دود آتش‌سوزی گسترده جنگل‌های آنتالیا و مرسین، از مرز ترکیه گذشته و به قبرس رسیده است. این دود آتشی است که 5 روز پیش به جنگل‌های همسایه غربی رخنه کرد و یک «فاجعه ملی» را رقم زد. این آتش‌‌سوزی تا کنون دست کم جان 6 تن را گرفته است. مردم جنوب و غرب ترکیه که نقطه گردشگر‌پذیر این کشور است، به ناچار خانه‌هایشان را ترک کرده‌اند و گردشگران خارجی هم از اقامتگاه‌ها تخلیه شده‌اند. برای مهار این آتش‌سوزی عظیم در حاشیه دریای اژه و مدیترانه، کشورهای مختلف به کمک آمده‌اند؛ روسیه، اوکراین، جمهوری آذربایجان و البته ایران، که از دیروز تصویری از بالگرد آب‌پاشی که به کشور همسایه فرستاده، میان محیط زیستی‌ها دست‌به‌دست می‌شود. بسیاری می‌پرسند چرا تا امروز از این هلی‌کوپتر در آتش‌سوزی‌های بزرگ کشور استفاده نشده است؟ علاوه بر ترکیه، نقاطی در ایران، و بخش بزرگی از جنگل‌های کالیفرنیا، از روزهای پیش غرق آتش‌ است.

از روز چهارشنبه هفته پیش، بیشتر از صد مورد آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع و خانه‌ها را در ترکیه سوزانده و به دنبال این رخداد، هزاران نفر از ساکنان مناطق آسیب‌دیده به مناطق امن منقل شده‌اند. یورونیوز گزارش داده که از میان جان‌باختگان، دو نفر آتش‌نشان هستند. بیشتر از چهار هزار آتش‌نشان به کمک هواپیماها و هلی‌کوپترها برای مهار آتش‌ تلاش می‌کنند. آنها در چهار روز گذشته توانستند بیشتر از 50 حریق را که با گرمای شدید و وزش باد در نقاط مختلف شعله کشیده بود، خاموش کنند. رسانه‌ها دیروز نوشتند که «بخش قابل توجهی» از حریق کنترل شده است، اما خاموشی هنوز ممکن نشده. آتش وسعت بزرگی از جنگل‌های سوزنی‌برگ را سوزانده و بسیاری از مناطق بکر ساحلی جنوب غربی که از مراکز جذب گردشگران است را تهدید می‌کند.از سوی دیگر با نزدیک شدن آتش‌ به اقامتگاه‌های گردشگری این نقطه از ترکیه، دولت منطقه را تخلیه کرده است. بر اساس گزارش رسانه‌های محلی حریق در حال نزدیک شدن به هتل‌ها و خانه‌هاست. در شهر بدروم هم ۳ هتل پنج ستاره تخلیه شده.
دو نفر از فعالانی که در اطفای حریق استراحتگاه‌ها و روستاهای ساحلی حضور داشتند، جان خود را از دست داده‌اند. تحقیقات برای یافتن دلیل این آتش‌سوزی‌ها آغاز شده و گزارش‌ها حاکی از بازداشت یک مظنون است.
تصاویر هولناک فرار، جملات امیدبخش خاموشی
تصاویر منتشر شده از ترکیه هولناک است؛ جنگل‌ها جهنم شده‌اند، جاده‌ها سرخ‌اند و آسمان از دود سیاه شده و مردم از آتش می‌گریزند. با این همه رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه که برای بازدید از مناطق آسیب‌دیده به شهر ماناوگات در استان آنتالیا سفر کرده، از «عملیات موفقیت‌آمیز اطفا» در این مناطق سخن گفته است. تصاویر منتشر شده از شهر بدروم اما نشان می‌دهد که تا صبح دیروز، شعله‌های آتش همچنان در حال گسترش بوده‌اند.
اینطور که خبرگزاری آسوشیتدپرس نوشته اردوغان گفته است که ترکیه توانسته با اعزام هواپیماهای آتش‌نشان از سوی ایران، جمهوری آذربایجان، روسیه و اوکراین تعداد هواپیماهای آب‌پاش برای اطفای حریق در مناطق جنگلی استان‌های جنوبی این کشور را از شش فروند به ۱۳ هواپیما افزایش دهد. رئیس جمهور ترکیه، به انتقادات درباره کمبود تجهیزات مهار آتش هم چنین جوابی داده: «دلیل اصلی این است که انجمن هوانوردی ترکیه نتوانسته ناوگان و فناوری خود را به‌روز کند.»
هواپیمای آب‌پاش ایرانی در جنگل‌های سرخ ترکیه
تصاویر هواپیمایی که ایران به ترکیه فرستاده در حساب کاربری وزارت دفاع ملی ترکیه منتشر شده است. در این تصاویر هواپیمای ایلیوشین۷۶ ایران که ظرفیت حمل ۳۰ تن آب دارد، در پایگاه آکساز در جنوب غربی ترکیه دیده می‌شود.بر اساس توییت محمد فرازمند، سفیر ایران در ترکیه، «هلیکوپترهای اطفای حریق وزارت دفاع ایران» صبح دیروز (یکشنبه) به ترکیه اعزام شده‌اند. دیروز وزارت دفاع از نخستین عملیات هواپیمای اعزامی در استان موغلا در جنوب غربی ترکیه خبر داد. اعزام این هلی‌کوپتر از سوی ایران، واکنش‌های بسیاری در پی داشته است. بسیاری با وجود تشویق به کمک کردن به همسایه و اشاره به بی‌مرز‌ بودن محیط زیست، نسبت به بی‌توجهی به آتش‌سوزی‌های داخلی، انتقاد کرده‌اند. بعضی می‌پرسند آیا چنین هلی‌کوپتری در آتش‌سوزی‌های داخلی هم می‌تواند سودمند باشد؟ امید سجادیان، فعال محیط زیست که تجربه حضور در بسیاری از آتش‌سوزی‌های زاگرس را داشته به «پیام ما» توضیح می‌دهد: «هلی‌کوپتر اعزامی ایران احتمالا همان هلی‌کوپتری است که چند سال پیش رونمایی شد. این هلی‌کوپتر در آتش‌سوزی جنگل‌های شمال کشور هم ۱۰۰ درصد کاربردی است. علاوه بر این در بسیاری از مناطق زاگرس که درختان انبوه و آتش‌سوزی به صورت تاجی است و همچنین تالاب‌ها و هورها کاربرد دارد.» او اما معتقد است که ابزارهای مختلف مهار آتش‌سوزی، در کنار هم می‌توانند مفید باشند. «ترکیه از اطلاعات به‌روز ماهواره‌ای، پهپادها و کنترل حریق هوشمند در چنین حوادث استفاده می‌کند و در کنار این‌ها پشتیبانی هوایی هم دارد. آتش‌سوزی در بسیاری مناطق صعب‌العبور فقط با بالگرد یا هواپیما خاموش می‌شود. در مناطق مختلف زاگرس هم با توجه به توپوگرافی باید از بالگرد یا هواپیما استفاده شود اما لازمه آن اطلاعات دقیق مکانی با توجه به جی‌پی‌اس و اطلاعات ماهواره‌ای، بسترهای حرفه‌ای، خلبان حرفه‌ای و تمرین دیده و بالگرد‌های مناسب است.»سجادیان با این توضیحات می‌پرسد: «اما نگرانی من دقیقا از این است که اگر در جنگل‌های شمال آتش‌سوزی شبیه امروز ترکیه رخ بدهد، تکلیف چیست؟ آتش‌سوزی‌های ترکیه به دلیل پوشش گیاهی سوزنی برگ، به شکل تاجی گسترش پیدا کرده و مهار آن سخت است. ترکیه یکی از کشورهای پیشرو در منطقه است و با این وجود غافلگیر شد. با توجه به شرایط پیچیده و تجهیزات کم ما، در صورت آتش‌سوزی در جنگل‌های شمال، واقعا تکلیف چیست؟»
آماری از هلی‌کوپترهای آب‌پاش نداریم
حرکت هلی‌کوپتر آب‌پاش ایرانی به کمک جنگل‌های سوخته ترکیه، همچنان که باعث خوشحالی بسیاری از فعالان این عرصه بود، قلبشان را هم به درد آورده است. نمونه‌اش بهمن ایزدی، رئیس هیات مدیره کانون سبز فارس و فعال محیط زیست است که به «پیام‌ما» می‌گوید سوختن هر درخت و ویرانی جنگل‌ها در هر کشوری که باشد قلبش را به درد می‌آورد و دلش می‌خواهد با همین دست‌های خالی به کمک برود اما گله دارد. «می‌دانید ما دو سال است جنگل‌هایمان در حال سوختن است، مدت‌هاست که می‌بینیم زاگرس می‌سوزد اما هیچ خبری از بالگرد برای مهار نیست.» او در حالی این گلایه‌ها را بیان می‌کند که تعدادی از فعالان محیط زیست برای خاموش کردن آتش در مناطق سیاخ دارنگون و تنگ خانی به آنجا رفته‌اند. «مهر ماه سال 97 ما شاهد رونمایی از یک هلی‌کوپتر آب‌پاش در کشور بودیم. پروازی نمایشی هم داشت و بعد از آن هم در هیچ کدام از آتش‌سوزی‌ها و با وجود درخواست‌های مکرر خبری از آب‌پاش نشد. صرفا هلی‌کوپترهای نفربر می‌آوردند تا افراد را به دل آتش ببرند. ما می‌گوییم دلمان برای همه جنگل‌ها و درخت‌ها می‌سوزد اما چرا مسئولان دلشان برای زاگرس و جنگل‌های شمال و … نمی‌سوزد تا به وقت آتش‌سوزی هلی‌کوپتر آب‌پاش را به موقع برسانند؟» ایزدی می‌گوید در ماه‌های اخیر بارها به خاطر گستردگی آتش به مدیریت بحران فارس رفته و درخواست هلی‌کوپتر کرده است اما گفته‌اند که باید به فرمانداری درخواست داده شود و همین بوروکراسی اداری که در بسیاری از موارد حتی باعث ارسال بالگرد هم نشده، باعث خاکستر شدن بخش بزرگی از جنگل‌ها شده است. او می‌پرسد: «چرا هیچ آماری از هلی‌کوپترهای آب‌پاش در کشور وجود ندارد و چرا به وقت بحران در ایران مسئولان، مسئولانه عمل نمی‌کنند اما حاضر می‌شوند برای خارج از کشور تجهیزات ارسال کنند. اگر جنگل نباید بسوزد، در ایران هم نباید بسوزد. زاگرس هم نباید بسوزد.» ایزدی معتقد است در حق جنگل‌ها و مراتع سوخته و مهم‌تر از آن شهیدانی که جانشان را در راه خاموش کردن آتش در کشور داده‌اند اجحاف شده و البته نمک بر زخمشان پاشیده شده است. او می‌گوید: «ما برای آتش‌سوزی مرز قائل نیستیم اما فقط می‌خواهیم به این پرسش‌ها پاسخ داده شود. ما دو سال است از این درد ضجه می‌زنیم اما صدایمان به هیچ کجا نمی‌رسد.»