اواسط خرداد امسال بود که انتشار یک فیلم در فضای مجازی از بلندترین آبشار طبیعی آسیا در کشور چین، مورد توجه و انتقاد گرفت. مرتفع‌ترین آبشار زیبای چین، «یونتای» است که یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری کوهستانی در این کشور به شمار می‌رود و سالانه میلیون‌ها بازدیدکننده هم دارد. اما انتشار ویدئویی از این آبشار نشان داد در بالای آن لوله‌های فلزی بزرگ تعبیه شده که آب آبشار را تأمین می‌کنند. به‌نوعی فیلم منتشرشده از این آبشار نشان می‌دهد، «یونتای» نتیجۀ فناوری مدرن و مصنوعی است و بسیاری از کاربران فضای مجازی و گردشگران این مسئله را جعل در گردشگری عنوان کردند و بلندترین آبشار آسیا، شاهکار طبیعت نیست! هرچند که مقامات چینی این ادعای کاربران را قبول نداشتند؛ البته دست‌کاری در جاذبه‌های طبیعی گردشگری، اتفاق جدیدی نیست و در برخی کشورها متولیان حوزۀ گردشگری برای جذب گردشگر، در مقاصد و جاذبه‌ها دست به اقدامات گمراه‌کننده و فریبنده می‌زنند که بخشی از آن‌ها در ادامه مورد بررسی قرار گرفته است.

کتاب «فرزندان من» نوشته «گوزل یاخینا» با ترجمه «زینب یونسی» از سوی انتشارات نیلوفر به چاپ رسیده است.

۱۷ ژوئن هر سال که امسال مصادف با ۲۸ خرداد است، از سوی سازمان ملل به عنوان روز جهانی مقابله با بیابان‌زایی نامگذاری شده است. شعار امسال برای این روز «متحد برای زمین، میراث ما، آینده ما» است. در ایران هم یک ساختار ملی تحت عنوان کارگروه ملی مقابله با بیابان‌زایی پس از الحاق به کنوانسیون مربوطه شکل گرفته است. این کارگروه بعد از یک دوره توقف در دی ماه سال ۱۴۰۰ دوباره شروع به کار کرد. رئیس سازمان حفاظت محیط زیست هم در گفتگویی به مناسبت روز جهانی بیابان‌زدایی مدعی شده ایران توانسته «کلیدواژه مشترکی» برای مقابله با گردوغبار در منطقه و جهان شکل دهد.

«زندگی انسان‌ها به زمین وابسته است. بااین‌حال، در سراسر جهان، مخلوطی سمی از آلودگی‌ها، تغییر شدید اقلیمی و نابودی تنوع‌زیستی موجب شده تا زمین‌های سالم به بیابان و اکوسیستم‌های پر رونق به مناطق مرده تبدیل شوند. این روند باعث نابودی جنگل‌ها و علف‌زارها می‌شود و قدرت زمین را برای حمایت از اکوسیستم‌ها، کشاورزی و جوامع تضعیف می‌کند. این به معنای ازبین‌رفتن محصولات زراعی، ناپدیدشدن منابع آب و تضعیف اقتصاد کشورها است و درنهایت موجب خواهد شد تا جوامع بشری در معرض خطر نابودی قرار گیرند.» آن‌چه خواندید، بخشی از بیانیۀ «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل است که چندی پیش به‌مناسبت روز جهانی محیط‌زیست منتشر شد. او در این بیانیه بارها دربارۀ بیابان‌زایی و خشکسالی هشدار داده است. با شنیدن کلمۀ بیابان، ممکن است مناطقی مانند خاورمیانه، شمال آفریقا یا آسیا مرکزی به ذهن‌مان خطور کند. اما بیابان‌زایی فرآیندی است که در سال‌های اخیر درپی تغییر اقلیمی، به‌طور گسترده در سراسر جهان شکل گرفته و به‌طور پیوسته در حال افزایش است. گزارش کنوانسیون مبارزه با بیابان‌زایی سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که تخریب زمین با سرعت شگفت‌انگیزی در همۀ مناطق جهان در جریان است. این گزارش که براساس بررسی ۱۲۶ کشور جهان از شرایط داخلی خود به‌ دست‌ آمده، بیانگر این واقعیت است که در فاصلۀ سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹، جهان هرسال، حداقل ۱۰۰ میلیون هکتار زمین سالم و مولد را از دست‌ داده است. خشکسالی در حال رایج‌تر شدن است و انتظار می‌رود سه‌چهارم ساکنان زمین تا سال ۲۰۵۰ با کمبود جدی آب مواجه شوند.

در جهان امروز تعداد زیادی از فیلم‌های تولیدشده برای تکمیل جاذبه‌­های تصویری خود به سراغ جلوه‌­های خاص بصری با کمک کامپیوتر می‌­روند و شاید به‌زودی سینمای جهان با گسترش هوش مصنوعی از روند واقعی دنیای پیرامون فاصله بگیرد. در سینمای ایران نیز استفاده از ابزارهای فنی به‌جهت تولید نماهایی با کمک Visual Effects به‌شدت باب شده و به‌گونه‌­ای سبب راحتی فیلم‌­سازان از ساخت دکورهای عظیم شده است. در سینمای ملی ایران، فیلم‌های بسیاری در طبیعت ساخته شده که با گذشت چندین دهه هنوز هم طراوت بصری خود را در میزانسنی مناسب حفظ کرده‌­اند. منطقۀ کوهستانی زاگرس، زیباترین نماهای بصری را در خود جای داده و همین موضوع سبب شده تا در برخی از فیلم‌ها چشم‌­انداز روشن‌­تر و واقعی‌­تری از فرهنگ مردمان ببینیم و در برخی دیگر نیز زاگرس تنها یک لوکیشن برای سازندگان بوده و معنای زیستن، فرهنگ و زبان نادیده انگاشته شده است.

جنگل‌های زاگرسی که با شش میلیون هکتار وسعت در یازده استان واقع شده‌اند، نقش مهمی در چرخۀ اقتصاد و امنیت غذایی کشور دارند. از جمله اهمیت این رویشگاه‌ها، تأمین چهل درصد آب شیرین کشور است. باوجوداین، بیش‌از چهارده سال است که پدیدۀ خشکیدگی (زوال) بلوط‌ها، دامن جنگل‌های زاگرسی را گرفته و بر اثر این پدیده حدود دو میلیون هکتار از این رویشگاه‌ها تخریب شده و درحال احتضارند؛ روندی که همچنان ادامه دارد. این درحالی‌است‌که، شماری از کارشناسان می‌گویند، تداوم وضع موجود باعث نابودی جنگل‌های زاگرسی در آیندۀ نزدیک می‌شود. «دکتر سودابه احمدعلی کروری»، پژوهشگر منابع‌طبیعی و محیط‌زیست، اما نظر دیگری دارد. او می‌گوید: «با وجود همۀ مشکلاتی که بر سر راه احیای جنگل‌های زاگرسی وجود دارد، می‌توان با تشکیل کارگروه‌های تخصصی، مدیریت اکوسیستمی و مشارکت جوامع بومی، این رویشگاه‌ها را نجات داد.» درعین‌حال تأکید می‌کند: «اگر تعلل کنیم، نابودی جنگل‌های زاگرسی حتمی است.»