|پیام ما| آسمان تهران دیروز آبی بود و کوه‌ها به‌عکس روزهای پیش، در شمال شهر پیدا بودند. اینطور که سامانه پایش کیفی هوای کشور نشان می‌داد، علاوه بر تهران، در کلانشهرهای دیگر از جمله اصفهان، کرج، اراک و اهواز نیز وضعیت یکسان بود. اگرچه برای اجرای قانون هوای پاک به دستگاه‌ها مهلت داده شده، اما بهبود کیفیت هوا فقط به دلیل وزش باد است و طبق پیش‌بینی‌ها و هشدارهای سازمان هواشناسی، با آغاز پایداری هوا در روزهای پیش رو چهار کلانشهر بار دیگر در آلودگی غرق خواهند شد. این میان رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفته است که دستگاه‌های متولی اجرای قانون هوای پاک به حدود ۱۸۰ هزار میلیارد تومان برای اجرای برنامه‌های مرتبط نیاز دارند. این در حالی است که قانون هوای پاک که در سال ۱۳۹۶ تصویب شد، امسال برای اولین بار ردیف بودجه گرفت اما اینطور که پیداست رقم آن پاسخگوی الزامات اجرای این قانون نبوده است.

طبق پیش‌بینی‌ها قرار نیست وضعیت زرد (قابل قبول) و سبز (پاک) در کلانشهرها پایدار بماند. همین دیروز که آسمان تهران و دیگر کلانشهرها آبی بود، شاخص آنلاین کیفیت هوا (در ساعت ۱۷) در سامانه پایش کیفی نشان می‌داد که ایستگاه ماهشهر در خوزستان با شاخص ۱۶۶ (آلاینده ذرات معلق کوچکتر از ۲.۵ میکرون) در وضعیت قرمز قرار دارد و در شهر مشهد پنج ایستگاه از جمله خیام شمالی (۱۵۳)، کریمی (۱۶۳)، تقی‌آباد (۱۶۷)، خاقانی (۱۵۲) و چمن (۱۶۱). در استان تهران نیز ایستگاه‌های باقرشهر (۱۷۲)، شهرداری منطقه ۱۹ (۱۶۲)، باغستان شهریار (۱۵۲)، ایستگاه شهریار (۱۵۲) و ایستگاه ملارد (۱۵۷) آلوده‌ترین نقاط استان بودند.

سلاجقه در پاسخ به اینکه آیا این امکان وجود دارد که ردیف بودجه مستقلی برای اجرای قانون هوای پاک در نظر گرفته شود؟ گفت: در سال ۱۴۰۱ یک ردیف بودجه برای این بحث در نظر گرفته شده بود و حداقل اعتباری هم تامین شد که امیدواریم سال آینده این اعتبار پربارتر شود تا بتوانیم بهتر استفاده کنیم

سازمان هواشناسی دیروز درباره آلودگی هوا و افزایش غلظت آلاینده‌های جوی در چهار کلانشهر هشدار داد و با هشداری زرد، از پایداری جو، آلودگی هوا، سکون هوا و افزایش غلظت آلاینده‌های جوی خبر داد. بر اساس این پیش‌بینی‌ها، این وضعیت از بعدازظهر امروز (دوشنبه ۷ آذرماه) در تهران، کرج و اراک آغاز می‌شود و تا قبل از ظهر چهارشنبه ( ۹ آذرماه) در تهران، کرج، اراک و اصفهان ادامه خواهد داشت. با پایداری هوا، احتمال افزایش غلظت آلاینده‌ها، افزایش شاخص‌های آلودگی هوا، کاهش کیفیت هوا در حد ناسالم برای گروه‌های حساس و در صورت مهار نشدن منابع آلاینده (ثابت و متحرک) در مناطق پرتردد ناسالم برای تمام گروه‌ها دور از انتظار نیست. سازمان هواشناسی مدیریت بهینه در مصرف سوخت‌های فسیلی، کنترل فعالیت‌های صنعتی آلاینده، کاهش تردد غیرضروری و پرهیز از حرکات ورزشی در فضای باز به‌ویژه سالمندان، کودکان و افراد با سابقه بیماری‌های قلبی و تنفسی را توصیه کرده است.

سازمان هواشناسی دیروز درباره آلودگی هوا و افزایش غلظت آلاینده‌های جوی در چهار کلانشهر هشدار داد و با هشداری زرد، از پایداری جو، آلودگی هوا، سکون هوا و افزایش غلظت آلاینده‌های جوی خبر داد. بر اساس این پیش‌بینی‌ها، این وضعیت از بعدازظهر امروز (دوشنبه ۷ آذرماه) در تهران، کرج و اراک آغاز می‌شود و تا قبل از ظهر چهارشنبه ( ۹ آذرماه) در تهران، کرج، اراک و اصفهان ادامه خواهد داشت

چقدر بودجه نیاز است؟
پنج‌شنبه گذشته رئیس سازمان حفاظت محیط زیست از مهلت دو هفته‌ای به دستگاه‌های اجرایی قانون هوای پاک خبر داده بود. این ضرب‌الاجل در حالی است که پیش از این در تیرماه امسال، سازمان بازرسی کل کشور مامور شده بود تا با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست، ظرف دو هفته وضعیت اجرای قانون هوای پاک را بررسی کند. قانون هوای پاک که در این روزهای آلوده به پررنگ‌ترین موضوع محیط زیستی کشور بدل شده، پنج سال پیش تصویب شد اما وضع آسمان در روزهای سرد کلانشهرها، گویای میزان پایبندی به اجرای آن است. در هفته گذشته همچنین مشخص شد که پای پنج دستگاه دارای ترک فعل در اجرای این قانون به مراجع قضایی باز شده است: وزارتخانه‌های نفت و نیرو و سازمان‌های برنامه و بودجه، استاندارد و در نهایت حفاظت محیط زیست.
از سال 1396 با تصویب قانون هوای پاک هیچ بودجه‌ای برای اجرای این قانون در نظر گرفته نشد و در سال 1401 وقتی برای اولین بار ردیف بودجه‌ای برای اجرای قانون هوای پاک ایجاد شد، رقم آن 288 میلیارد تومان اعلام شد. منتقدان این میزان را پاسخ‌گوی الزامات اجرای این قانون نمی‌دانند و می‌گویند با توجه به مطالبه موجود درباره هوا و همینطور اهمیت این موضوع در جایگاه حق عامه، دولت باید در بودجه 1402 به‌طور ویژه به کاهش آلودگی هوا بپردازد. علی سلاجقه که پیش از این هم درباره بودجه مورد نیاز برای اجرای قانون انتقاد کرده بود، دیروز در گفت‌وگو با ایرنا گفت: «برای اجرای بندهای قانون هوای پاک، دستگاه‌ها و وظایف آنها مشخص شده است. بر اساس آن در نشست‌های مشترکی که با هدف بررسی این وظایف و چگونگی اجرای آنها با سازمان حفاظت محیط زیست برگزار می‌شود، تاکید شد که دستگاه‌ها مطابق وظایفشان برآورد کنند که در سال ۱۴۰۲ برای اجرای بندهای قانون هوای پاک که به آنها تکلیف شده، به چه میزان اعتبار نیاز دارند.»
او ادامه داد: «در هیئت دولت از همکاران درخواست کردم حتما یک تا دو هفته‌ای که کار بودجه در حال انجام است، مسائل مربوط به هوای پاک و اعتباراتی که تاکنون برآورد و احصاء شده را در دستور کار قرار دهند تا مشخص شود که در سال ۱۴۰۲ به چه میزان پول نیاز است تا مصوب شود.»
به گفته سلاجقه بر این اساس تمام دستگاه‌ها برآورد کردند که برای اجرای بندهای قانون هوای پاک که به آنها تکلیف شده در یک بخش به ۱۰۳ هزار میلیارد تومان و در بخشی دیگر به سه میلیارد دلار نیاز است. او ابراز امیدواری کرد که دستگاه‌ها از بودجه خود دفاع کنند و این ارقام در اعتبارات ۱۴۰۲ مصوب شود. رئیس سازمان محیط زیست همچنین درباره افزایش کیفیت خودروی تولید داخل گفت: «دولت به این نتیجه رسیده که باید کیفیت خودروهای داخلی افزایش یابد، در واقع برای داشتن هوای پاک در سال ۱۴۰۱ برای کاهش آلودگی هوا ۶۲ حکم به مبلغ ۵۰ هزار میلیارد تومان مصوب شد که قرار شد تمام دستگاه‌های مرتبط با کاهش آلودگی هوا این احکام را اجرا کنند. اکنون در راستای همان بحث اگر اعتباری دیده و مصوب شود حتی اگر ۵۰ درصد این اعتبارات هم به تصویب برسد؛ گام بزرگی در بحث اجرای قانون هوای پاک برداشته می‌شود.»
