پیام ما؛ رسانه توسعه پایدار ایران | استراحت جنگل‌ها کافی است

ساختار طبیعی بیش از دو سوم جنگل‌های کشور به علت حضور فعال عوامل تخریب‌کننده انسانی و حیوانی کاملا به هم ریخته است

استراحت جنگل‌ها کافی است

بنا بر گزارش دفتر مهندسی سازمان جنگل و منابع طبیعی حدود 25 درصد موجودی درختان سرپای جنگل‌های هیرکانی درختان شکسته و افتاده هستند. این حجم از درختان افتاده زنگ خطر بزرگی را برای این منابع به صدا درآورده است





استراحت جنگل‌ها کافی است

۴ آبان ۱۴۰۱، ۹:۴۱

جنگل‌های طبیعی دست نخورده منابع تولیدی، با تولیدات همه جانبه و مستمر ، چنانچه عوامل زنده و یا غیر زنده حاکم بر آنها تغییرات فاحشی نکنند، حیات آنها همچنان ادامه خواهد داشت. در جنگل‌هایی که دخالت‌های انسانی یا حیوانی دینامیک آنها را درهم ریخته است وضعیت از این قاعده مستثنی است. در اکثر این جنگل‌ها، زادآوری طبیعی توام با تنوع گونه‌ها به علت حضور فعال دام و حیات وحش از بین رفته است. دخالت‌های نابه‌جای انسانی باعث شده این منابع به جنگل‌هایی تنک با درختان معیوب و بیمار مبدل شوند. این قبیل جنگل‌ها در چنین شرایطی امکان بازسازی طبیعی آنهم در مدت زمان کوتاه را از دست داده‌اند.

 

بیش از دو سوم جنگل‌های کشور جنگل‌های تخریب شده هستند که ساختار طبیعی آنها به علت حضور فعال عوامل تخریب‌کننده انسانی و حیوانی کاملا درهم ریخته شده است. رشد سالانه درختان این جنگل‌ها با توجه به شرایط آب و هوایی مناسبی که دارا هستند در حد ناچیزی باقی مانده است. محدودیت سال‌های بذردهی توام با حضور فعال دام مانع از استقرار زادآوری طبیعی و رشد نهال‌ها است. قطع‌های بی‌رویه و بهره‌برداری‌های نامتناسب توام با قاچاق گسترده چوب ، نیز این عرصه‌ها را به جنگل‌های فقیر و درهم ریخته مبدل کرده است.

منحصر کردن تغییرات لازم در قانون استراحت جنگل به منظور بهره‌برداری از درختان شکسته و افتاده کنار جاده‌های جنگلی گرچه اقدام مناسبی است و باید مدت‌ها قبل اجرایی می‌شد اما خروج این گردبینه‌های افتاده مشکلات اصلی تخریب و ناپایداری جنگل‌های کشور را به هیچ وجه حل نخواهند کرد

تغییرات فیزیولوژیکی ناشی شده از فقر اکولوژیکی در جامعه درختی، زمینه‌های مناسبی را برای طغیان آفات و امراض فراهم کرده است به طوری که هرچند سال یک بار بیش از چندین هزار هکتار از این قبیل جنگل‌ها طعمه آفات و بیماری‌ها می‌شوند و از بین می‌روند. نمونه بارز این اتفاقات را می‌توان امروزه به طور وضوح در جنگل‌های زاگرس، ارسباران، ایرانی تورانی و حتی در بخش و وسیعی از جنگل‌های هیرکانی نیز مشاهده کرد. علاوه بر جنگل‌های خارج از شمال که سیر تخریب پیشرفته در آنها مشهود است، اکثر جنگل‌های جلگه‌ای در جنگل‌های هیرکانی نیز با تخریب شدید مواجه هستند و موجودی سر پای این جنگل‌ها به حداقل ممکن تقلیل یافته است. این جنگل‌های تخریبی و «دگراتیو» دارای عرصه‌های غنی با خاک‌های عمیق و در شرایط آب و هوایی مناسب هستند که می‌توانند به آسانی احیا شوند. بخش دیگری از جنگل‌های هیرکانی نیز که طی پنجاه الی شصت سال گذشته به روش‌های مختلف جنگل‌شناسی کلاسیک مانند قطع یکسره، تدریجی، تدریجی پناهی و غیره مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند، اکنون کم و بیش به جنگل‌های جوان، همسال با ساختار یک اشکوبه‌ای و ناپایدار مبدل شده‌اند. تعداد بیش از حد درختان در هر هکتار موجب افزایش ضریب قد کشیدگی درختان و در هم ریخته شدن شده است. جنگل‌های تخریب شده حتی قادر نیستند استواری خود را در مواجه با تغییر اقلیمی‌حفظ کنند و بخش ناچیزی از گازهای گلخانه را جذب و مانع از افزایش بیشتر درجه حرارت هوا شوند. در مقابل آنها خود در مقابل گرم شدن درجه حرارت هوا و خشکسالی به شدت زبون و آسیب‌پذیر هستند.

یکی از مهمترین موانع احیا و پرورش جنگل‌ها بند ف ماده 38 قانون استراحت جنگل است که از یک طرف برداشت هر درختی را از جنگل ممنوع و از طرف دیگر احیا و توسعه جنگل را امری ضروری دانسته است. این دوگانگی در قانون استراحت جنگل ( فکر تنفس) عملا باعث ممانعت از هرگونه دخالت‌های پرورشی در جنگل‌ها است

از این رو این جنگل‌ها در شرایط کنونی شدیدا نیازمند کمک‌های انسانی برای بیرون رفتن از این وضعیت اسفناک هستند. مشکلات زیربنایی جنگل‌های کشور باید جدی گرفته شوند و این مشکلات به مسائل جانبی مانند برداشتن درختان افتاده در کنار جاده‌ها و از میان برداشتن نیازمندی‌های اقتصادی سازمان تقلیل داده نشوند. مشکل اصلی جنگل‌های کشور، تخریب شدید آنها است که لازم است با اتخاذ تدابیر از میان برداشته شوند.
اجرای طرح‌های احیایی، پرورشی بر اساس فلسفه جنگل‌شناسی همگام با طبیعت باعث افزایش توان اکولوژی جنگل‌ها و ارتقای کمی ‌و کیفی درختان و درختچه‌های آنها می‌شود. عملیات پرورشی با برداشت تعدادی از درختان کج و معوج، معیوب و بیمار زمینه‌های مساعدی را برای افزایش رویش سالانه سایر درختان سالم و تنوع گونه‌ای فراهم می‌کنند. یکی از مهمترین موانع احیا و پرورش جنگل‌ها بند «ف» ماده 38 قانون استراحت جنگل است که از یک طرف برداشت هر درختی را از جنگل ممنوع و از طرف دیگر احیا و توسعه جنگل را امری ضروری دانسته است. این دوگانگی در قانون استراحت جنگل (فکر تنفس) عملا باعث ممانعت از هرگونه دخالت‌های پرورشی در جنگل‌ها است.
جنگل‌های کشور به اندازه کافی استراحت کرده‌اند، اکنون زمان فعالیت و تولید بالنده آنها است. این فرصت را می‌توان با از میان برداشتن تناقضات در قانون مرتفع کرد و مقدمات اصلاح قانون را در برنامه هفتم توسعه کشور عملی ساخت. دوگانگی قانون را می‌توان به سادگی اصلاح کرد اما جنگل از دست رفته را نمی‌توان به آسانی احیا کرد.
سازمان منابع طبیعی وآبخیزداری کشور به عنوان متولی و مسئول حفظ و احیای کلیه جنگل‌های کشور موظف است در اسرع وقت پیشنهاد تجدید نظر و اصلاح بند «ف» ماده 38 قانون را به دولت ارائه کند.
منحصر کردن تغییرات لازم در قانون استراحت جنگل به منظور بهره‌برداری از درختان شکسته و افتاده کنار جاده‌های جنگلی گرچه اقدام مناسبی است و باید مدت‌ها قبل اجرایی می‌شد اما خروج این گردبینه‌های افتاده مشکلات اصلی تخریب و ناپایداری جنگل‌های کشور را به هیچ وجه حل نخواهند کرد. بنا بر گزارش دفتر مهندسی سازمان جنگل و منابع طبیعی حدود 25 درصد موجودی درختان سرپای جنگل‌های هیرکانی درختان شکسته و افتاده هستند. این حجم از درختان افتاده زنگ خطر بزرگی را برای این منابع به صدا درآورده است. این صداها باید از جانب مسئولین مربوطه شنیده شوند و تدابیری را اتخاذ کند.
نکته اساسی و زیربنایی برای استواری این درختان و استمرار تولید کیفی و کمی ‌آنها تنها در دخالت‌های احیایی، پرورشی نهفته است. اقدام به این عمل می‌تواند سرنوشت جنگل‌های کشور را در جهت توسعه پایدار و استمرار تولید گسترش و تغییر دهد.

به اشتراک بگذارید:





پیشنهاد سردبیر

مسافران قطار مرگ

مسافران قطار مرگ

مطالب مرتبط

رگبار و رعدوبرق در استان‌های مختلف کشور

رگبار و رعدوبرق در استان‌های مختلف کشور

افتتاح دو نیروگاه خورشیدی در هفته زمین پاک

مدیرکل محیط زیست شهرداری تهران خبر داد

افتتاح دو نیروگاه خورشیدی در هفته زمین پاک

کیفیت قابل قبول هوای تهران

کیفیت قابل قبول هوای تهران

سکوت مرگبار طبیعت

دانشمندان هشدار می‌دهند

سکوت مرگبار طبیعت

تانکرهای عراقی متهم تخلیهٔ ضایعات نفتی

بعد از گذشت چند هفته از تخلیهٔ ضایعات نفتی در محدودهٔ دیلم و گناوه، هنوز عاملان آن معرفی نشده‌اند

تانکرهای عراقی متهم تخلیهٔ ضایعات نفتی

رکوردشکنی اقلیمی

بارش‌های برق‌آسا و وقوع سیلاب در ایران و کشورهای حاشیه دریای عمان خسارت‌بار بوده است

رکوردشکنی اقلیمی

حفاظت از یوزپلنگ و زیستگاهش امکانپذیر است

گفت‌وگو با مهدی تیموری رئیس سابق پارک ملی گلستان پس از ۲۶ سال تجربهٔ حفاظت در زیستگاه‌ها

حفاظت از یوزپلنگ و زیستگاهش امکانپذیر است

آفت به گندمزار زد

هشدار شیوع «زنگ زرد» گندم برای استان‌های پربارش صادر شد

آفت به گندمزار زد

ادامۀ نگرانی از  کاشت حرا در سواحل گِلی

کارشناسان دربارهٔ پیامدهای حراکاری بر زیستگاه‌های جنوب کشور هشدار می‌دهند

ادامۀ نگرانی از کاشت حرا در سواحل گِلی

۱۲۵ میلیون هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی در قلمرو فرسایش آبی است

۱۲۵ میلیون هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی در قلمرو فرسایش آبی است

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *