هشتاد سال مدیریت جنگل
۳ آذر ۱۴۰۲، ۲۱:۵۰
روی سخن من با جوانان و دانشجویان است تا بهطور مختصر با تاریخ جنگلبانی ایران آشنا شوند؛ چراکه گفتهاند اگر افق دورتری را میبینیم روی شانهٔ گذشتگان نشستهایم. اگر چه سازمان منابعطبیعی سال ۱۲۸۴ را سال آغاز فعالیت خود اعلام کرده و با همان استدلال دربارهٔ این نامگذاری سال ۱۲۸۵ صحیح است، ولی صاحبنظرانی چون دکتر جزیرهای سال ۱۳۱۸ را سرآغاز جنگلبانی ایران میدانند؛ سالی که «کریم ساعی» دایرهٔ کوچک جنگل را در دستگاه دولتی ایجاد کرد. ساعی، بنیانگذار جنگلبانی نوین ایران، مرد علم و عمل بود. هم در دانشگاه تدریس میکرد و هم در اطراف تهران، نهال میکاشت. او بود که برای اطلاع نمایندگان مجلس، نشریهٔ «شمهای دربارهٔ جنگلهای ایران» را منتشر کرد تا نخستین قانون جنگل مصوب مجلس در سال ۱۳۲۱ خورشیدی به تصویب برسد.
ساعی در این نشریه خطرات و تهدیدهایی که موجودیت جنگل را تهدید میکند، برشمرده است. هم او بود که در فکر چارهجویی برای رهایی از آن شرایط بود. با تلاش او در سال ۱۳۲۷ تأسیس بنگاه جنگلها بهعنوان سازمان مستقل جنگلبانی تصویب و در سال ۱۳۲۸ اجرایی شد. سپس نیروهای جنگلبان استخدام شدند و آموزش دیدند، از جمله جنگلبانانی که در سال ۱۳۲۹ استخدام شدند و از نظر دانش حقوقی و آشنایی با مقررات اداری زبانزد بودند.
ساعی نخستین کتاب علوم جنگل ایران را تألیف و منتشر کرد و در آرزوی تأسیس دورهٔ آموزش عالی جنگل و مرتع بود که داس اجل امان نداد و درحالیکه با ۱۴ سال کار اداری منشأ خدمات بزرگی شده بود، در سال ۱۳۳۱ در یک سانحهٔ هوایی درگذشت، اما چندسال بعد آرزوی او جامهٔ عمل پوشید و آموزشگاه عالی جنگل و مرتع در گرگان احداث شد. خطراتی که موجودیت جنگل را تهدید میکرد، یکی دو تا نبود و جنگلبانی جوان کشور در جستجوی چارهای برای آن بود. یکی از این خطرات زغالگیری بود که آمار آن بسیار غیرقابلباور است؛ زیرا سوخت شهرها، ادارات، منازل، نانواییها و حمامها همه از زغال بود و این زغال باید از جنگلهای کشور تأمین میشد. توقف زغالگیری در آن زمان امکانپذیر نبود، ولی بهبود تولید آن شدنی بود. ازاینرو، نسبت به جایگزینی کورههای جدید بهجای کورههای قدیمی اقدام شد و راندمان تبدیل چوب به زغال از ۱۰ درصد به ۳۰ درصد افزایش یافت.
خطر دیگر چرای بیرویهٔ دام در جنگل بود که با اقدام دامداران در پاکتراشی جنگل برای تولید علوفه و تعلیف نهالها توسط دامها خسارت زیادی به جنگل وارد میکرد. سازمان جنگلبانی ابتدا با توجه به ظرفیت علوفهٔ کف جنگل برای دامداران پروانهٔ چرا صادر کرد و در آن تعداد دام و زمان تعلیف را مشخص کرد و از سال ۱۳۴۱ بهبعد سیاست اصلاح و کنترل چرای دام را در پیش گرفت، بدین معنی که چرای دام در دانگهای زادآوری ممنوع و در ناحیهٔ اصلاحی با شرایطی آزاد بود. ساماندهی دام در جنگل بعدها ادامه یافت و هنوز به نقطهٔ تعادل نرسیده است. خطر دیگر، بهرهبرداری بیرویه بود که سبب بهگزینی و قطع بهترین درختان میشد.
سازمان جنگلبانی ابتدا ضوابطی برای برداشت درختان وضع کرد که در قانون سال ۱۳۲۱ هم آمده است. بعدها و در سال ۱۳۳۸، بهرهبرداران از جنگل را موظف کرد که نسبت به تهیهٔ طرح براساس اصول علمی اقدام کنند و چنین شد که در سال ۱۳۴۱ مدیریت علمی بر جنگلهای شمال کشور آغاز و با فرازوفرودهایی چنددهه ادامه یافت. با بروز مشکلات محیط زیستی در کشورهای صنعتی و ایجاد موج طرفداران محیط زیست و سپس انتقال این موج به کشور ما، درحالیکه مشکلات آنان با مشکلات کشور ما اساساً قابلمقایسه نبوده است و همراهی سازمان حفاظت محیط زیست سرانجام با قانون برنامهٔ ششم توسعهٔ فعالیتهای طرحهای جنگلداری پس از ۵۰ سال سابقهٔ اجرایی، متوقف شد و با آنکه براساس این قانون مقرر شده بود پس از سه سال طرحهای بهتری تهیه و اجرا شود، اما پس از گذشت سه سال دیگر هنوز هیچ طرح جایگزینی تهیه و اجرا نشده، بهعلاوه مشکلات متعددی دامنگیر جنگلهای ناحیهٔ طرح شده است. در یک تحلیل از ۸۰ سال سپریشده، فرآیند مدیریت جنگل را میتوان روبهجلو دانست و ضمن قدردانی از تلاش تمامی دلسوزان لازم است کاستیهای موجود در مدیریت آن با مساعی سیاستگذاران و جامعهٔ جنگل کشور برطرف شود تا این منابع بهتر از آنچه به این نسل به ارث رسیده، به نسل بعدی تحویل داده شود.
برچسب ها:
مطالب مرتبط
معاون کمیته امداد کشور:
تلاش میکنیم کودک ترک تحصیل کرده در استان کرمان نداشته باشیم
مرمت و بازسازی «خانه شهر» کرمان به کجا میرسد؟
مجرمان در کرمان به جای زندان، درخت میکارند
محیط زیست کرمان: غازهای وحشی تلف شده در رفسنجان نمونهگیری میشود
آخرین وضعیت سفر در تعطیلات ۲۲ بهمن
ترافیک سنگین در قشم و گیلان و کمبود جا در بوشهر
۲۷ روز پس از حمله تروریستی کرمان
تعداد مجروحان بستری در بیمارستان به ۷ نفر رسید
شهادت نازنین آچکزهی یکی دیگر از مجروحان حادثه کرمان
۱۷ روز بعد از حادثه تروریستی کرمان
ترکشهایی که امکان خارج کردن آنها نیست
افزایش ۲۶ درصدی مرگهای منتسب به آلودگی هوا در ۱۴۰۱
۲۵ مجروح حادثه تروریستی کرمان همچنان بستریاند
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- بررسی سه محصول سرمایشی محبوب در فصل گرما
- بهترین تریدهای فارکس: 6 خفنترین تریدر تاریخ فارکس جهان!
- بازی ماکان آریا پارسا در قطب شمال در شعبه زعفرانیه پارس پندار نهاد + ویدیو
- چطور خودمان را برای پروازهای لحظه آخری آماده کنیم؟
- طریقه نصب دستگیره مخفی کابینت هوایی
- چالشهای رزرو هتل در جزایر جنوب کشور
- بهترین برند چرم ایران کدام برند است؟
- روغن صنعتی مایعی جادویی برای افزایش عمر مفید ماشین آلات
- ۱۰ ماده غذایی که به شما در سفر به سوی کاهش وزن کمک میکنند
- چاپ ترافارد؛ هر آنچه که باید درباره این نوع چاپ دستی بدانید بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید