فروغ فکری
خبرنگار محیط زیست و میراث فرهنگی
فروغ فکری
۱ اردیبهشت ۱۴۰۳
مناقشه برسر «دشت زردابه»
دشت زردابه همچنان محل منازعه میان دامداران و سازمان محیطزیست است. منطقه سالیان سال است که بهعنوان پناهگاه حیاتوحش معرفی شده است، اما در طول این سالها دامداری همچنان به قوت خود باقی بود. حالا در جدیدترین اخبار از منطقه، خبر از ساخت آغلهایی توسط افرادی به گوش میرسد که حتی دامی هم ندارند و میخواهند این آغلها را به دامداران دیگر اجاره دهند. دامداران محلی میگویند کار آنها در آغلسازی بدون مجوز است. «علیاکبر قربانلو»، سرپرست ادارهٔ محیطزیست شاهرود که روز گذشته در منطقه بود و به «پیام ما» میگوید «این ساختوسازها مدتی است در جریان است و اینبار مدارک تخلف را به دادگاه ارجاع دادهایم.»
فروغ فکری
۲۹ فروردین ۱۴۰۳
تانکرهای عراقی متهم تخلیهٔ ضایعات نفتی
بوی مازوت و مشتقات نفتی هنوز هم فاصلهٔ بین بندر دیلم و بندر گناوه را رها نکرده است. تانکرهای عراقی حامل مواد سوختی که از بندر ماهشهر بهسمت بوشهر میروند، باقیماندههای داخل تانکر را بین راه دیلم و گناوه تخلیه کردهاند و حالا چندین روستا گرفتار وضعیت تلخی هستند. این اتفاق در هفتههای گذشته چند بار تکرار شده است. رئیس ادارهٔ محیطزیست گناوه به «پیام ما» میگوید آنها هم به مردم محلی و هم به پلیس اطلاع دادهاند تا این تانکرها شناسایی و مراحل تخلفشان پیگیری شود. اما او معتقد است احتمال آنکه آنها از قوانین ایران بیاطلاع باشند، زیاد است و درنتیجه شرکتی که با آنها قرارداد بسته، باید پاسخگو باشد. براساس شنیدهها این شرکت در بوشهر است، اما هنوز نه شکایتی از آن به ثبت رسیده است و نه با وجود دوربینهای مختلف، تانکرها متوقف شدهاند. آنچه هویداست، رد سیاهی باقیمانده از مشتقات نفتی و بوی گسترده در منطقه است و در این میان فعالان و مردم محلی میپرسند «چرا رانندگان خارجی قوانین محیطزیستی کشور را رعایت نمیکنند؟»
فروغ فکری
۲۵ فروردین ۱۴۰۳
تسویهحساب شخصی جان درختان جنگل را گرفت؟
صبح ۲۲ فروردین برای اهالی بهشهر با ترس شروع شد. تنههای قطور درختان ازجاکندهشده کنار جاده رها شده بودند و مردان و زنان ترسخورده برای دیدن فاجعه دستهدسته به جنگل خلیلشهر بهشهر میرفتند. آنها بعد از گذشت چندروز از این اتفاق و با وجود تکرار این اتفاقات در ماهها و سالهای اخیر، هنوز این غم برایشان بزرگ است. آنها میترسند از اینکه اسمشان را بگویند و مدام تأکید میکنند که صحبتهایشان بدون نام منتشر شود. بسیاری از آنها که خاطیان را میشناختند، در موارد گذشته بارها توسط قاچاقچیان چوب تهدید شدهاند و همین هم نگرانیشان را دوچندان کرده است. اغلب آنها از شرکتی نام میبرند که این محوطهٔ جنگلی تحتحفاظتش بوده، اما نتوانسته در سالهای گذشته حافظ جنگل باشد. این درحالیاست که «نقی شعبانیان»، معاون امور جنگل سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، به «پیام ما» میگوید «تحقیقات ادامه دارد و باید ببینیم سهم این شرکت رد مشکل پیشآمده چقدر است، اما در هر صورت این شرکت باید خسارت واردشده به جنگل را بپردازد.» هرچند هیچ خسارتی جسم بیجان بیش از هفتاد درخت را زنده نمیکند.
فروغ فکری
۲۲ اسفند ۱۴۰۲
شیرابه در گلوی پارک ملی بوجاق
۱۳ سال قبل، وقتی محل دپوی زبالهٔ کیاشهر در نزدیکی پارک ملی بوجاق مشخص شد، عنوان «طرح موقت» به آن دادند و قرار بود بعد از مدتی محل زبالهها تعیین و تکلیف شود. این مدت حالا بیش از یک دهه طول کشیده است و زبالهها بدون هیچ حفاظتی در این منطقه دپو میشوند. سالهاست دفن پسماند در گیلان محل مناقشه و مشکل است و مناطقی چون کیاشهر بهدلیل نزدیکی به پارک ملی و تالاب از مشکل دوچندانی برخوردارند. در این سالها فعالان محیط زیست بارها نسبت به وضعیت هشدار دادهاند، اما بینتیجه بوده و به همین دلیل یکی از این فعالان از شهرداری کیاشهر شکایت کرده است. این شکایت درحالیاست که امسال چندین اخطاریه از سوی ادارهٔ محیط زیست آستانهاشرفیه صادر شده، بااینحال آنطور که فعالان میگویند، شهرداری با بیان آنکه وزارت کشور باید محل جدید تعیین کند، همچنان به سروسامان دادن زبالهها در این مکان تن نمیهد.
فروغ فکری
۱۹ اسفند ۱۴۰۲
توقف مدیریت جنگلهای شمال اشتباه بود
سال ۱۳۹۶ وقتی طرحهای گذشتهٔ جنگلداری متوقف شد، هنوز صحبت از طرح جدید در میان نبود. فرصت سهسالهای داده شد تا طرحهای جدید حفاظت از جنگل ارائه و اجرایی شود. در این میان دلیل اصلی توقف طرحهای گذشته عدم برداشت چوب از جنگل بود، اما علاوهبر طرح برداشت چوب، سایر طرحها هم متوقف شدند. همین مورد هم نقطهای است که «نقی شعبانیان» معاون امور جنگل سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور در گفتوگو با «پیام ما» آن را اشتباه فاحشی بداند. او هرچند بر این نکته تأکید دارد که ممانعت از برداشت چوب جنگلهای هیرکانی کار درستی بود، اما توقف تمامی طرحهای جنگلداری تا تدوین طرح جدید را نادرست میداند. طرح جدید حدود دو سال بعد از تدوین قانون، یعنی در سال ۹۸ آغاز به کار کرد و علاوهبر تأکید بر حفظ عناصر اکولوژیکی جنگل، قرار شد تا مباحث اجتماعی و اقتصادی هم در آن جدی گرفته شود. این طرح بهگفتهٔ شعبانیان به مرحلهٔ اجرایی، یعنی حضور کارشناسان جنگل در مناطق رسیده است. او در ادامهٔ این گفتوگو به طرح دعوی شرکتهای برداشت چوب علیه سازمان جنگلها و تلاش برای تدوین طرح برای سایر جنگلهای کشور هم پرداخته است که در ادامه میخوانید:
فروغ فکری
۱۲ اسفند ۱۴۰۲
حراکاری پرندگان را بیآشیان می کند
خانهٔ «تلیلهٔ بزرگ» را نهالهای حرا گرفتهاند. بخشی از ساحل شرقی بندرعباس، آنجا که هنوز ساحل به رونق سابق وجود دارد و گِلهای درون آن محل زمستانگذرانی تلیله است، حالا پر شده از نهالهای حرا و قرار است این بخش از ساحل هم جنگل حرا شود. فعالان محیط زیست و حامیان پرندگان این کار را تغییر در اکوسیستم و عامل از بین رفتن زیستگاه یکی از گونههای در معرض انقراض میدانند. پرندهای که راهش را از سیبری به جنوب ایران کج کرده و حالا فقط در حدود ۲۰۰ فرد از آن باقی مانده است. مخالفتها تاکنون راه به جایی نبرده و این درحالیاست که مدیرکل ادارهٔ منابعطبیعی هرمزگان نیز به «پیامما» میگوید «فقط ۲۰۰ نهال و در محدودهٔ اندکی کاشته شده است و این میزان اکوسیستم منطقه را تحتتأثیر قرار نمیدهد.» گفتهای که مخالفان این اتفاق را راضی نکرده و اثری در کاهش نگرانیشان نداشته است.
فروغ فکری
۱۰ اسفند ۱۴۰۲
تکثیر یوز پشت درهای بسته
در یک سالگی مرگ «پیروز» تولهیوزی که امید بسیاری را برای حفاظت با خود بههمراه آورده بود، صحبت از طرح جدیدی برای حفاظت از یوز به میان آمده که باعث تعجب گروهی از فعالان این حوزه شده است. در پروپوزال این طرح که در روزهای اخیر در فضای مجازی منتشر شده، صحبت از روش تولید آزمایشگاهی جنین و بعد از آن انجماد و انتقال آن به رحم میزبان به تکثیر یوزپلنگ آسیایی در میان است. این درحالیاست که تاکنون به سؤالات و ابهامات مطرحشده از سوی فعالان این عرصه پاسخ داده نشده است. سؤالاتی مانند آنکه چرا نتایج کارهای قبلی، دلایل دقیق مرگ پیروز و دو تولهٔ دیگر اعلام نمیشود؟ منتقدان همچنین عنوان میکنند پروپوزال ارائهشده برای این طرح تنها نام دو پژوهشگر را دارد، حال آنکه این کار نیازمند تیم تحقیقاتی و تکنولوژی نوین است و تنها یکبار در سال ۲۰۲۰ در باغوحش کلمبوس با موفقیت عملیاتی شده و درعینحال چطور قرار است تیمی که در گذشته عملکرد قابلدفاعی نداشته، برای این کار پرجزئیات و پرریسک وارد عمل شود. بر تعداد پرسشهای این پروژه هر روز افزوده میشود، اما هنوز از ارائهٔ جزئیات توسط سازمان محیطزیست خبری نیست و به پرسشها پاسخ داده نشده است.
فروغ فکری
۲ اسفند ۱۴۰۲
هشدار بیابانشدن «دُرگهسنگی»
زخم خشکی و بیم از مرگ دریاچه ارومیه کهنه نشده و هر بار دیدن تصاویر بیآبیاش و آن سفیدی گسترده از نمک، داغ تازهای است. در این شرایط اما چند تالاب در نزدیکی دریاچه هنوز زندهاند. یکی از آنها تالاب «درگهسنگی» است که در زبان محلی به آن «سیران گولی» هم میگویند. تالابی فصلی که کریدور مهاجرت پرندگان مهاجر است و از دو دهه قبل تلاش برای ساخت بزرگراهی در نزدیکی آن شروع شده. این بزرگراه که قرار است نقده را به بناب برساند و مسیر را نزدیکتر کند، به نابودی تالاب منجر میشود. ساخت این بزرگراه که در دهههای گذشته گزارش ارزیابی نداشته و هنوز هم ندارد، تالابی را خشک میکند که در فاصلهٔ یک کیلومتری از دریاچه ارومیه در تقلا برای زندگی است و گذر پرندگان مهاجر به آن اتفاقی خوشیمن است. تاکنون ساخت پنج کیلومتر از این بزرگراه از سمت بناب عملیاتی شده است و فعالان محیطزیست در خردادماه امسال با رأی دادستانی دستور توقف کار را گرفتند. حالا رئیس ادارهٔ تالابهای محیطزیست آذربایجانغربی به «پیامما» میگوید: «تاکنون مجوزی برای ساخت جاده صادر نشده است.»