«گردشگری آهسته» در جستجوی تعادلی نوآورانه میان گردشگر و جهانبه آهستگی تماشا کن!گردشگری آهسته از طریق حمل و نقل پایدار، ردپای اکولوژیکی کمتری به جا می‌گذارد
نسیم معماریان 
در جهانی که به نظر میرسد در حال دویدن است، جهانی موازی وجود دارد که از ما میخواهد کمی تامل کنیم، قدردان باشیم و دوباره به یکدیگر بپیوندیم. ایتالیا که در سال ۱۹۸۶ میلادی با جنبش “Slow Food” یا غذای آهسته به ایده بزرگتری به نام جنبش آهسته دست یافت، بعدها مفهوم «شهرهای آهسته» را با تشکیل سازمان بینالمللی “Cittaslow” و روشی ساختاریافته نهادینه کرد. به این ترتیب که یک شهر با جمعیتی کمتر از ۵۰ هزار نفر و با پایبندی به زیرساختهای محیط زیستی، فرهنگی، اجتماعی و در دفاع از روحیه زندگی پایدار میتواند به مجموعه شهرهای آهسته ملحق شود. هرچند فراتر از مرزهای این کشور و فارغ از استانداردهای سختگیرانه این سازمان، آهستگی به بخشی از نیاز جوامع برای کاهش مصرف‌گرایی و افزایش رفاه روانی تبدیل شده‌است. به‌گونهای که این جنبش از شهرهای سراسر جهان دعوت می‌کند که راه‌های غنی‌تری را برای تجربه زندگی انتخاب کنند و البته این موضوع بعد از دوره پاندمی کووید 19 اهمیت بیشتری پیدا کرده‌است.
امروزه اثر جنبش آهسته و در نگاه کلی‌تر، زندگی آهسته با رویکردهای گوناگون در کشورهای جهان به چشم می‌خورد. مانند فرهنگ ذن در ژاپن، که آهستگی را به عنوان ابزاری برای رسیدن به تمرکز به کار می‌گیرد و دانمارک با استفاده از سبک زندگی هوگه، ساکنان اسکاندیناوی را به لذت و آرامش بیشتر فرا می‌خواند. همچنین با بررسی تاریخ اجتماعی ایران، می‌توان زندگی آهسته را در جنبه‌های مختلف فرهنگی و به خصوص خوراک‌شناسی ایران قدیم مشاهده کرد.
در واقع مجموعه‌ای از رفتارهایی با ریتم آرام‌تر در بخش‌هایی مانند آموزش، هنر، ارتباطات و گردشگری، زندگی آهسته را تشکیل می‌دهند و در این میان گردشگری آهسته راه را برای جستجوی تجربیات معنادار هموارتر می‌کند.
اما در زمان‌های که روزانه خطوط هوایی متعدد، هزاران جهانگرد ماجراجو را بر فراز قاره‌ها به سوی جاذبه‌های دیدنی روانه می‌کنند و به تعبیر داریوش شایگان: «گردشگر امروزی میخواهد همه چیز را هر چه زودتر به‌دست آورد، هر چه زودتر ببیند، بهره گیرد، ببرد و به خانه بازگردد» گردشگری آهسته چگونه میتواند در توسعه گردشگری پایدار تاثیرگذار باشد؟
گردشگری آهسته با استفاده کمتر از منابع و پرهیز از مصرف‌گرایی و حفظ احترام به میزبان، به ایجاد چرخه تولید و مصرف پایدار کمک خواهد کرد
گردشگری آهسته فرصت ایجاد ارتباط واقعی و عمیق‌تر با مردم، مکان‌ها، فرهنگ، غذا، میراث و محیطزیست را فراهم کرده، سرعت آرام سفر را ترویج و سنت‌های فرهنگی را حفظ می‌کند. «مسافر آهسته» بودن به معنای حمایت و ارزش بخشیدن به محیط اطراف است. در این شیوه از سفر، گردشگر تمایل به سکون بیشتر و مشارکت بهتر با جامعه محلی دارد. بنابراین ماندگاری در یک جغرافیای کوچک را به دیدن جاذبه‌های بیشتر ترجیح می‌دهد. مسافر آهسته، روزهای متوالی به همراه ایل کوچ می‌کند، از همکاری در برداشت محصول در یک مزرعه کوچک لذت می‌برد و با اقامت طولانی در مقصد، دست به خلق یک تجربه اجتماعی مشترک میزند.
در نتیجه این نوع از گردشگری، با در نظر گرفتن منافع اقتصادی برای میزبان و مزایای فرهنگی برای گردشگر، مجموعه‌ای از تعاملات این دو گروه را امکان‌پذیر می‌سازد.
گردشگر آهسته برای رسیدن به مقصدش شتاب ندارد زیرا مسیر را به مثابه بخش مهمی از سفر درک کرده و چگونگی رسیدن را بر اساس همین فلسفه آهستگی انتخاب می‌کند. در حالی که سفر و گردشگری میتواند با تأثیرات مخرب محیط زیستی، سهم عمده‌ای در تغییر اقلیم داشته باشد، گردشگری آهسته از طریق حمل و نقل پایدار، ردپای اکولوژیکی کمتری به جا می‌گذارد.
به همین منظور بیش از 50 مسیر پیاده روی در دنیا به قصد لذت بردن از طبیعت، گذر از میان آثار باستانی، ملاقات با کشاورزان و حتی دیدن طلوع آفتاب بر فراز یک قله، طراحی شده است. این مسیرها از میان روستاها و شهرهایی عبور می‌کنند که برای گردشگران ناشناخته‌ترند و به آنها فرصتی برای کشف دوباره ابعاد معنوی و فرهنگی سفر را می‌دهند.
پیاده‌روی 55 کیلومتری در منطقه «کوچاماتانس» در گواتمالا و دیدار مردمانی با زبان مایایی در چشم‌انداز آتشفشان‌های آمریکای مرکزی و همچنین طی کردن مسیر 160 کیلومتری سرخپوست‌نشینان «تاراهومارا» در مکزیک که در قرن هجدهم توسط اسپانیایی‌ها برای دسترسی به معادن نقره ساخته شد و در شیب‌های سبز و گذرگاه‌های جنگلی، روزانه توجه بیش از 300 مسافر را به خود جلب می‌کند، نمونه‌های کوچکی از ظرفیت‌های بی‌شمار گردشگری آهسته به شمار می‌روند.
قایق‌سواری در میان آبراه‌ها و رودخانه‌های درون شهری، استفاده از قطارهای محلی اروپا و دوچرخه‌سواری طولانی در نوار ساحلی، شیوه‌های دیگری از حمل و نقل آهسته در سفر هستند.
«قدرت نهفته در یک جاده روستایی، وقتی در آن قدم می‌زنیم متفاوت است با وقتی که از رویش با هواپیما می‌گذریم. فقط کسی که روی جاده قدم میزند، از قدرتی که در اختیار آن است باخبر می‌شود. راه برای کسی که از هواپیما به آن نگاه می‌کند، چیزی بیش از پهنه‌ای گسترده نیست.» این بخشی از نوشتار والتر بنیامین – نظریه‌پرداز آلمانی- است که با استفاده از مفهوم پرسه‌زن، توجه ما را به نوعی جستجوگری جلب می‌کند. پرسه‌زنی که شکل مدرنی از تجربه در کلانشهر معاصر است، به بازاندیشی عناصر فرهنگی شهر از طریق کنجکاوی، حضور در متن جامعه و به تماشا نشستن عابران گذرنده می‌پردازد که در حال حاضر می‌توان گفت با گردشگری آهسته و فرهنگی گره خورده‌است.
و در نهایت گردشگری آهسته با استفاده کمتر از منابع و پرهیز از مصرف‌گرایی و حفظ احترام به میزبان، به ایجاد چرخه تولید و مصرف پایدار کمک خواهد کرد. هر چند جنبش آهسته با تاکید بر تقویت جامعه محلی و حفاظت از جهانِ درحال فروپاشی فقط یک تغییر اقتصادی نیست بلکه یک موضوع فلسفی درباره جوامعی است که کنترل بر سرنوشت خود را به دست می‌گیرند و تضمین می‌کنند که ساکنان آنها نه تنها به زندگی ادامه می‌دهند، بلکه رشد می‌کنند و می‌دانند در حالی که ممکن است مسیر، چالش برانگیز باشد اما رسیدن به جهانی پایدار، پویا و مرفه، ارزش سفر را دارد. دنیایی که رنگها نه تنها دیده می‌شوند بلکه تجربه می‌شوند.
منابع:
والتر بنیامین. (1401) . خیابان یک طرفه . (ترجمه حمید فرازنده). تهران . نشر مرکز
داریوش شایگان. (1378) . آسیا در برابر غرب . تهران . انتشارات امیرکبیر
De Salvo,P. (2017). Slow Tourism: A Theoretical Framework. Researchgate.net
فرزانه قبادی 
فرزانه تونی 
حمیدرضا میرزاده 
علی بیت اللهی 
رضا شهبازی
ارسال پاسخ