قیام شالبافان کرمان
۱۱ بهمن ۱۳۹۴، ۱۵:۴۷
قیام شالبافان کرمان
علیجان غضنفری
«صاعقه» هشتمین تألیف دوست گرامی و محقق ارجمند متون تاریخی«مجید نیکپور»است که در بهار امسال توسط انتشارات سوره مهر وابسته به حوزه هنری انقلاب اسلامی، از چاپ درآمده، در اختیار علاقمندان و محققان متون تاریخی قرار گرفته است. کتاب «صاعقه» که آقای نیک پور نام آن را از یکی از شب نامه های شورش شالبافان الهام گرفته، نگاهی دارد به اوضاع اجتماعی ایالت کرمان در عهد قاجاریه و مسائل سیاسی و اقتصادی و اجتماعی که منجر به دو فقره قیام شال بافان در کرمان شد.
مجید نیک پور در این کتاب با تیزبینی خاصی از اوضاع اجتماعی کرمان پس از قتل عام مردم این شهر توسط آقامحمدخان و اضمحلال و نابودی خانواده های اصیل و استخواندار کرمانی و افتادن سرنوشت سیاسی و اقتصادی کرمان به دست دو خانواده قدرتمند غیر کرمانی یعنی اولاد و احفاد ابراهیم خان ظهیرالدوله و محمد اسماعیل خان وکیل الملک و رقابت شدید این دو خانواده و جنگ حیدری و نعمتی آنها تحت عنوان طایفه ابراهیمی و اسفندیاری که به سرعت و برای به میدان کشانیدن طبقات عامه اجتماع شهری فقیر و گرسنه، که در آن روزگار کرمان بنا به شرایط اقلیمی و دامپروری منطقه اکثراً شالباف بودند، به این درگیری رنگ و صبغه مذهبی می دهند.
طایفه ابراهیمی که شیخی بوده و بخش مهمی از اقتصاد و درآمد کلان ایالت را در دست دارند و طایفه اسفندیاری که اندکی پس از ورود شیخیه وارد کرمان شده و رهبری ایالت را به دست گرفته اند. بخش مهم دیگری از درآمد شهر را به دست گرفته اند. با حمایت بخش دیگری از روحانیت کرمان با عنوان «بالاسری» وارد این نبرد می شوند. غافل از آنکه ادامه این جنگ و درگیری، چندان هم به نفع این دو خانواده تمام نشده و لزوم سرکوب این قیام برای حکومت، موجبات قدرت گرفتن خانواده سومی را در کرمان فراهم می کند. که آن هم کرمانی نیست و آن خانواده پرقدرت و با نفوذ «فرمانفرما»ست.
خانواده ای که حتی بعد از سقوط قاجاریه و روی کارآمدن سلسله پهلوی نیز از بازیگران مهم عرصه سیاست این ملک بودند. ناصرالدین شاه برای سرکوب اولین شورش شالبافان فیروز میرزا نصرت الدوله را البته پس از ناامیدی از اقدامات شهاب الملک به حکومت ایالت کرمان می فرستد و او که قبلاً هم برای پایان دادن به غائله «آقاخان محلاتی» یک بار به کرمان آمده بود با مجازات پنج نفر از محبوسین ارگ حکومتی که متهم به قتل «یحیی خان» کلانتر کرمان بودند و دستگیری و مجازات تعدادی از اهالی «میدان قلعه» از جمله زنی به نام «نایب مریم» و اعدام آنها به عنوان مقصر اصلی بر اوضاع مسلط می شود.
در شورش دوم شالبافان نیز بار دیگر فردی از خاندان فرمانفرما یعنی«عبدالحسین میرزا فرمانفرما»مأموریت می یابد تا شورش آنان را سرکوب نماید. وی از کرمانشاه عازم کرمان شده و به محض ورود به رفسنجان در تلگرافی به عین الدوله صدر اعظم، نفی بلد «حاج میرزا محمدرضا مجتهد» رهبر بالاسری ها را درخواست می نماید و میرزا محمدرضا روانه خراسان می گردد.
«حاج محمدخان» رهبر شیخیه برای دور شدن از تنش ها به ملک خود در روستای لنگر رفته و اندکی بعد همان جا در می گذرد. تنها شالبافان بی چاره بودند که از این شورش کوچکترین بهره ای نگرفته و از آنان به عنوان آلت دست و وسیله اجرای مقاصد دشمنی شیخیه و بالاسری استفاده شد و پس از سرکوب هر دو شورش بدبخت تر، سرخورده تر از همیشه به همان کارگاه های شال بافی خود بازگشتند، بی آنکه هیچ گونه تغییر مطلوبی در وضعیت کار، دستمزد، تعطیلات یا فضای مناسب کار برای آنها صورت گیرد. مجید نیک پور این تراژدی تلخ را به خوبی به قلم کشیده و با توانایی از عهده اجرای آن نیز برآمده است.
مطالب مرتبط
توضیحات سازمان انرژی اتمی درباره آلودگی رادیواکتیو رودخانه ارس
مرتب پایش میکنیم، جای نگرانی نیست
امضای تفاهمنامه همکاری میان سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان انرژی اتمی کشور
همکاریهای هسته ای برای حفظ محیط زیست
در نشست خبری مشترک رئیس سازمان انرژی اتمی کشور و مدیرکل آژانس بینالمللی اتمی مطرح شد
اظهار امیدواری «اسلامی» و «گروسی» به حل اختلافها
آخرین وضعیت گفتوگوهای بینالمللی مقامات ایران و غرب درباره پرونده هستهای
سفر گروسی برای حل مسائل پادمانی
واکنشها به صدور قطعنامه شورای حکام آژانس علیه ایران ادامه دارد
آغاز هفتهای دیگر با تحریمهای تازه
نشست فصلی شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی با تمرکز بر پرونده هستهای ایران برگزار شد
لغو سفر بازرسان آژانس به تهران
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی از ادامه گفتوگوها با تهران در هفتههای آتی خبر داد
بازگشت به میز مذاکره؛ امید به احیای برجام
همزمان با سفر وزیر خارجه بلاروس به تهران، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی و رئیس رژیم صهیونیستی با وزیر خارجه آمریکا دیدار کردند
رهبران چند کشور اروپایی نگاههای افراطی و شتابزده دارند
اتحادیه اروپا خواستار «همکاری کامل» ایران با آژانس شد
ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی بر سر برخی مسائل فنی نظارتی بیانیه مشترکی را منتشر کردند
توافق برای تعویض حافظه دوربینهای نظارتی
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- 8 نمایندگی تعمیر پکیج ایران رادیاتور در تهران + اطلاعات تماس
- اسپیکر بلوتوثی ارزان و باکیفیت: کدام مدلها را بخریم
- کیفیت و زیبایی را با خدمات دندانپزشکی دکترتو کلینیک تجربه کنید
- علائم دندان آسیاب درآوردن کودکان چیست؟ 5 علائم + راه تسکین
- اجاق گازهای ﺧﺎﻧﮕﯽ بدون ترموکوپل توقیف و جمعآوری میشود
- معرفی تورهای خارجی ارزان
- آلبوم جدید مُجال ظرفیت جدی و جدیدی از موسیقی را فریاد میزند!
- آیا مشاوره حقوقی تلفنی کاربردی است؟
- برونشیت کودکان چیست و چه علائمی دارد؟
- برگزیدگان اجلاس توسعه نرمافزار ایران (۲۰۲۴) معرفی شدند بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید