سایت خبری پیام ما آنلاین | جوان امروز احساس خشم هدررفتگی و استیصال می‌کند

محمد فاضلی، جامعه‌شناس در یک مناظره تلویزیونی:

جوان امروز احساس خشم هدررفتگی و استیصال می‌کند

سعید حاجی‌ناصری، مدرس علوم سیاسی: جوان امروزی اگر عصیان می‌کند، به این دلیل است که احساس تعلق نمی‌کند





جوان امروز احساس خشم هدررفتگی و استیصال می‌کند

۶ مهر ۱۴۰۱، ۱۱:۳۰

دوشنبه شب مناظره‌ای در شبکه چهار صدا و سیما در برنامه «شیوه» بر سر جامعه‌شناسی اعتراض و ناآرامی‌های اخیر برگزار شد. این مناظره با حضور محمد فاضلی جامعه‌شناس و پژوهشگر توسعه در برابر سعید حاجی ناصری استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران روی آنتن رفت. مناظره‌ای که با رویکرد ریشه‌یابی به تحلیل علل تجمعات گسترده اخیر در پی مرگ مهسا امینی در شهرهای مختلف کشور می‌پرداخت. در این نشست محمد فاضلی از افول سرمایه اجتماعی و افزایش احساس نارضایتی بین مردم گفت و موجودیت رسیدن اعتراضات تا کف خیابان را اینگونه تحلیل کرد. در مقابل سعید حاجی ناصری از احساس عدم تعلق جوان ایرانی به کشور گفت و علت فضای ملتهب این روزها را، این موضوع دانست.

 

ناآرامی‌ها و اعتراضات اخیر که با درگذشت مهسا امینی، در سراسر کشور فراگیر شد؛ پرسش‌هایی را در ذهن ایجاد کرد. سوالاتی از جنس اینکه علت و خاستگاه این شلوغی‌ها چیست و چرا چنین فراگیر شده است؟ اتفاقاتی از این دست هرچند بی‌سابقه نبوده اما شاید گستردگی آشوب‌های اخیر چشمگیر باشد. از این رو صدا و سیما در برنامه شیوه در شبکه چهار با برگزاری مناظراتی از پایان شهریور ماه بنای ریشه‌یابی و تحلیل مسائل پیش آمده اخیر را گذاشته است.
آمارها حرف می‌زنند
محمد فاضلی در ابتدای این برنامه با ارائه آماری از شاخص‌های اقتصادی کشور، وضعیت امروز جامعه را تحلیل کرد. او با اشاره به رشد اقتصادی میانگین صفر درصد در طی دهه نود، توضیح ‌داد: «برای اقتصادی که نرخ سرمایه‌گذاری آن از نرخ استهلاکش کمتر شده، پیش‌بینی می‌شود که اگر تا سال 1405، سالی 8 درصد به طور متوالی رشد اقتصادی داشته باشد، تازه به نقطه‌ای می‌رسد که در سال 1390 بوده است که با توجه با وضع کشور تقریباً غیرممکن است. به علاوه جامعه ما به نقل از مرکز پژوهش‌های مجلس، همان جامعه‎ای است که 60 درصد آنها پوشش بیمه‌ای ندارند. همچنین در طول 10 سال گذشته، نابرابری بین اقشار جامعه بیشتر شده است. همچنین در طول دهه گذشته میانگین نرخ تورم ساختاری 15 درصدی به میانگین 40 درصد رسیده است. تورم بالا و رشد اقتصادی صفر بر اساس آخرین آمار منتشر شده 18.4 درصد فقر مطلق از خود به جا گذاشته است‌. عددی که از فقیر بودن حداقل 1 نفر از هر 5 نفر صحبت می‌کند. در چنین جامعه‌ای که دولت آن به شدت کسری بودجه دارد و در جامعه جهانی نیز تحت تحریم‌های گسترده است.»

محمد فاضلی بر نقشِ ساختاری که آینده‌ای را برای مردم تصویر نمی‌کند در ناآرامی‌ها، تاکید کرد و گفت: در طی 10 سال اخیر، شاخص‌های اقتصاد کلان وضعیت نامطلوب‌تری داشته‌اند و همپای آنها به رنج‌های محیط زیست افزوده شده است

جوان ایرانی مستاصل است
از نظر این جامعه‌شناس فشار سنگین اقتصادی بر دوش مردم در کنار تحریم‌های جامعه جهانی در اوضاع امروز جامعه تاثیر به‌سزایی داشته است. اوضاعی که به گفته این متخصص علوم اجتماعی حاصل افزایش 10 میلیونی جمعیت کشور از دهه 80 تا اواخر دهه 90 و در مقابل از دست دادن حدود 40 درصد درآمد سرانه خود است. چنین جامعه‌ای، بازار کسب‌وکاری بزرگ با ظرفیت نوآوری بالا و نیروی انسانی سلامت دارد اما از بد روزگار و مدیریت ناکارآمد بازار کار ندارد. در نتیجه این شرایط برای جوان امروز احساس خشم، هدررفتگی و استیصال ایجاد می‌کند. فاضلی در توصیف جامعه ایران امروز ادامه می‌دهد: «جامعه ایران به شدت بالغ شده و از جمعیتی 34 میلیونی به 80 میلیون رسیده است. تحصیلات امروز در ایران حرف اول را می‌زند و مردم آگاه‌تر شده‌اند. به علاوه مردم به شدت سفر و خود را با سایرین مقایسه می‌کنند. همین موضوع باعث شده که ایران به شدت جهانی شده باشد. این وضعیت در کنار اوضاع به‌هم ریخته اقتصادی در واقع جامعه ایران را به یک سرخوردگی رسانده است.»
احساس تعلقی که از بین رفت
سعید حاجی‌ناصری، استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز از تغییر ارزش‌ها طی دهه‌های اخیر گفت و مسئله اعتراضات امروز را اینطور موشکافی کرد: «جوان امروزی اگر عصیان می‌کند، به این دلیل است که احساس تعلق نمی‌کند. جوانان امروز احساس می‌کنند باری بر دوش جامعه هستند و زائد شده‌اند. احساس تعلق از اشتغال، تشکیل خانواده و نقشی که در جامعه سودمند باشد؛ بر می‌آید. اگر جامعه جوان امروز را به رسمیت بشناسد، احساس تعلق شکل می‌گیرد.»
رویای توسعه بر باد است
فاضلی جامعه‌شناس توسعه در ادامه بحث از رسیدن به توسعه را رویایی دست نیافتنی با شرایط امروز ایران ‌خواند و تشریح کرد: «صرف نظر از بحران‌های محیط زیستی و خشک شدن سفره‌های زیرزمینی و همچنین بحران مهاجرت نخبگان تکنسین‌ها، امروز بی‌راه نیست اگر بگوییم میانگین هوشی و توانایی جامعه ایران از حکومت بالاتر است. این موضوع در کنار سایر بحران‌ها جامعه را به یک درماندگی رسانده است. جامعه احساس می‌کند که سرمایه‌های آن رو به افول است.» او تاکید کرد که انسان موجودی است که در سایه آینده زندگی می‌کند و در ادامه توضیح داد: «اکثریت جامعه ایران، امروز احساس می‌کند که این مدل از حکمرانی و مسیری که طی می‌کند، آینده‌ای نخواهد داشت. بنابراین چنین ساختاری به حق جامعه ناآرامی ساخته است.» این جامعه‌شناس بر نقشِ ساختاری که آینده‌ای را برای مردم تصویر نمی‌کند در ناآرامی‌ها، تاکید کرد و گفت: «در طی 10 سال اخیر، شاخص‌های اقتصاد کلان وضعیت نامطلوب‌تری داشته‌اند و همپای آنها به رنج‌های محیط زیست افزوده شده است. به علاوه آمار مهاجرت از کشور نیز افزایش پیدا کرده است. اگر مسیر حکمرانی به صلاح مملکت بود در طی این دوره 10 ساله باید روزهای خوب بالاخره برای این کشور می‌آمد اما نیامده است.» بر این اساس فاضلی آنچه جامعه ایران با آن روبه‌رو است را یک جامعه ناآرام معرفی کرد که حق دارد ناراضی باشد زیرا آینده را روشن نمی‌بیند.

به اشتراک بگذارید:





مطالب مرتبط

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *