سایت خبری پیام ما آنلاین | بهانه‌گیری برای یک مصالحه

اجلاس فرسایشی COP27 بعید است که بتواند همه مسائل را حل کند

بهانه‌گیری برای یک مصالحه





بهانه‌گیری برای یک مصالحه

۳ آذر ۱۴۰۱، ۱۲:۳۶

کنفرانس دو هفته‌ای تغییر اقلیم سازمان ملل متحد (COP27) که در مصر برگزار شد، به پایان رسید. کنفرانسی که برای اولین بار محور تامین مالی برای جبران «تلفات و خسارات» وارد شده به کشورهای کم‌درآمد و تاثیر فعالیت‌های کشورهای ثروتمند بر تغییر اقلیم را در دستور کار قرار داد. کاپ 27، روی کاغذ برای تامین مالی خسارت‌دیدگان تصمیم خیرخواهانه‌ای گرفت. البته کشورهای ثروتمند به شرط چشم بستن بر عدالت اقلیمی کم درآمد‌ها، حاضر به مذاکره شده‌اند و با شرط و شروطی و بهانه‌ اینکه نمی‌توان تاثیرات اقلیمی را ردیابی کرد، قول دادند که به تصمیمات کاپ 27، متعهد باشند. اما کشورهای ثروتمند باید مذاکرات فرسایشی و بی‌نتیجه درباره تاثیر فعالیت‌هایشان بر تغییر اقلیم و جبران خسارت‌های آن را متوقف کنند. بهتر است به جای این مذاکرات کند و فرسایشی، باید صادقانه درباره تلفات و خسارت‌ها بحث کنند و نباید پیشرفت و روند تصمیم‌گیری و حل مسئله در اجلاس مهم مبارزه با آثار تغییر اقلیم را از مسیر خود خارج کنند.

 

در کنفرانس دو هفته‌ای تغییر اقلیم سازمان ملل متحد (COP27) که در مصر برگزار شد، محور تامین مالی برای جبران «تلفات و خسارات» وارد شده و آثار شدید آن بر تغییر اقلیم ناشی از فعالیت‌های کشورهای ثروتمند، برای اولین بار در دستور کار قرار گرفت. تصمیمی که ذاتا یک نقطه‌ عطف است و بالاخره کشورهای ثروتمند را موظف می‌کند که برای کشورهای با درآمد پایین و متوسط (LMICs) جبران خسارت کنند. خساراتی که دیگر نمی‌شود انکارشان کرد و برای جبران نیاز به تامین مالی دارند. از آنجایی هم که اکثر کشورهایی که تاکنون خسارت دیده‌اند درآمد متوسط و کمی دارند با رویکردی واقع‌گرایانه، منصفانه و بی‌طرفانه باید کشورهای ثروتمند دست به کار شوند. هرچند این تصمیم روی کاغذ برای جبران خسارت خیرخواهانه است اما اگر کشورهای ثروتمند به عادت قبلی خود وفادار بمانند، کاپ27 هم مثل دوره‌های قبلی خود بی‌نتیجه و شکست‌خورده می‌ماند. تا پیش از این تصمیم کشورهای با درآمد بالا ترجیح می‌دادند منابع مالی خود را صرف کاهش اثرات تغییر اقلیم، توسعه‌ انرژی‌های تجدید‌پذیر و سازگاری با گرمایش جهانی کنند.

کشورهای با درآمد بالا استدلال می‌کنند که مطالعات هنوز نمی‌توانند تعیین کنند که آیا آسیب‌های وارد شده به یک کشور را می‌توان در انتشار بالای گازهای گلخانه‌ای توسط کشور دیگری ردیابی کرد یا خیر و نگران این هستند که مجبور باشند میلیاردها دلار خسارت دهند

این کشورها برای تامین مالی با هدف ارتقای توانایی کشورهای کم‌درآمد برای سازگاری بیشتر در برابر اثرات تغییر اقلیم، متعهد به پرداخت 100 میلیارد دلار یعنی سالانه 40 میلیارد دلار از سال 2025 شده‌اند که البته این هم جای بحث‌های فراوانی دارد. پیش از این کشورهای ثروتمند تا حدودی به دلیل ترس از مطالبات بزرگ کشورهای مقابل در برابر تامین مالی ضرر و زیان‌ها مقاومت می‌کردند، اما دو عامل آن‌ها را برای مذاکره متقاعد کرد. اول، حمایت مداوم از سوی نمایندگان کشورهای آسیب‌پذیر در برابر تغییرات آب و هوایی که -بر مبنای تحقیقات صورت گرفته- تا به حال نادیده گرفته شده است. دوم، نادیده گرفتن ویرانی هولناکی که اکنون در مناطقی از دنیا رخ می‌دهد از سوی کشورهایی که اساساً سهم کمی در انتشار گازهای گلخانه‌ای داشته‌ و مطالبات جدی خود از کشورهای عامل این خسارت‌ها را آغاز کرده‌اند. در یک کلام، بی‌توجهی به اصل مهم عدالت اقلیمی! با همه این مسائل، تامین مالی ضرر و زیان می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد و کشورهای مختلف ساز و کارهای متفاوتی را مدنظر گرفته و حمایت می‌کنند. برای مثال برخی از کشورها مدلی را ترجیح می‌دهند که بیشتر مشابه کمک‌های بشردوستانه‌ مرتبط با تغییرات آب و هوایی است و حجم زیادی پول به کشور آسیب‌دیده تعلق می‌گیرد. اما این رویه مورد مخالفت شدید کشورهای آسیب‌پذیر با درآمد پایین است چراکه آن‌ها این رویه را خلاف روند تخصیص بودجه برای تامین ضرر و زیان ناشی از تغییر اقلیم می‌دانند و باتوجه به اینکه تا الان هم اقدام موثر و به‌موقعی در این مورد انجام نشده؛ باید صندوق جدیدی برای تامین مالی آن تعریف شود. بسیاری از کشورهای با درآمد پایین ترجیح می‌دهند که کشورهایی که سهم زیادی در انتشار گازهای گلخانه‌ای دارند، مسئولیت آن را بپذیرند و با جبران خسارت وارد شده موافقت کنند. این گزینه، تا حد زیادی بحث‌برانگیزترین گزینه برای کشورهای با درآمد بالا است. آن‌ها استدلال می‌کنند که مطالعات هنوز نمی‌توانند تعیین کنند که آیا آسیب‌های وارد شده به یک کشور را می‌توان در انتشار بالای گازهای گلخانه‌ای توسط کشور دیگری ردیابی کرد یا خیر. آن‌ها همچنین نگران این هستند که مجبور باشند میلیاردها دلار خسارت دهند. به این ترتیب در یک مصالحه، موضوع دستور کار COP -که قبل از جلسه مورد توافق قرار گرفت- صراحتاً سوالات مربوط به مسئولیت و غرامت را حذف می‌کند. اما برخی از کشورهای آسیب‌پذیر، سخت پیگیر هستند که این موضوع مورد بحث قرار گرفته و به طور جدی مطالبه شود. بنابراین، مصر به عنوان میزبان باید روند و راه‌حل مشخصی را در نظر بگیرد. در این مطالبه، کشورهایی نظیر پاکستان که یک سوم آن در ماه سپتامبر درگیر سیل بود، نقش اساسی دارند. بررسی تجربه مذاکره‌کنندگان در کنوانسیون سازمان ملل در مورد تنوع زیستی آموزنده است. در مقایسه با کسانی که روی کنوانسیون اقلیم کار می‌کنند، نمایندگان تنوع زیستی تمایل بیشتری به بحث در مورد قوانین مربوط به مسئولیت و جبران خسارت داشته‌اند. توافقنامه تنوع زیستی به نام پروتکل «کارتاخنا» یکی از این نمونه‌هاست. این پروتکل مربوط به حمل و نقل بین‌المللی موجودات دستکاری شده ژنتیکی (GM) است که در سال 2000، پس از یک مذاکره چند ساله امضا شد. کشورهای آفریقایی و رئیس آژانس محیط‌ زیست اتیوپی، مصمم شدند که در صورت آسیب رساندن به این موجودات، مقرراتی برای مسئولیت و غرامت در نظر بگیرند. این ایده با مخالفت برخی از کشورهای پردرآمد به رهبری ایالات متحده مواجه شد، به این دلیل که شواهدی مبنی بر مضر بودن موجودات تراریخته وجود نداشت. در نهایت، این ماده گنجانده نشد، زیرا امکان به خطر انداختن کل معاهده را در پی داشت. با این حال، همه طرف‌ها قول دادند که بحث‌ها را ادامه دهند و قوانین مسئولیت و جبران خسارت توسط کشورهای عضو کنوانسیون تنوع زیستی سازمان ملل در سال 2010 به تصویب رسید. با در نظر گرفتن شرایط بحرانی کنونی در کل دنیا، باید گفت که نباید پس از 30 سال این موضوع در چنین شرایط حادی در دستور کار اجلاس قرار می‌گرفت و این زمان مفید باید صرف طراحی می‌شد که می‌توانست تاثیر زیادی بر کشورهای آسیب‌پذیر از تغییر اقلیم داشته باشد. اکنون همه جهان در نقطه بسیار مخاطره‌آمیزی قرار دارند و برخی کشورها بیشترین آسیب را شاهد بوده‌اند. البته واضح است که کشورهای با درآمد بالاتر باید مسئولیت تاکتیک‌های مسدودکننده قبلی خود را بپذیرند. COP27 باید در همه زمینه‌ها موفق عمل کند و البته محکوم به موفقیت است. زیرا باید کربن‌زدایی را بسیار سریعتر از آنچه تاکنون وعده داده شده، سرعت ببخشد و باید به تأمین مالی اقلیمی که قبلاً متعهد شده، کمک کند. علاوه بر تامین مالی ضرر و زیان، موضوع حساس نسبت دادن مسئولیت تاریخی برای تأثیرات فعلی باید مورد بررسی قرار گیرد. بعید است که این نشست همچون دوره‌های گذشته، بتواند همه مسائل را حل کند. اما آنچه در اجلاس امسال بسیار مهم بوده و است، نگاه دنیا به خروجی اثرگذار و ملموس این نشست بزرگ جهانیست.
چیزی که از دید فعالان محیط ‌زیست و مطالبه‌گران این حوزه، در دوره‌های گذشته بسیار کمرنگ بوده و روند کندی داشته است. به هر حال، امیدواریم نتایج COP27، با تمام سر و صداهایش، با نگاه علمی و بهره‌گیری از ایده‌های آینده‌نگرانه‌ پژوهشگران و دانشمندان خبره در تمامی حوزه‌های مرتبط ادغام شود. چراکه سیاست‌زدگی منفعت‌طلبانه‌ صرف و انکار آن توسط صاحبان قدرت و ثروت، راه به جایی نخواهد برد و ابعاد تازه‌تری از اثرات این پدیده بر زندگی انسان‌ها را نمایان می‌کند که می‌تواند حقوق بشر را تحت تاثیر قرار دهد.

به اشتراک بگذارید:

برچسب ها:

، ، ،





نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *