مرداد حالا نه فقط برای خانواده‌های نجفی و فلاحی که برای بسیاری دیگر از مردم و جامعه محیط‌بانان تلخ است. چه چهارده مرداد دو سال قبل که خبر آمد محیط‌بان «برومند نجفی» با شلیک گلوله‌، سبب مرگ فردی به نام «یوسف فلاحی» شده و چه دیروز، 22 مرداد ماه که پس از برگزاری جلسه دادگاه رسیدگی به اعاده دادرسی این پرونده، مقابل مجتمع قضایی کرمانشاه، برومند نجفی توسط پدر مقتول، علی سلطان فلاحی به گلوله بسته و در نهایت هم کشته شد. در این میان یک سرباز هم توسط یکی از اقوام فلاحی با تبر آسیب دید و در بیمارستان بستری است اما آنچه عیان است روند اشتباهی است که طی شد و حالا عزایی است که از هر سو می‌بارد. اتفاقی که بهمن ایزدی، فعال محیط زیست آن را اجتناب پذیر می‌داند و به «پیام ما» می‌گوید: «این اتفاق با میانجی‌گری و برخورد درست سازمان محیط زیست می‌توانست نتیجه دیگری داشته باشد». هرچند جمشید محبت‌خانی، فرمانده یگان حفاظت از محیط زیست هم می‌گوید: «محیط زیست تلاش زیادی برای گرفتن رضایت انجام داد اما نشد.» این اتفاق خون‌بار که حالا ابعاد گسترده‌تری به خود گرفته، بیش از هر چیز حاکی از فضای دوقطبی و تلخ میان جامعه محیط‌بانان و شکارچیان است.

مرداد 99 بود که خبر آمد در منطقه حفاظت‌شده بیستون، درگیری میان شکارچیان و محیط‌بانان بالا گرفته و در نهایت هم این درگیری باعث شد تا برومند نجفی با شلیک گلوله به یوسف فلاحی باعث مرگ او شود. نجفی از آن زمان راهی زندان شد و در نهایت دی ماه پارسال، رای قصاص نفس محیط‌بان برومند نجفی توسط شعبه سوم دادگاه کیفری یک استان کرمانشاه صادر شد و همان زمان جمشید محبت‌خانی، فرمانده یگان حفاظت از محیط زیست گفت: «از مردم و خیرین خواهشمندم برای جلب رضایت خانواده متوفی به کمک سازمان محیط زیست بیایند.»

کشته شدن محیط‌بانی که پیشتر به قصاص محکوم شده و اولین جلسه اعاده دادرسی او برگزار شده بود، همه را بهت‌زده کرده است. اما چرا صبح دیروز این قتل جنون‌آمیز رو‌به‌روی دادگاه کیفری استان کرمانشاه رخ داد؟ بهمن ایزدی، فعال محیط زیست که پیش از این در پرونده‌های مشابه، برای مصالحه، جلب رضایت و جلوگیری از اجرای حکم قصاص فعالیت کرده معتقد است این نتیجه سیاست‌های ناکارآمد سازمان حفاظت محیط زیست است

تلاش‌ها برای متقاعد کردن خانواده فلاحی بیشتر شد اما تنش‌ها بالا بود و خانواده فلاحی می‌گفتند فضا به سمتی رفته که ما که عزیزی از دست داده‌ایم گویا متهم شده‌ایم. بعد از این ماجرا صحبت‌هایی هم به میان آمد که این افراد شکارچی نبودند و قتل در محدوده منطقه حفاظت‌شده هم نبوده که این موارد هم رد شد و قرار بر برگزاری جلسه دادگاه رسیدگی به اعاده دادرسی پرونده در مجتمع قضایی کرمانشاه شد. بعد از جلسه دادگاه که از 10 صبح دیروز تا ساعت 13 ادامه داشت، خانواده فلاحی مقابل مجتمع قضایی حاضر شدند و زمانی که نجفی به همراه یک سرباز در حال خروج از مجتمع بود، توسط علی سلطان فلاحی، پدر یوسف، که با اسلحه کلاشینکف در محل حاضر شده بود مورد اصابت گلوله قرار گرفت. تعداد تیرهای رها شده در حدود 12 تا 15 گلوله عنوان شده که 3 گلوله‌اش به نجفی برخورد کرده و جانش را گرفته است. هرچند ضارب متواری است اما فرمانده یگان حفاظت محیط زیست به «پیام ما» می‌گوید تلاش‌ها برای بازداشت او در جریان است. «ما در سازمان محیط زیست دو حوزه را در دنبال می‌کنیم، اولین موضوع این است که باید قاتل دستگیر شود و هر چه زودتر مجازات قانونی‌اش اعمال شود. دومین موضوعی که دنبال خواهیم کرد این است که چه دستگاهی باید امنیت جان محیط‌بان را در این ماجرا را تامین می‌کرد و چرا کوتاهی کرده است. این نکته بسیار مهمی است. ما در حال بررسی هستیم که تیم حفاظت چه می‌کردند که مقابل دادگاه چنین اتفاقی رخ داده و حتی ضارب توانسته فرار کند. دستگاه‌های مسئول حفاطت این فرد باید پیش‌بینی می‌کردند که ممکن است چنین اتفاقی بیفتد و در شورای تامین و دستگاه‌های امنیتی باید تدابیری اتخاذ می‌شد که شاهد این فاجعه نباشیم.»
«ما سنگ تمام گذاشتیم»
انتقادات به عملکرد سازمان محیط زیست در این زمینه هم کم نبوده. اما محبت‌خانی می‌گوید: «سازمان در این زمینه کوتاهی نکرده و حتی سنگ تمام گذاشته است.» به گفته او، رئیس شورای حل اختلاف و رئیس دادگستری کرمانشاه گروه‌هایی تشکیل دادند تا از شاکی رضایت بگیرند: «افراد بسیاری برای جلب رضایت شاکی به خانه‌اش رفتند. ما هم به همراه حاج عباس عربی که لقب سفیر صلح و سازش است به آنجا رفتیم اما نمی‌شد برای گرفتن رضایت دست روی دست گذاشت و کار قانونی را پیش نبرد. اگر کار به اعدام می‌رسید هم باز بقیه می‌آمدند و می‌گفتند چرا کاری نکردید. حتی تا آخرین دقایق این تلاش‌ها ادامه داشت و تا امروز که این اتفاق رخ داد.»
محبت‌خانی همچنین می‌گوید نگران جامعه محیط‌بان و این تقابل‌هاست. «محیط‌بان اگر درست از اسلحه استفاده نکند توسط قضات محاکمه می‌شود که البته کاملا درست است اما اگر محیط‌بانی، قانون به کارگیری از سلاح را هم درست به کار گیرد چه می‌شود؟ باز همین اتفاقی که شاهدش بودیم و این نگرانی برای محیط‌بانان ایجاد خواهد شد که اگر قانون هم همراه باشد ممکن است خانواده مقتول وارد عمل شوند و این وضعیت نباید به این شکل پیش رود.»
حسین ویسی، رئیس اداره حقوقی محیط زیست استان کرمانشاه هم از برگزاری جلسه اضطراری مدیر کل محیط زیست کرمانشاه با مسئولان قضایی برای پیگیری پرونده قتل محیط‌بان‌کرمانشاهی خبر داده و شهرام کرمی، دادستان عمومی و انقلاب استان کرمانشاه هم گفته با دستور مقام قضایی نیروی انتظامی مامور دستگیری قاتل محیط بان برومند نجفی شده است.
این میان سیده نوشا میرجعفری، وکیل محیط‌بان برومند نجفی به ایمنا گفته که این قتل برنامه‌ریزی شده بوده است: «فهمیده بودند که حکم قصاص در حال شکستن است به همین دلیل هم با برنامه‌ریزی قبلی این کار را کردند. شرایط را فراهم کرده بودند چرا که خانواده مقتول مقابل دادگاه حاضر بودند.» به گفته نجفی از طرف دیگر دیروز قاضی دادگاه پس از جلسه حدود یک ساعت با پدر مقتول (قاتل برومند نجفی) صحبت کرده بود ولی «نتیجه‌اش شد قتل برومند نجفی.» او درست پس از پایان جلسه دادگاه این کار را کرد.
وکیل محیط‌بان به قتل رسیده، ادامه داد: «دیوان عالی، قتل را شبه عمد اعلام کرده بود و جلساتی که برگزار می‌شد، پس از پذیرش درخواست اعاده دادرسی ما بود. امیدوار بودیم به شکستن حکم قصاص اما این اتفاق افتاد و این محیط‌‌بان را به قتل رساندند.»
چرا این اتفاق جنون‌آمیز رخ داد؟
کشته شدن محیط‌بانی که پیشتر به قصاص محکوم شده و اولین جلسه اعاده دادرسی او برگزار شده بود، همه را بهت‌زده کرده است. اما چرا صبح دیروز این قتل جنون‌آمیز رو‌به‌روی دادگاه کیفری استان کرمانشاه رخ داد؟ بهمن ایزدی، فعال محیط زیست که پیش از این در پرونده‌های مشابه، برای مصالحه، جلب رضایت و جلوگیری از اجرای حکم قصاص فعالیت کرده معتقد است این نتیجه سیاست‌های ناکارآمد سازمان حفاظت محیط زیست است و نباید اجازه می‌دادند که کار به اینجا بکشد. او به «پیام ما» می‌گوید: «من با خانواده یوسف فلاحی، جوانی که در این حادثه غم‌انگیز جان خود را از دست داده بود، بارها صحبت کرده بودم، آنها افراد دردمندی بودند که جوانشان به هر طریق کشته شده بود. مادر 39 ساله او، مرگ فرزند دلبندش را تاب نمی‌آورد و تا 6 ماه آنقدر زاری کرده بود که 6 ماه بعد از اتفاق، درست در روز مادر، سکته قلبی کرد و جانش از دست رفت. با این همه پدر یوسف که همسر و پسرش را از دست داده و حالا مرتکب قتل شده است، بعد از گفت‌وگوهایی که داشتیم گفته بود که راضی به قصاص محیط‌بان نجفی نیست.»
مدیر عامل گنجه پشتیبان زیست‌بوم ادامه می‌دهد: «با وقوع این اتفاق و کشته شدن محیط‌بان، موضوع دیگر فقط از دست رفتن برومند نیست. دو خانواده به عزا نشسته و از هم پاشیده و ده‌ها نفر دیگر هم درگیر موضوع شده‌اند. این ماجرا پیامدهای زیادی دارد و بعد از این درگیری‌های قومی و قبیله‌ای بیشتر از پیش خواهد شد. از طرف دیگر جامعه محیط‌بان که ضعیف شده، بار دیگر روحیه‌شان را می‌بازند. این در حالی است که دولت هیچوقت دنبال واکاوی این اختلافات میان شکارچیان و محیط‌بانان نرفته است.»
آیا جلوگیری از اتفاق حادثه عجیب دیروز ممکن بود؟ ایزدی که نخستین کسی است که توانسته بود پدر یوسف فلاحی را راضی به گفت‌وگو کند می‌گوید: «این خانواده گلایه‌های بسیار داشتند از اینکه در طرح حادثه‌ای که برای فرزندشان رخ داده، بعضی رسانه‌ها واقعیت را وارونه جلوه داده‌اند. آنها سعی کردند که جامعه را علیه این خانواده داغدار برانگیزانند و همین باعث شد آنها از نظر روحی لطمه بیشتری ببیند و داغشان تازه شود.» او از سوی دیگر اضافه می‌کند: «علاوه بر اینها متولی ذی‌ربط، یعنی سازمان محیط زیست با برخورد یکسویه و صرفا متوسل شدن به راه‌هایی که انعطافی ندارد، به این جریان دامن زدند و موجب شدند که این خانواده خود را منزوی و مظلوم حس کند. در حالی که بعد از گفت‌وگوها پدر مقتول برای بخشش آماده می‌شد، درخواست اعاده دادرسی همه چیز را عوض کرد. قانون باید از یک طرف پیش‌برنده و از طرف دیگر بازدارنده باشد تا حقوق یکدیگر را در جامعه رعایت کنیم و اگر حقوق کسی زیر پا گذاشته شد، متخلف جزایش را ببیند. اما همه مسائل با قانون ختم به خیر نمی‌شود و به همین دلیل است که با وجود قانون، از دیرباز گفت‌وگوها و روش‌های کدخدامنشانه اثرگذار بوده و حتی مسئولان در حوزه قانون هم به آن احترام می‌گذارند. به همین دلیل است که مراجع قضایی طرفین را به سمت گفت‌وگوی خارج از مجرای قانون و تفاهم دعوت می‌کند.
درخواست اعاده دادرسی چیزی را عوض نمی‌کرد
در هفته‌های گذشته ایزدی از پدر یوسف فلاحی این جمله را شنیده بود: «قصاص و کشتن نجفی برای من بی‌فایده است و پسرم را زنده نمی‌کند.» او با تاکید بر اینکه کار باید مصالحه پیش می‌رفت می‌گوید: «نباید می‌گداشتند کار به اینجا بکشد. گرهی که با دست باز می‌شود را نباید با دندان باز کرد. مگر درخواست اعاده دادرسی چه چیزی را عوض می‌کرد؟ در نهایت به قتل غیرعمد رای می‌دادند. چه فرقی می‌کرد. این خانواده برای رضایت آماده بود. حاضر به بخشش بودند. آقای فلاحی گفته بود که اگر حکم قبلی تایید شود، رضایت می‌دهد. اما اگر کمیسیون 477 تشکیل شود، یعنی دارند پارتی‌بازی می‌کنند. می‌گفت در این صورت می‌گویند از موضع ضعف رضایت داده است.»

محبت‌خانی می‌گوید نگران جامعه محیط‌بان و این تقابل‌هاست: محیط‌بان اگر درست از اسلحه استفاده نکند توسط قضات محاکمه می‌شود که البته کاملا درست است اما اگر محیط‌بانی، قانون به کارگیری از سلاح را هم درست به کار گیرد چه می‌شود؟ باز همین اتفاقی که شاهدش بودیم و این نگرانی برای محیط‌بانان ایجاد خواهد شد که اگر قانون هم همراه باشد ممکن است خانواده مقتول وارد عمل شوند و این وضعیت نباید به این شکل پیش رود

این فعال محیط زیست ادامه می‌دهد: «به نظر من در اینجا سیاست‌های ناکارآمد سازمان محیط زیست مقصر است که محیط‌بان مظلوم بی‌پناه را بدون هیچ حمایت قانونی و مدنی به جلو هل می‌دهد. آن اتفاق خارج از منطقه بیستون رخ داده بود. همه چیز را کارشناسان در پرونده نوشته‌اند و در حکم دادگاه مو به مو آمده است. مقتول دو تیر از پشت خورده بود، یکی از ریه‌اش بیرون آمده بود و دیگری از پیشانی و یکی از گونه‌اش. تصور کارشناسان این بود که محیط‌بان نجفی هم به هر دلیلی –تاریکی یا خطای در شلیک به لاستیک ماشین- خطا کرده و باعث مرگ یک انسان شده بود.» او همچنین اضافه می‌کند: «رضایت ممکن بود چرا که پیش از این در چهار پرونده مشابه برای محیط‌بان دیگر که حکم استیذان قصاصشان آمده بود، موفق به رضایت و حل مسئله شدیم.»
او حرف‌هایش را اینطور به پایان می‌برد: «اتفاقی جنون‌آمیزی که افتاده در حالت عادی رخ نداده. به نظر من راهی که برای این قضیه تمام شود این است که بر هر شکلی هست از طریق روان‌کاوها بررسی شود که این جنون بوده و با کدخدامنشی حلش کنند و این بار دل خانواده داغدار نجفی به رحم بیاید. در غیر این صورت دور باطل ادامه خواهد داشت و همه ما از عواقب آن می‌ترسیم. اگر برای خاتمه این قضیه به درستی تلاش نکنند، احتمال دارد که کشت و کشتار و بین این دو قوم تکرار شود.»