سایت خبری پیام ما آنلاین | سیطره تنظیمگران بر فضای مجازی

شورای عالی فضای مجازی ترکیب و اختیارات کمیسیون عالی تنظیم مقررات را تصویب و ابلاغ کرد

سیطره تنظیمگران بر فضای مجازی





سیطره تنظیمگران  بر فضای مجازی

۱۶ شهریور ۱۴۰۱، ۹:۰۰

شورای‌عالی فضای مجازی ترکیب و اختیارات کمیسیون‌عالی تنظیم مقررات را تصویب و برای اجرا، ابلاغ کرد و این یعنی گامی دیگر در راستای اجرای «طرح صیانت». طرحی که حدود ۶ ماه پیش به شورای‌عالی فضای مجازی ارجاع شد و حالا این شورای‌عالی در راستای اجرای آن طرح، ترکیب و اختیارات کمیسیون‌عالی تنظیم مقررات را تصویب و ابلاغ کرده است. این در حالی است که در آخرین نسخه طرح صیانت، صحبت از کمیسیونی مطرح شده بود که در جایگاه «تنظیم‌گر تنظیم‌گران» فضای مجازی ایفای نقش می‌کند. کمیسیونی که حالا فعالیتش را آغاز کرده است.

 

شورای‌عالی فضای مجازی ترکیب و اختیارات کمیسیون‌عالی تنظیم مقررات را تصویب و برای اجرا، ابلاغ کرده است. این را دیروز ابتدا حساب‌های توییتری و صفحات اینستاگرامی شماری از پژوهشگران فناوری اطلاعات و برخی کنشگران مدنی و بعضی حامیان حق دسترسی آزاد به اینترنت گفتند. اما چیزی نگذشت که بحث کارشناسی این گروه از کاربران شبکه‌های اجتماعی به موضوع بحث عموم کاربران ایرانی تبدیل شد و هنوز به نیمروز نرسیده، توجه منابع رسانه‌ای رسمی را نیز به خود جلب کرد. اما این روند و مسیری که درست نمی‌دانیم در ادامه و تا انتها با چه تحولاتی همراه خواهد بود، ابتدای راه، از این حکایت داشت که احتمالا باید بار دیگر خود را برای محدودیتی حتی بیش از آن‌چه اکنون در فضای مجازی گرفتارمان کرده، آماده کنیم. محدودیتی که بنابر آن‌چه یکی از کارشناسان فناوری اطلاعات در حساب کاربری روایت کرد، ناشی از آخرین تصمیم شورای‌عالی فضای مجازی است. تصمیمی که محمد کشوری در شرح آن به اختصار توییت کرد: «در بخشی از طرح موسوم به طرح صیانت (بر اساس نسخه ۹ بهمن‌ماه ۱۴۰۰ به‌نام نظام تنظیم‌گری) که شامل اعضا و اختیارات کمیسیون‌عالی تنظیم مقررات بوده و برای تصویب به شورای‌عالی فضای مجازی ارجاع شده بود، توسط این شورا به تصویب رسید و برای اجرا، ابلاغ شد.»

کمیسیون تنظیم‌گر تنظیم‌گران موظف است تا بر عملکرد دستگاه‌های صادرکننده مجوزهای حوزه فضای مجازی نظارت کرده و میان آن‌ها هماهنگی ایجاد کنند و در صورت لزوم نیز اختلاف تنظیم‌گران را حل کند

ماجرا از حدود ۶ ماه پیش شروع شد، وقتی مجلس انقلابی در واکنش به ناکامی‌های پیاپی در تصویب «طرح صیانت»، این طرح جنجالی را به شورای‌عالی فضای مجازی ارجاع داد و حالا این شورای‌عالی در حالی ترکیب و اختیارات کمیسیون عالی تنظیم مقررات را تصویب و ابلاغ کرد که این کمیسیون مشخصاً در همان طرح پیش‌بینی شده بود. چنان‌که در آخرین نسخه «طرح صیانت»، از کمیسیونی صحبت شده بود که در جایگاه «تنظیم‌گر تنظیم‌گران» فضای مجازی ایفای نقش می‌کند. اکنون رویای صیانت‌خواهان و دلواپسان فضای مجازی با تصمیم اخیر شورای‌عالی فضای مجازی در راستای تعیین و تصویب ترکیب اعضا، شرح وظایف و اختیارات این کمیسیون، رنگ واقعیت به خود گرفته است. مصوبه‌ای که بنابر آن، کمیسیون‌عالی تنظیم مقررات فضای مجازی کشور برای تنظیم سیاست‌ها، نظارت، هدایت، هماهنگی و تصویب مقررات و آیین‌نامه‌های کلان در همه ابعاد فضای مجازی و تنظیم‌گری تنظیم‌گران بخشی (سایر نهادهای تنظیم‌گر قانونی) تشکیل شده است. در این کمیسیون جای خالی بخش خصوصی کاملا حس می‌شود. همچنین موارد نگران‌کننده طرح صیانت مانند کنترل ترافیک و پهنای باند پلتفرم‌های مختلف نیز در این مصوبه تکرار شده است.
با وجود آن‌که کارشناسان و کنشگران این حوزه بارها بر لزوم همکاری بخش خصوصی در بحث رگولاتوری و تنظیم‌گری تاکید کرده‌اند اما حالا کنار بی‌توجهی تام و تمام به این مطالبه کارشناسی، شاهد تشکیل کمیسیونی کاملا دولتی و حکومتی هستیم که بخش خصوصی را تنها در حد مشاور، به رسمیت می‌شناسد. آن‌طور که در ماده ۲ این مصوبه آمده، دبیر شورای عالی و رییس مرکز ملی فضای مجازی کشور رئیس و معاون مربوط در مرکز ملی فضای مجازی کشور نیز دبیر کمیسیون خواهد بود. نماینده رئیس مجلس شورای اسلامی یا رئیس کمیسیون مرتبط با تأیید رئیس مجلس، نماینده رئیس قوه قضاییه، نماینده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، نماینده وزارت اطلاعات، نماینده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نماینده سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، نماینده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نماینده فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، دو نفر عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی کشور به پیشنهاد رئیس کمیسیون و تصویب شورای عالی، نماینده دستگاه مرتبط حسب مورد و با حق رأی نیز سایر اعضای این کمیسیون را تشکیل خواهند داد. همچنین رئیس کمیسیون عالی می‌تواند در صورت لزوم از افراد صاحب‌نظر یا نمایندگان بخش خصوصی در جلسات کمیسیون دعوت کند که البته حق رای نخواهند داشت.
این کمیسیون همچنین وظیفه دارد مقررات برای تصویب در شورای عالی فضای مجازی کشور در زمینه‌ها و ابعاد مختلف را تهیه و پیشنهاد کند. از جمله این زمینه‌ها می‌توان به معماری کلان تنظیم‌گری فضای مجازی با نظر به جایگاه و مسئولیت‌های هر یک از تنظیم‌گران بخشی، تعیین یا ایجاد تنظیم‌گران بخشی خدمات جدید، اصلاح ماموریت و شرح وظایف تنظیم‌گران بخشی اشاره کرد. این در حالی است که سیاست‌گذاری صدور مجوز برای هر گونه فعالیت و کسب و کار در فضای مجازی شامل محتوا (اعم از داده، متن، صوت و تصویر)، خدمات و زیرساخت‌های ارتباطی و فناوری اطلاعات، تعیین نیازمندی‌ها و اولویت‌های قانونی کشور در حوزه فضای مجازی برای قوای مجریه و قضاییه به منظور تدوین لوایح مورد نیاز و تصویب در مجلس شورای اسلامی، بحث حکمرانی فضای مجازی و حکمرانی‌های ذیل آن از قبیل نظام رسانه، نظام هویت، کلان داده‌های ملی، حوزه بین‌المللی، سرمایه‌گذاری‌های خارجی، رمز‌ارز و فناوری‌های نوظهور مانند زنجیره بلوکی و هوش مصنوعی، نظام رقابتی و ضد انحصار سکوهای فضای مجازی، تهیه سیاست‌ها، راهبردها، الگوی نمایندگی و رویکرد تعامل با سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی مرتبط در حوزه تنظیم گری فضای مجازی از دیگر وظایف این کمیسیون در این باره است.
از دیگرسو کمیسیون تنظیم‌گر تنظیم‌گران موظف است تا بر عملکرد دستگاه‌های صادرکننده مجوزهای حوزه فضای مجازی نظارت کرده و میان آن‌ها هماهنگی ایجاد کنند و در صورت لزوم نیز اختلاف تنظیم‌گران را حل کند. اما یکی از بندهای نگران‌کننده این مصوبه، تصویب الزامات مدیریتی ترافیک داخلی و خارجی فضای مجازی کشور از سوی این کمیسیون است که همان سیاست خط مشی ترافیک یا به زبان ساده‌تر کاهش پهنای باند پلتفرم‌های مختلف است. البته طبق تبصرہ مربوط به این بند، موارد اعمال انسداد مربوط به خدمات دهندگان فضای مجازی با بیش از ۳ میلیون کاربر، پیش از اقدام، به مرکز ملی فضای مجازی کشور بایستی اطلاع داده شود. ضوابط تشویق تولید کنندگان داخلی و خارجی تجهیزات الکترونیکی و سامانه‌های هوشمند به حمایت از خدمات فضای مجازی داخلی به پیشنهاد تنظیم گران، با استفاده از ابزارهای قانونی نظیر حقوق ورودی نیز از دیگر وظایف این کمیسیون است که انتقادات بسیاری به آن وارد است.
پاسداری از وضعیت رقابتی بازار خدمات فضای مجازی با استفاده از ظرفیت های قانون اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، تنظیم مقررات جمع آوری، فرآوری داده‌ها و حفظ حریم خصوصی کاربران در سکوهای فضای مجازی، تصویب الزامات پیشنهادی تنظیم گران بخشی در زمینه نرخ‌گذاری برای کلیه خدمات فضای مجازی، با رعایت ضوابط و مقررات قانونی از دیگر وظایف تعیین شده برای این کمیسیون است.
تنظیم‌گری و مقررات‌گذاری در حوزه امنیت فضای مجازی از وظایف و اختیارات این کمیسیون خارج و کماکان بر عهده کمیسیون عالی امنیت فضای مجازی کشور است. همچنین کلیه مصوبات با طبقه‌بندی عادی این بخش در حوزه ضوابط و مقررات باید در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی به ثبت برسد، نسخه منتشره در این روزنامه ملاک عمل خواهد بود.
همچنین ماده ۴ این مصوبه به بحث تنظیم‌گران بخشی یا همان نهادهای قانونی که در حال حاضر به عنوان رگولاتور فعالیت می‌کنند، پرداخته است. این تنظیم‌گران قلمرو فعالیت خود وظایف و اختیارات ذیل را در چارچوب مصوبات شورای عالی فضای مجازی کشور، قوانین کشور و مصوبات این کمیسیون بر عهده خواهند داشت. فعالیت‌هایی که به این شرح مورد اشاره قرار گرفته است: «صدور مجوز فعالیت و بهره برداری خدمات فضای مجازی، تهیه و تصویب ضوابط و مقررات فعالیت خدمات فضای مجازی، تصویب و ابلاغ تعرفه‌ها و نرخ خدمات در راستای شکل‌گیری رقابت سالم و تداوم ارائه خدمات و رشد.» همچنین در شرح وظایف کیفی نیز «اعمال جریمه در موارد تخطی ارائه‌دهندگان خدمات از ضوابط و مقررات مصوب پس از طی مراحل قانونی، تدوین و پیشنهاد ضوابط فنی و اجرایی و نظام‌های کنترل کیفی مربوط به قلمرو تنظیم‌گری به این کمیسیون برای تصویب، تدوین دستورالعمل نحوه رسیدگی به شکایات ارائه دهندگان خدمات فضای مجازی برای تصویب در این کمیسیون» و «نظارت بر عملکرد ارائه دهندگان خدمات فضای مجازی در چارچوب ضوابط مصوب و مفاد مجوزهای صادر شده» اشاره شده است.
کلیه مصوبات این تنظیم‌گران، بایستی به مرکز ملی فضای مجازی کشور فرستاده شود. مرکز ملی نیز موظف است مصوبات ارسال شده را ظرف مدت دو هفته از تاریخ وصول از نظر انطباق با مصوبات شورای عالی فضای مجازی کشور و این کمیسیون مورد بررسی قرار دهد و چنانچه آن را مغایر هر یک از این موارد تشخیص دهد، برای اصلاح به تنظیم گر عودت دهد. در غیر این صورت مصوبه قابل اجرا است. این در حالی است که ماده ۵ این مصوبه نیز اعلام می‌کند که از این پس، مصوبه هشتمین جلسه که ۲۰ آذرماه ۹۱ شورای‌عالی فضای مجازی کشور با موضوع شرح وظایف، اختیارات و اعضای کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی کشور و بند ۳ مصوبه دهمین جلسه که ۱۱ آذرماه همان در شورای عالی فضای مجازی برگزار شد، در خصوص این کمیسیون، ملغی می‌شود.

به اشتراک بگذارید:





مطالب مرتبط

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *