۷ سال پس از ایجاد پایگاه ملی شهر تاریخی استرآباد
بافت تاریخی گرگان صاحب شهرداری شد
شهردار بافت تاریخی گرگان: بافت تاریخی گرگان زنده است و تامین منافع مردم و جذب مشارکتشان مهمترین عاملی است که میتواند موفقیت بافت را رقم بزند
![بافت تاریخی گرگان صاحب شهرداری شد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/08/بافت-تاریخی-گرکان.jpg)
۱۹ مرداد ۱۴۰۳، ۲۲:۳۲
|پیام ما| شهرداری بافت تاریخی گرگان بعد از ۷ سال پیگیری بالاخره تاسیس و اولین شهردار آن هم مشخص شد؛ بافتی که در سال ۱۳۱۰ به عنوان نخستین بافت تاریخی ایران و وسیعترین بافت تاریخی شمال کشور به ثبت ملی رسیده بود و ۱۶۲ هکتار مساحت و سه محلی اصلی دارد. بافت قدیمی گرگان دارای دو بخش اداری و مسکونی است و منازل موجود در بخش مسکونی عمدتا متعلق به اواخر دوره قاجار و اوایل دوران پهلوی هستند. این بافت خانههای تاریخی معروفی همچون خانه باقری، خانه مفیدیان، خانه میرشهیدی، خانه خراسانی، خانه شفیعی، خانه شیرنگی و خانه امیرلطیفی را در خود جای داده است.
سال ۱۳۱۰ بافت قدیمی گرگان به عنوان نخستین بافت تاریخی ایران و وسیعترین بافت تاریخی در شمال کشور و همچنین سومین بافت باارزش و دارای سبک معماری پس از اصفهان و یزد به ثبت ملی رسید. این بافت با مساحت ۱۶۲ هکتار شامل سه محله اصلی به نامهای نعلبندان، سبزهمشهد و سبزهمیدان میشود. بافت قدیمی گرگان دارای دو بخش اداری و مسکونی است و منازل موجود در بخش مسکونی عمدتا متعلق به اواخر دوره قاجار و اوایل دوران پهلوی هستند. این بافت خانههای تاریخی معروفی همچون خانه باقری، خانه مفیدیان، خانه میرشهیدی، خانه خراسانی، خانه شفیعی، خانه شیرنگی و خانه امیرلطیفی را در خود جای داده است. بامهای سفالی و قرمزرنگ، دیوارها و جرزها آجری و رج به رج که کنار هم چیده شده مهمترین ویژگی این بافت است.
قدمت بافت
نام گرگان در قدیم هیرکان بود؛ در دوره هخامنشیان، هیرکان (وَرکانه) مرکز ولایت هیرکانی، منطقهای مهم محسوب میشد، اما در اوایل دوره اشکانیان اهالی هیرکان به صورت قومی مستقل درآمدند و در نهایت در ۹۰۳ هجری شمسی برای زندگی به نزدیکی مقبره «قابوس بن وشمگیر» که بعدها به نام گنبد قابوس یا گنبدکاووس شناخته شد، مهاجرت کردند.
بافت تاریخی گرگان شامل مجموعهای از بازماندههای شهر استرآباد است که در سال ۱۳۱۰ به عنوان نخستین بافت تاریخی ایران و وسیعترین بافت تاریخی شمال کشور به ثبت ملی رسیده بود و ۱۶۲ هکتار مساحت و سه محلی اصلی دارد
این منطقه یعنی هیرکان در دوران ناصرالدین شاه به «استرآباد» تغییر نام داد. روایتهای متعددی از علت انتخاب چنین نامی وجود دارد. عدهای بر این باورند که به دلیل فراوانی اسب و اِستَر (قاطر) در این منطقه چنین نامی برای آن برگزیدند. عدهای عقیده دارند نام استرآباد درحقیقت برگرفته از نام بانی این شهر است که منسوب میشود به استر، همسر خشایارشاه پادشاه هخامنشی. عدهای نیز بر این باورند که استر برگرفته از واژه ستاره است. در باور زرتشتیان، ستاره مظهر نوری مقدس است و این منطقه در حقیقت به عنوان «شهر ستاره ها» شناخته میشد، اما در حدود ۱۳۱۰ هجری شمسی رضاشاه در سفری که به منطقه استرآباد داشت، نام این منطقه را به گرگان، همان نام پیشینش تغییر داد.
جغرافیای بافت تاریخی
چهار دروازه اصلی شهر شامل دروازه سبزه مشهد یا فوجرد در شمال، دروازه بسطام در شرق، دروازه مازندران در غرب و دروازه چهل دختران در جنوب شهر بود و هریک به نوعی در توسعه شهر گرگان نقش داشتند.
به دلیل موقعیت استراتژیک و خاص منطقه استرآباد و قرارگیری آن در مسیر جاده ابریشم (Silk Road) کاروانسراهای بسیاری در این منطقه ساخته شدند که محلی برای استراحت کاروانها و تجاری که از خاور و باختر از سرزمین ایران عبور میکردند.
بافت قدیم گرگان شامل چند محله است که عموما به یکدیگر راه دارند. محلات قدیمی گرگان سرچشمه، نعلبندان، دربِنو، میخچه گران، سَرپیر و محله میدان هستند. تعدادی محلات فرعی نیز بودند که بیشتر آنها هنوز هم وجود دارند: میرکریم، پاسَرو، دوشنبهای، شیرکُش، دباغان، شاهزاده قاسم و …
محلههای اصلی بافت قدیم گرگان و درحقیقت هستهٔ شکلگیری و توسعه شهر گرگان سه محله سرچشمه، میدان و سبزه مشهد بودند. هریک از محلات شهر بازار و مسجد و حمام و مدرسه داشتند که برخی از آنها همچنان پابرجا هستند و برخی نیز به مرور تخریب شدند.
ساختار شبکه شهری گرگان، از سطوح مختلف شامل سکونتگاههای اصلی و عمومی (مانند بازارها، دروازهها و مساجد) به سمت مناطق فرعیتر (شامل مناطق مسکونی و محلات) هدایت میشود. این شبکه از معابر اصلی، فرعی و بنبستها تشکیل شده است و معابر اصلی، عموما بر روی مسیرهای قدیمی شبکه آبیاری شکل گرفتهاند و عناصر مهم شهری یا عمومی (مانند دروازهها، مساجد و امامزادهها) را به هم متصل میکنند. این معابر نقش اصلی در جمعآوری ترافیک شهری و اتصال آن به دروازههای شهر داشتند و عموما عرض آنها بیشتر از معابر فرعی بود که دارای عرضی بین ۱ تا ۷ متر میباشند.
تاسیس شهرداری پس از ۷ سال
چند روز پیش بود که با اعلام روابطعمومی، مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی گلستان با اشاره به انتصاب شهردار ویژه بافت تاریخی گرگان اعلام کرد که ضرورت ایجاد تأسیس و تشکیل شهرداری شهر تاریخی استرآباد (گرگان) از هفت سال قبل با تاسیس پایگاه ملی این شهر تاریخی مطرح شد و خوشبختانه این موضوع با پیگیریهای انجام شده چندساله به نتیجه رسید.
آنطور که «محمدجواد ساوری» تاکید کرده بود، از سال ۱۳۹۶ که پایگاه ملی شهر تاریخی استرآباد (گرگان) افتتاح شد ادارهکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی گلستان پیشنهاد تأسیس شهرداری ویژه بافت تاریخی را با مدیریت شهری گرگان مطرح کرد که خوشبختانه پس از هفت سال پیگیری، باهمت و همکاری مدیریت شهری فعلی این مهم رقم خورد.
او با بیان اینکه بافت تاریخی گرگان بهعنوان نخستین بافت تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی، دارای بافتی زنده و پویا بوده و مشکلات، مسائل و چالشهای آن با سایر نقاط شهری متفاوت است، گفته بود که بافت تاریخی گرگان دارای طرح تفصیلی ویژه است که با سایر نقاط شهری تفاوت دارد و ضوابط و چارچوبهای آن در حوزه ساختوساز، خدمات و مدیریت شهری متفاوت از سایر مناطق شهری است.
به اعتقاد ساروی، مدیریت شهری گرگان باید در چارت شهرداری ویژه بافت تاریخی از متخصصان حوزه مرمت و مرمت شهری استفاده کند تا بتواند در این زمینه با کمک متخصصان در راستای اهداف و برنامههای احیا و مرمت بافت تاریخی بهتر گام بردارد.
بافت تاریخی گرگان زنده است
طرح بافت تاریخی گرگان از سال ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳ و طی سه سال مختلف به ترتیب توسط وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی، شورای عالی معماری و شهرسازی ایران و استانداری گلستان ابلاغ شده است.
این طرح پیشازاین توسط شهرداری منطقه ۲ گرگان در حال اجرا بود اما اجرای دو طرح ویژه بافت تاریخی و طرحی که برای سایر نقاط شهری وجود دارد بهطور همزمان برای کارشناسان این حوزه مشکل بوده و امکان بروز خطا را افزایش میدهد که با راهاندازی شهرداری ویژه بافت تاریخی گرگان، کارشناسان تنها در حوزه تخصصی بافت تاریخی فعال هستند.
اولین شهردار بافت تاریخی گرگان که همین هفته گذشته بر این جایگاه نشست، «مهستی قدس ولی» است که در گفت و گو با «پیام ما» اظهار میکند: «بافت تاریخی گرگان زنده است و نه تنها همه خانههای آن دارای سکنه است، بلکه مغازههای قدیمی آن از رویگری گرفته تا نانوایی و مسگری و … وجود دارند و فعال هستند و همین مساله موجب شده که بافت تاریخی گرگان نسبت به بافتهای تاریخی دیگر متفاوتتر باشد. خیلی از شهرها بافت تاریخی زنده ندارند و حتی یزد با همه زیباییهایش یک بافت کلاسیک است و گردشگر برای بازدید به آن میآید، اما در گرگان اینطور نیست و به همین دلیل تامین منافع مردم و جذب مشارکتشان به نظرم مهمترین عاملی است که میتواند موفقیت بافت تاریخی را رقم بزند.»
«مهستی قدس ولی» اولویت این شهرداری را انتقال ساختمان شهرداری به داخل بافت تاریخی اعلام میکند و میگوید: «من در این چند روز در ساختمان شهرداری گرگان نشستهام، اما دنبال یک خانه تاریخی مرمت شده هستیم تا ساختمان شهرداری بافت تاریخی را به داخل بافت انتقال دهیم.»
او با اشاره به بودجه اختصاص یافته برای بافت تاریخی را 50-60 میلیارد تومان در سال جاری اعلام میکند و میافزاید: «بافت تاریخی گرگان محوربندی شده است؛ محور یک قبلا جداره و کفسازی شده و مورد استقبال مردم قرار گرفته است. در هفته جاری قرار است جداره و کفسازی محور دوم را آغاز کنیم. همچنین بازسازی و مرمت چند خانه هم در دستور کار امسال است.»
قدسولی تاکید میکند که برنامه بافت تاریخی در سال 1404 با تاکید با مشارکت و نظارت فنی میراث فرهنگی و همچنین اداره راه و شهرسازی تا آذرماه تدوین و ارائه خواهد شد تا مردم هم از اینکه قرار است در بافت تاریخی چه اتفاقی بیفتد، مطلع باشند.
او با تاکید بر اینکه مهمترین مساله برای شهرداری بافت تاریخی انتفاع مردم از تغییرات، بازسازی و مرمت بافت است و نقطه موفقیت شهرداری از همین مساله خواهد بود.
بافت تاریخی گرگان شامل مجموعهای از بازماندههای شهر استرآباد است؛ استرآباد قَصَبهای بود متشکل از چند روستا و خود بخشی از شهر بزرگ جرجان. آنچه که امروزه از آن به عنوان بافت قدیم گرگان یاد میشود مجموعه ارزشمندی است از معابر، مساجد، آب انبارها، قنات و خانههایی که برخی متعلق به اواخر دوره قاجار و برخی مربوط به دوره پهلوی اول هستند.
برچسب ها:
مطالب مرتبط
![آقای پزشکیان شهر خودتان را دریابید](https://payamema.ir/pubfiles/2024/08/10193605_693.jpg)
آقای پزشکیان شهر خودتان را دریابید
![زلزله ۷.۱ ریشتری در ژاپن خسارات جدی در پی نداشته است](https://payamema.ir/pubfiles/2024/08/4A954F76-B10E-4446-9226-B8A1183FDE77.jpeg)
زلزله ۷.۱ ریشتری در ژاپن خسارات جدی در پی نداشته است
![اعزام تیمهای ارزیاب به «قلعه تل»](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/زلزله.jpg)
معاون هلال احمر خوزستان در پی وقوع زلزله در سه شهر استان خبر داد
اعزام تیمهای ارزیاب به «قلعه تل»
![پایان امداد و نجات در کاشمر](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/دیجیتال-9.jpg)
زلزلهٔ روز سهشنبه ۴ کشته و ۱۱۶ مصدوم برجا گذاشت
پایان امداد و نجات در کاشمر
![ریزش بخشهایی از بناهای تاریخی بعد از زلزله](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/بنای-تاریخی-کاشمر.jpg)
رئیس اداره میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی شهرستان کاشمر خبر داد
ریزش بخشهایی از بناهای تاریخی بعد از زلزله
![بحث موشهای تهران بعد از وقوع زلزله جدی است](https://payamema.ir/pubfiles/2024/05/موش.jpg)
رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران:
بحث موشهای تهران بعد از وقوع زلزله جدی است
![تعداد قربانیان زلزله ژاپن به ۲۳۶ نفر افزایش یافت](https://payamema.ir/pubfiles/2024/02/62875016-jpg.webp)
تعداد قربانیان زلزله ژاپن به ۲۳۶ نفر افزایش یافت
![امیدهای گمراهکننده برای پیشبینی زلزله](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/صفحه-۶-Flickr-jpg.webp)
پاییز سال ۲۰۲۳ محققان دانشگاه تگزاس با یک الگوریتم هوش مصنوعی، ۷۰ درصد زمینلرزهها را یک هفته پیش از وقوع آنها بهدرستی پیشبینی کردند
امیدهای گمراهکننده برای پیشبینی زلزله
![تعداد جانباختگان زلزله ۷.۶ ریشتری ژاپن تاکنون ۳۰ نفر](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/4954034-jpg.webp)
تعداد جانباختگان زلزله ۷.۶ ریشتری ژاپن تاکنون ۳۰ نفر
![نرخ فرونشست ایران 5 برابر میانگین جهانی](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/3-3-jpg.webp)
نرخ فرونشست ایران 5 برابر میانگین جهانی
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
وب گردی
- تأثیر نوسانات اقتصادی جهانی بر عملکرد تتر
- سه شغل آنلاین برای نوجوانان | *بدون سرمایه اولیه*
- لیزر فوتونا صفحهی پایانی مشکلات پوستی
- معتبرترین و ارزانترین تولید کننده جک سقفی در ایران
- کاربرد دربهای ساختمانی
- بهترین دستگاه هایفوتراپی صورت کدام دستگاه است؟
- مزایای کلاسهای خصوصی زبان انگلیسی برای یادگیری سریعتر و مؤثرتر
- معرفی ۱۰ برند برتر لوازم آرایشی دنیا + مزایا و معایب
- آشنایی با بهترین موسسات انجام پایاننامه مقاطع ارشد و دکتری در تهران
- تاثیر انتخاب ناودانی آهنی مناسب بر استحکام و پایداری سازهها بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/کتاب-چرا-شما-را-نمیگیرن.jpg)
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
آشکارشدن گورهای ماقبلتاریخ هنگام ساخت بزرگراه
3
«بمو» را تکهتکه کردند
4
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
5
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
دیدگاهتان را بنویسید