بایگانی مطالب : تغییر اقلیم
انتظار باران از «ال نینو»
مقابله با فرونشست روی کاغذ مانده است
درخصوص پدیده فرونشست در ایران، بهترین برنامهها را روی کاغذ داشتهایم اما در عمل، اجرای آنها ضعیف است
ماندگاری گوزن زرد در فهرست سرخ
کمتر از چهارده سال پیش، اتحادیه بینالمللی حفاظت از طبیعت (IUCN)، گوزن زرد ایرانی را در رده گونههای «در معرض خطر انقراض» فهرست سرخ قرار داد. گونهای که سالها در زیستگاه طبیعیاش یعنی اطراف دز و کرخه و زاگرس هم بهخوبی رویت نمیشد، از سال ۱۳۸۵ برای تکثیر در اسارت به سایتهای مختلفی منتقل شد و البته همچنان نتوانست از رده گونههای در معرض خطر خارج شود. اکنون که بر اساس گفته مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست تنها ۳۰۰ گوزن زرد در ایران وجود دارد، مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی گفته است: «با افزایش جمعیت گوزنهای زرد ایرانی در مرکز تکثیر رشکان، افزون بر آنکه زمینه انتقال این گونه به زیستگاه اشک پارک ملی ارومیه وجود دارد، امکان انتقال به سایر زیستگاهها هم ممکن است و با این اقدامات تاثیرگذار، امیدها برای خارج شدن گوزن زرد ایرانی از لیست قرمز (در معرض انقراض) وجود دارد.» کارشناسان حیات وحش اما این ادعا را رد میکنند. آنها میگویند این نقل و انتقالات و افزایش چند فرد، دلیلی برای خروج از فهرست قرمز نیست و گوزن زرد ایرانی همچنان گونهای است در معرض خطر. در همین حال «هوشنگ ضیایی» که سالها مسئول پروژه احیای گوزن زرد ایرانی بوده هم به «پیامما» میگوید: «گونهای که در اسارت تعدادش زیاد میشود، جزو حیات وحش نیست.»
زمین دهان باز میکند
«شما روزی خواهید شنید که چرخ هواپیمایی در چالهای گیر میکند، یا قطاری به ناگهان از روی ریل سقوط میکند، یا جادهای خودروها را میبلعد. شاید این موضوع الان برای برخی مانند یک جوک باشد، اما اگر وضعیت به همین شکل پیش برود، این اتفاقات خواهد افتاد.» این را «غلامعلی جعفرزاده ایمنآبادی»، رئیس پیشین سازمان نقشهبرداری کشور با صدایی حاکی از نگرانی زیاد میگوید. هفتهٔ قبل نیز «علی جاویدانه»، رئیس فعلی همین سازمان، به کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی رفته بود و دربارهٔ آنچه این روزها «فرونشست زمین» گفته میشود، هشدار داده بود؛ جلسهای که از آن فقط یک جمله به رسانهها رسید: «فرونشست به مرحلهٔ خطرناکی رسیده و در کشور پنج برابر نُرم جهانی فرونشست در حال وقوع است.» جملهای که چندان هم مورد توجه رسانهها قرار نگرفت. اگرچه دربارهٔ خالی شدن آبخوانها و اضافهبرداشت از منابع آب زیرزمینی در رسانهها صحبتهای زیادی مطرح شده است، اما فرونشست بهعنوان یکی از تبعات مهم این اضافهبرداشتها چندان محل بحثهای داغ نیست. با خالی شدن آبخوانها سطح زمین آرامآرام و نامحسوس پایین میرود و به چشم نمیآید. فقط در جاهایی مانند دهانهٔ چاهها که لوله داخل زمین رفته است، این پایین رفتن سطح زمین آشکار میشود. کشاورزان قدیمی تصور میکردند که لولهٔ فرورفته در زمین آرامآرام در حال بیرون آمدن است، به همین دلیل برخی به این پدیده، «لولهزایی چاهها» هم میگفتند. اما ماجرا بسیار فراتر از اینهاست؛ نه فقط فرونشستن زمین نشان از خالی شدن و کاهش ظرفیت و تخریب آبخوان دارد، که تبعاتی هولناکتر هم از پی آن در انتظار پهنههای خاکی است. زمین سست میشود و سازههایی که به اعتبار استحکام زمین بر آن برپا شدهاند نااستوار میشوند، ساختمانها و تأسیسات متزلزل میشوند و خسارت بهبار میآورند. گاهی نیز تونلهای طبیعی و زیرزمینی خالیشده از آب دیگر توان تحمل بار لایههای رویی خود را ندارند، زمین بهناگاه دهان باز میکند و «فروچاله» تا صدها سال بر سطح زمین باقی میماند. این تصویریاست از آنچه تاکنون در نقاطی از ایران رخ داده و دستکم در ۱۱ درصد مساحت ایران در شرف وقوع است.
سیل گیلان خسارت جانی نداشت
تاکید معاون دبیر کل سازمان ملل بر رهبری ایران در کاهش مشکل گرد و غبار
آخرین وضعیت آبگرفتگی در آستارا/ سرریز شدن آب به بازار آستارا
رگبار باران و وزش باد شدید در برخی استانها
گسترش بخش ثبتشده «جنگلهای هیرکانی» و ضرورت حفاظت بیشتر
در حالی بخش ثبتشده «جنگلهای هیرکانی» به عنوان میراث جهانی یونسکو گسترش یافت که به گفته یک پژوهشگر حوزه محیط زیست و منابع طبیعی لزوم حفاظت بیشتر از این منطقه و توجه به ارزشهای غیربازاری و غیراقتصادی آن احساس میشود.
۹ میلیون آواره پیامد تغییراقلیم
توفان شدیدی که سیل کشندهٔ لیبی را رقم زد، هزاران نفر را به کام مرگ کشید و صدها نفر را مفقود و حداقل ۳۵ هزار نفر را آواره کرده است. با این وضعیت، حالا بیراه نیست اگر لیبی را کشور بحرانها بخوانیم. اما لیبی فقط یکی از کشورهایی است که تغییراقلیم دمار از روزگارش درآورده، پیش از آن پاکستان، هند، افغانستان و چندین و چند کشور دیگر در سراسر دنیا با شدیدترین بلایای طبیعی روبهرو شدهاند. اما سوال اصلی این است که در روزگاری که بلایای طبیعی یکی پس از دیگری بر سر جوامع آوار میشوند، چگونه میتوانیم تابآوری جوامع را تقویت کنیم؟ مجمع جهانی اقتصاد در تازهترین گزارش خود، راه افزایش تابآوری اجتماعات در معرض فجایع تغییر اقلیم را در سیاستگذاریهای پیشگیرانه در کنار فراهم کردن فرصتهای مشارکت برای همه افراد جامعه میداند.