجو دنبال یک ماجرای جذاب میگردم.» او در پاسخ به این سوال که آیا این تغییر نگاه لذت شما از سفر را هم بیشتر میکند میگوید: «برای من که کمی به افق دورتر نگاه میکنم -یعنی چاپ کتاب و ارتباط با جامعه- سفر جذابتر میشود. اما اینکه زیاد دنبال مکانها و آدمها برای پیدا کردن روایت برای کتاب باشم لذت سفر را برای من کم میکند.»
اهمیت سفرنامه
خواندن سفرنامه برای آدمهای علاقهمند به سفر میتواند یک تفریح جذاب باشد اما آیا کارکرد سفرنامه تنها به همین موضوع محدود میشود. ضابطیان دراینباره میگوید: «سفرنامه فراتر از حال خوبی است که برای علاقهمندان ایجاد میکند. سفرنامه به عنوان یک گونه نوشتار یک استناد تاریخی هم دارد. وقتی سفرنامههایی از دوران قاجار، صفوی یا قبلتر را وقتی میخوانیم، با روزگار آنها آشنا میشویم. در هیچ منبع تاریخی نمیتوان با روزگار دوران گذشته به اندازه سفرنامه آشنا شد. در هیچ منبع تاریخی نمیتوان با نگاه یک ایرانی به فرنگ به اندازه کتاب حاج سیاح یا سفرنامههای ناصرالدینشاه آشنا شد. ما در سفرنامه با نوع نگاه یک ایرانی به جهان در 150 سال پیش آشنا میشویم. این اتفاق تنها از عهده سفرنامه برمیآید. شاید در حال حاضر نوشتن اتفاقات زمان حال در سفرنامه خیلی پیش پا افتاده به نظر برسد اما بیست سال دیگر این اطلاعات ارزنده خواهند بود. در یکی از کتابهابم در مورد گزارشی از سفر به پایتخت کره شمالی، یکی از مواردی که در آن زمان برای من عجیب بود این بود که مردم در اتوبوس از اینترنت استفاده میکنند، مسئلهای که در آن زمان در ایران خیلی عجیب بود اما الان برای همه ما یک اتفاق عادی است، این ثبت شد تا ما تغییر جهان را در 15 سال ببینیم. چنین چیزی فقط در یک سفرنامه میتوانست ثبت شود.»
پیشنهاد سردبیر
سرمایهگذاری در معدن بازنده
مطالب مرتبط
۴ تصمیم جدید برقی برای ۱۵روز داغ آینده
فروشنده پرندههای ممنوعه در بازار تهران دستگیر شد
حادثه در کمین۷۱ ساختمان بحرانی تهران
ریزش معدن در جاده چالوس
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان:
خوزستان متحمل بیشترین خسارت گرد و غبار کشور
رهاسازی آب از سد گتوند و چالشهای آن
اخذ «بارنامه شهری» الزامی برای خودروهای حمل و نقل
روسای سابق هلال احمر خواستار تعویق انتخابات مجامع این جمعیت شدند
بررسی چالشها و مطالبات بخش آب از نگاه کارشناسان
کابینۀ چهاردهم بیآبی را باور کند
منابع طبیعی با ساختاری متزلزل در حد یکی از معاونتهای وزارت جهاد کشاورزی تنزل یافته است
منابع طبیعی در انتظار اصلاحات
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- با طراحی سایت مشتریان رقیب خود را بدزدید!
- بیماری هاشیموتو چیست؟ علائم و راهکارهای درمان
- نورپردازی کابینت آشپزخانه چه تاثیری بر روحیه افراد دارد؟
- سفر به پوکت بهترین مقصد گرمسیری آسیا با تور تایلند آرزوی سفر
- بورس شمش گلدن ارت ( خانی )
- مقایسه گچبری پیش ساخته پلی یورتان و گچبری پیش ساخته پلی استایرن
- عطر بدون سردرد – 11 عطر مخصوص افراد میگرنی
- گیلکی کناری، پژوهشگر برتر متافیزیک ایرانی بر سکوهای بینالمللی
- چرا رزرو هتلهای 4 ستاره استانبول ارزشمند است؟
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟ بیشتر
بیشترین نظر کاربران
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
آشکارشدن گورهای ماقبلتاریخ هنگام ساخت بزرگراه
3
«بمو» را تکهتکه کردند
4
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
5
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
دیدگاهتان را بنویسید