او در پاسخ به اینکه آیا این امکان وجود دارد که ردیف بودجه مستقلی برای اجرای قانون هوای پاک در نظر گرفته شود؟ گفت: «در سال ۱۴۰۱ یک ردیف بودجه برای این بحث در نظر گرفته شده بود و حداقل اعتباری هم تامین شد که امیدواریم سال آینده این اعتبار پربارتر شود تا بتوانیم بهتر استفاده کنیم.»
اعتبار نبود، احکام بر زمین ماند
به گفته سلاجقه، سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری وزارت کشور ۶۲ حکم در زمینه قانون هوای پاک در دولت مطرح کرد که در نبود بودجه، بر زمین ماندند. از جمله ۲۸ حکم برای منابع متحرک، هشت مورد مربوط به منابع ساکن و ۲۶ حکم مربوط به برنامه‌های عمومی که «در این راستا تقسیم کار انجام شد و میزان اعتبار این حکم‌ها و زمان اجرای آنها نیز مشخص شده است». توسعه و نوسازی حمل و نقل عمومی، از رده خارج کردن خودروهای فرسوده و موتورسیکلت‌ها، نصب فیلترهای جاذب دوده بر روی اتوبوس‌های قدیمی در حال تردد، توزیع سوخت استاندارد، سولفورزدایی از نفت کوره، تجهیز نیروگاه‌های حرارتی به سیستم‌های کاهش آلودگی، ارتقای پایش سازمان محیط زیست، معاینه فنی موتورخانه‌ها و سامانه‌های احتراقی هم در این احکام دیده شده است. سلاجقه با بیان این موارد گفته است: «در واقع اینها تکالیفی از جنس هزینه‌ای است که در قانون هوای پاک هم به آنها تاکید شده بود اما به علت نبود اعتبار روی زمین ماندند که در نظر است با تصویب این احکام اعتبار مورد نیاز این بندها تامین شود.»
هشدار مدیریت بحران برای تهران
دیروز حامد یزدی مهر، مدیرکل مدیریت بحران استان تهران با اشاره به افزایش غلظت آلاینده‌ها در مناطق مرکزی، جنوبی و غربی این استان از مردم خواست که تا روز چهارشنبه از تردد غیرضروری در شهر پرهیز کنند. طبق گزارش ایسنا، او با اشاره به صدور هشدار زرد برای آلودگی هوا در تهران گفت:‌ «برابر پیش‌بینی‌ها از بعد از ظهر دوشنبه، هفتم آذر تا روز چهارشنبه نهم آذر در مناطق مرکزی، جنوبی و غربی استان تهران شاهد افزایش غلظت آلاینده‌ها خواهیم بود. طبق اعلام سازمان هواشناسی با افزایش آلاینده‌ها کیفیت هوا در حد ناسالم برای گروه‌های حساس پیش‌بینی شده است و در صورت مهار نشدن منابع آلاینده اعم از ثابت و متحرک در مناطق پرتردد، هوا برای تمام گروه‌ها ناسالم خواهد بود.»
مدیرکل مدیریت بحران استان تهران آلودگی هوا را بحرانی جدی و اولویت‌دار دانست و افزود: «به همه شهروندان توصیه می‌کنم در زمان اعلام آلودگی هوا از هر گونه فعالیت فیزیکی و ورزشی از جمله دویدن و پیاده‌روی در این شرایط در هوای باز و خروج غیرضروری از منزل و تردد بی‌مورد در معابر شهری خودداری کنند.»
او همچنین با اشاره به اعلام آماده‌باش به دستگاه‌های امدادی نظیر اورژانس گفت: «تمهیدات لازم اتخاذ شده تا در صورت نیاز خودروهای اورژانس در نقاط پرتردد نیز مستقر شوند.»