سایت خبری پیام ما آنلاین | بار سنگین تهران

نظرخواهی «پیام ما» از کارشناساندرباره وعده شهردار پایتخت برای تولید مسکن

بار سنگین تهران





بار سنگین تهران

۲۰ شهریور ۱۴۰۱، ۹:۱۳

آخرین گزارش بانک مرکزی از تحولات بازار مسکن در مردادماه امسال حکایت از رشد دوباره قیمت‌ها دارد. برآوردها نشان می‌دهد که متوسط قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در مرداد امسال 42 میلیون و 729 هزار تومان بوده است. این عدد زمانی معنا پیدا می‌کند که قیمت هر مترمربع واحد مسکونی را در مرداد سال گذشته بدانیم، شاخصی که پارسال حدود 30 میلیون و 970 هزار تومان محاسبه شده بود. این عدد یعنی قیمت مسکن در تهران نسبت به مرداد پارسال 38 درصد رشد پیدا کرده است. اما براساس گزارش‌های مرکز آمار ایران، روند روبه رشد قیمت خرید و حتی اجاره‌بهای مسکن سبب شده تا هر خانوار شهرنشین به طور متوسط 36 درصد از سبد هزینه خود را خرج مسکن کند. موضوعی که مسئولان را به تکاپو انداخته تا تدبیری برای آن اتخاذ کنند.یکی از این نهادها که خودش را در خانه‌سازی مسئول می‌داند، شهرداری تهران است. علیرضا زاکانی، شهردار تهران که در زمان نامزدی‌اش در انتخابات ریاست جمهوری وعده ساخت مسکن داده بود، حالا در ساختمان بلدیه تهران از کمبود یک میلیون مسکن در تهران سخن می‌گوید. زاکانی حدود یک هفته پیش در مراسمی گفته است که تهران سال‌ها به شیوه‌ای گران و بدون نیاز به پاسخ مردم اداره شده و حاصل آن کمبود یک میلیون مسکن در تهران بوده است. او که مسکن را سد بزرگی برای حل مشکلات خوانده بود، تاکید کرده بود که در مدیریت شهری در کنار سایر مسئولان تفاهم‌نامه‌هایی درباره این موضوع بسته می‌شود. درکنار تفاهم‌نامه‌هایی که شهردار تهران از آنها یاد کرده، قرارگاه مسکن هم در شهرداری تهران به پا شده است. قرارگاهی که هدفش برآوردن کردن آرزوی آن دسته از شهروندان تهرانی است که دستشان از خانه داشتن کوتاه مانده است. در مواجهه با صحبت‌های شهردار تهران و طرح این موضوع که تهران یک میلیون مسکن کم دارد دو دیدگاه وجود دارد، به نظر می‌رسد هم طیفان شهردار و حتی یکی از اعضای شورای شهر که مشابه جملات او را تکرار کرده است با سیاست‌هایش موافقند. در مقابل گروه دیگری از کارشناسان مستقل نگران شهروندانی هستند که حتی تصمیمات قرارگاهی هم خانه‌دارشان نمی‌کند. آنها همچنین برای پایتختی که جمعیت زیاد شیره آن را کشیده است هم نگرانند. تهرانی که حتی در سال‌های میانی دهه هشتاد هم گفته می‌شد، «نرخ جمعیت قابل سکونت در واحدهای مسکونی جدید» در آن از «ظرف جمعیتی مصوب» عبور کرده بود و تصمیمات تازه شهردار می‌تواند آن را به مرز انفجار برساند. «پیام ما» در گفت‌وگو با سه کارشناس دو پرسش را مطرح کرده است اینکه آیا تهران واقعا یک میلیون مسکن کم دارد؟ پرسش بعدی از کارشناسان هم درباره تبعات این ساخت‌وسازها چه در بخش‌های اقتصادی و چه در ابعاد اجتماعی بود.

محمد‌سعید ایزدی: یکی از تهدیدهای بزرگ استفاده از ظرفیت‌های تحت عنوان اراضی ذخیره نوسازی است که تنها فرصت‌های ارتقای کیفی زندگی در شهر تهران است. مثل قلعه‌مرغی، زندان‌ها و پادگان‌ها که متاسفانه زمزمه بارگذاری مسکن در اینها به چشم می‌خورد

 

یک میلیون مسکن پاسخگوی نیاز کدام گروه است؟

| محمود اولاد |

| کارشناس اقتصاد مسکن |

در ابتدا باید بپرسم که منظور از اینکه ما یک میلیون مسکن نیاز داریم چیست؟ آیا یک میلیون مسکن مازاد بر مسکنی که موجود است، می‌خواهیم؟ باید چند نکته را در نظر داشته باشیم. در برآورد جدید نیاز مسکن در واقع محاسباتی انجام می‌شود، اینکه تعداد خانواده‌های جدید چه قدر خواهند بود؟ علاوه بر این یک نیاز انباشته هم از گذشته داریم که در واقع نسبت خانوار در واحد مسکونی ما یک نیست و در واقع تعداد خانوار بیشتر از واحدهای مسکونی است. اما یک نیاز سومی هم هست و آن در واقع جایگزینی برای مسکن‌هایی است که ناایمن هستند و در بافت‌های ناکارآمد قرار دارند. در این برآوردها این موضوعاتی مدنظر قرار می‌گیرد. همان زمان که طرح جامع تهیه می‌شد، بحث این بود که اگر تا افق 1405 بخواهیم مسکن ناکارآمد نداشته باشیم و نیاز انباشته مسکن نداشته باشیم و به نیازهای جدید هم پاسخ دهیم، سالی چه قدر باید مسکن داشته باشیم. با این تفسیر اگر این یک میلیون مسکن را برای افرادی که در بافت غیررسمی هستند در نظر بگیریم یک بحث است و یک موضوع دیگر این است که بگوییم نه این یک میلیون مسکن برای خانوارهای جدید است و آن زمان جمعیت اضافه شونده به شهر هم خواهیم داشت. در واقع این موضوع برای هر گروه و پاسخ به این نیاز داستان خودش را دارد.
تردیدی نیست که جمعیت شهر تهران از تعدادی که طرح جامع شهر تهران سال 86 مصوب شورای عالی معماری و شهرسازی تعیین کرده بود، عبور کرده است. یعنی ظرفیت جمعیت‌پذیری تهران حدود نه و نیم میلیون نفر بود، اکنون آن ظرفیت از نظر تعداد واحد مسکونی که ساخته شده رد کرده است. هرچند که این واحدها جابه‌جا و نادرست ساخته شده است. یعنی ساختمان‌هایی در مناطق یک و دو و سه ساخته شده که مناسب ساکنان آن محدوده نبوده و تقاضا برایشان در آن محدوده وجود نداشته و اصلا نیستند. از سوی دیگر خانه برای دهک‌ها و گروه‌های پایین‌تر در مناطق ساخته نشده است. با این توضیح باید گفت اگر کل جمعیت را در نظر بگیریم باید بگوییم: تهران ظرفیت جمعیت اضافه را ندارد.

مسکن در تهران استطاعت‌پذیر نیست

| علی طیبی |

| عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه و مسکن و شهرسازی |

اینکه یک میلیون مسکن به تهران اضافه شود باعث اضافه شدن یک میلیون خانوار به تهران می‌شود، دو مقوله جداگانه است. چون همان خانوارهایی که قبلا هم در تهران زندگی می‌کردند به طور مداوم از تهران طرد می‌شوند. یعنی مساله این نیست که تهران یک میلیون مسکن نیاز دارد یا نه، مسئله این است که آیا مسکن استطاعت‌پذیر نیاز دارد یا نه. مساله تهران هم این است که مسکن در تهران استطاعت‌پذیر نیست بنابراین با ساخت مسکن جدید لزوما مشکل استطاعت‌پذیری سکونت در تهران حل نمی‌شود و بلکه می‌تواند بدتر هم شود. به همین دلیل هم رویکردها مهم است. اگر شهرداری علاقه‌مند است که مسکن بسازد، با این رویکرد بسازد که یک میلیون مسکن را نفروشد بلکه با قیمت اجاره استطاعت‌پذیر در شهر تهران اجاره دهد. اگر حاضر باشد این کار را انجام دهد، آن وقت معلوم است که قصدشان رفع مشکل مسکن در تهران است. اما اگر می‌خواهد بسازد و آن را وارد بازاری کند که مسکن در آن برای سکونت خرید و فروش نمی‌شود و فقط برای واسطه‌گری و دلالی بازی خرید و فروش می‌شود، لزوما مشکل حل نمی‌شود. در محاسبات مسکن یک شاخص کلی است که هرجا تعداد واحد مسکونی با تعداد خانوار برابر شود، مشکل مسکن ما حل می‌شود. معمولا وقتی از کمبود مسکن حرف می‌شود به این اختلاف تعداد خانوار و تعداد واحد مسکونی اشاره می‌شود اما چیزی را جا می‌اندازند و آن هم مفهوم استطاعت‌پذیر روی تعداد واحد مسکونی است. در سال‌های قبل با همین سیاست که تعداد خانوار و تعداد واحد مسکونی را به هم نزدیک کنند، انواع وام‌ها به تولیدکنندگان انبوه مسکن داده شد اما لزوما خروجی این طرح‌ها مسکن قابل استطاعت برای گروه‌های هدف این طرح‌ها نبود. بنابراین ما مسکن کم داریم اما مسکن استطاعت‌پذیر و نه لزوما مسکنی که برای سکونت نیست و وارد بورس و بازار مسکن می‌شود.

تهران ظرفیت بارگذاری تازه ندارد

| محمد‌سعید ایزدی |

| معاون اسبق وزیر راه و شهرسازی |

باید تفاوتی میان شهر تهران و مجموعه شهرهای تهران قائل شویم. آخرین سال‌هایی که من در وزارتخانه بودم، شورایی تحت عنوان شورای ساماندهی پایتخت راه‌اندازی شد که بتوانیم بین این دو موضوع تعادلی ایجاد کنیم. یعنی بین شهر هشت میلیونی تهران که «مهاجرت‌ فرست» است و مجموعه شهر تهران با 14 میلیون جمعیت که «مهاجر‌پذیر» است. نیازی که اکنون اعلام می‌شود بدون توجه به این است که بدانند شهر تهران نه ظرفیتی برای توسعه دارد و نه تاب و تحمل هرگونه بارگذاری جدید را دارد. شهر تهران را بحران‌هایی مثل فرونشست و زلزله هم تهدید می‌کند. تهران به هیچ عنوان امکان بارگذاری جدید ندارد و باید در وضع موجود ساماندهی شود. این موضوع را علاوه بر طرح جامع، طرح‎‌های دیگری که حتی مدیریت شهری تهیه کرده است، تایید کردند اما متاسفانه هنوز اصرار بر بارگذاری وجود دارد. ظرفیت‌هایی در شهر تهران برای بارگذاری از جنس مسکن وجود دارد اما نه یک میلیون.
یکی از تهدیدهای بزرگ استفاده از ظرفیت‌های تحت عنوان اراضی ذخیره نوسازی است که تنها فرصت‌های ارتقای کیفی زندگی در شهر تهران است. مثل قلعه‌مرغی، زندان‌ها و پادگان‌ها که متاسفانه زمزمه بارگذاری مسکن در اینها به چشم می‌خورد. لذا مهم‌ترین پاسخ من به پرسش‌های شما تفاوت بین شهر تهران و مجموعه شهری تهران است. شهری که هیچ ظرفیتی برای بارگذاری جدید ندارد اما برعکس از مجموعه شهری تهران که صحبت می‌کنیم، وقتی سه میلیون و 400 هزار نفر ساکن در حوزه‌های غیررسمی و حاشیه‌نشین دارد، ساماندهی آنها بسیار ضروری است اما به هر حال قلمروی تصمیمات شهرداری تهران فقط در محدوده شهر تهران است.

 

به اشتراک بگذارید:





مطالب مرتبط

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *