سایت خبری پیام ما آنلاین | همه سناریوهای تعیین ترکیب مجمع نهم

امروز آخرین روز هشتمین دوره مجمع تشخیص مصلحت نظام است و احتمالاً رهبری اعضای دوره نهم این مجمع را منصوب کنند

همه سناریوهای تعیین ترکیب مجمع نهم

رئیس کمیته سیاسی فراکسیون امید مجلس پیشین معتقد است هرچه بدنه کارشناسی مجمع تقویت شود به کیفیت روند تدوین و تصویب برنامه هفتم توسعه کمک خواهد شد





همه سناریوهای تعیین ترکیب مجمع نهم

۲۳ مرداد ۱۴۰۱، ۰:۰۰

۲۳ مردادماه ۱۳۹۶ بود که رهبری در احکامی جداگانه اعضای دوره هشتم مجمع تشخیص مصلحت نظام را منصوب کردند و باتوجه به بازه زمانی ۵ ساله فعالیت این مجمع بنابر قانون، امروز عملاً آخرین روز کاری این مجمع در دوره هشتم است و احتمال می‌رود دیر یا زود شاهد انتشار احکام جدید رهبری برای اعضای دوره نهم مجمع تشخیص مصلحت نظام باشیم. موضوعی که در آستانه تعیین‌تکلیف برنامه هفتم توسعه از اهمیتی دوچندان برخوردار است.

 

امروز آخرین روز از بازه زمانی ۵ ساله هشتمین دوره مجمع تشخیص مصلحت نظام است و این یعنی دیر یا زود اعضای دوره نهم این نهاد انتصابی با حکم رهبری نظام منصوب و معرفی خواهند شد. آن هم در حالی که حدود دو هفته پیش، یکی از اعضای این مجمع از احتمال تغییراتی در ترکیب اعضای دوره جدید نسبت‌به اعضای کنونی خبر داده است. غلامرضا مصباحی‌مقدم که در این رابطه با خبرگزاری فارس به گفت‌وگو نشسته بود، همچنین گفته بود که اعضای این مجمع با توجه به باقی ماندن برخی دستور کارهای مهم دوره هشتم، جلسات پایانی این دوره را به صورت فشرده تشکیل خواهند داد. هرچند چند روز بعد از انتشار این سخنان مصباحی‌مقدم، خبر برگزاری جلسات روزانه مجمع تشخیص مصلحت نظام از سوی روابط عمومی این مجمع منتشر و اعلام شد که علت فشردگی بیشتر جلسات مجمع، لزوم پیشبرد روند تصویب سیاست‌های کلی نظام در خصوص تدوین اجرای برنامه هفتم توسعه بوده است. تصویب مصوباتی که اگر آن‌ها را در رده مهمترین اقدامات مجمع تشخیص مصلحت نظام در دوره هشتم دسته‌بندی نکنیم، بی‌تردید باید آن‌ها را از جمله مهمترین اقداماتی بدانیم که اعضای هشتمین دوره مجمع در ماه‌های پایانی عمر خود در دستورکار داشتند. مصوباتی که خود پایه و اساس مصوباتی دیگر خواهند بود که پس از تصویب در صحن علنی مجلس، خط مشی و مسیر توسعه پایدار کشور را دست‌کم تا ۵ سال آینده مشخص می‌کنند. مجمعی متشکل از شماری از چهره‌ها و بزرگان نظام که در پی بالا گرفتن اختلاف مجلس و شورای نگهبان در زمستان ۶۶ تشکیل شد و در تمامی ادوار هشت‌گانه خود تاکنون، به تعبیری نه‌چندان دقیق در حکم مجلس مهستان یا حتی آن‎طور که برخی ناظران در این مدت گفتند، در حکم مجلس سنا، کنار مجلس شورای اسلامی فعالیت کرده است.

رئیس کمیته سیاسی فراکسیون امید مجلس دهم با اشاره به احتمال تداوم سیاست یکدست‌سازی حاکمیت می‌گوید: تحلیل و سناریوی دیگری که به‌عنوان پشتوانه تعیین ترکیب جدید مجمع مطرح است، این است که همان مسیری که در انتخابات مجلس و سپس ریاست‌جمهوری طی شد و بر این اساس، ابتدا مجلس و سپس کلیت دولت به دست طیفی خاص از نیروهای سیاسی افتاد، در تعیین ترکیب جدید مجمع نیز حاکم شود

حال در شرایطی که انتظار می‌رود امروز ۲۳ مردادماه، همزمان با پایان دوره هشتم مجمع تشخیص مصلحت نظام، رهبری نظام با صدور احکام اعضای دوره نهم، از ترکیب جدید این مجمع پرده‌برداری کند، شاید برای بسیاری از ناظران این‌که چه کسانی از ترکیب دوره هشتم در دوره جدید حضور خواهند داشت، چه کسانی از حضور در دوره جدید بازمانده و البته این‌که احتمالا کدامیک از چهره‌های شاخص مدیریتی مملکت برای نخستین‌بار به مجمع تشخیص مصلحت نظام راه خواهند یافت. هرچند ممکن است هیچ‌کدام از این احتمالات رنگ واقعیت به خود نگیرند یا دست‌کم برخی از این احتمالات به واقعیت بپیوندند و بعضی نه. همان‌طور که هیچ بعید نیست احتمالات دیگری که به آن اشاره نشد، در عمل محقق شوند و از جمله مثلاً ترکیب دوره نهم و هشتم عملاً یکی و یکسان باشد.
هرچند آن‌طور که غلامرضا مصباحی‌مقدم در یکی از معدود اظهارنظرهای اعضای مجمع تشخیص در این رابطه، گفته، احتمالا باید منتظر تغییرات باشیم. تغییراتی که این چهره اصولگرای عضو مجمع تشخیص معتقد است باید منتظرشان باشیم. چه آن‌که به‌گفته مصباحی‌مقدم در آن مصاحبه روزهای نخست مردادماه با خبرگزاری فارس، «برخی اعضای مجمع در سال‌های اخیر چندان در جلسات فعال نبودند» و این در حالی است که او معتقد است: «این افراد، احیانا سن‌شان به قدری بالا رفته که توانایی حضور فعال در جلسات مجمع تشخیص را ندارند.» او همچنین از ضعف عملکرد مدیریتی و توان و دانش حرفه‌ای اعضای کنونی نیز به‌عنوان یکی دیگر از عوامل بررسی کارنامه عملکرد و کیفیت حضورشان در دوره کنونی اشاره کرده و معتقد است «کسانی که کارنامه حضورشان در مجمع چندان با کیفیت نیست، جای خود را به افراد جدید خواهند داد.» مصباحی‌مقدم همچنین با اشاره به درگذشت برخی اعضای دوره هشتم در طول این دوره، گفته است: «باید افراد جدید به‌عنوان جایگزین معرفی شوند.»
اما در شرایطی که مجمع تشخیص مصلحت نظام معمولاً شامل ۴۴ نفر عضو ثابت و یک نفر مهمان متناسب با موضوع جلسه است، وقتی روز ۲۳ مردادماه ۱۳۹۶ رهبری همزمان با پایان دوره هفتم مجمع، اقدام به اعلام اسامی اعضای دوره هشتم و انتصاب آنان نمود، تغییر مهمی راس این نهاد انتصابی نیز رقم خورد. تغییری که در کرسی ریاست این مجمع شاهد بودیم و با توجه درگذشت هاشمی شاهرودی، رئیس وقت مجمع، رهبری صادق آملی لاریجانی را به‌عنوان رئیس جدید این مجمع در دوره هشتم منصوب کردند. این در حالی است که پیرو کناره‌گیری بحث‌انگیز صادق آملی لاریجانی از عضویت در شورای نگهبان که پس از رد صلاحیت گسترده کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم در تابستان ۱۴۰۰ رقم خورد، برخی ناظران این اقدام صادقی آملی را نوعی اعتراض به رویه طی شده در شورای نگهبان تعبیر کردند. نکته‌ای که حالا یک چهره سیاسی اصلاح‌طلب با اشاره به آن، از این احتمال سخن گفته که بار دیگر شاهد تغییر رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام همزمان با آغاز به کار دوره نهم باشیم. هرچند جلال میرزایی در عین حال تاکید کرده که این احتمال چندان جدی نیست و لااقل نشانه‌ای در رد یا تایید این گمانه رسانه‌ای در دست نیست. میرزایی که نمایندگی مردم ایلام را در مجلس دهم برعهده داشت و همزمان به‌عنوان رئیس کمیته سیاسی فراکسیون امید آن دوره پارلمان نیز فعالیت می‌کرد، همچنین از احتمال عدم عضویت مجدد احمدی‌نژاد در دوره جدید سخن گفته و همچنین معتقد است: «اگرچه پیش از این و به‌خصوص در برهه جابه‌جایی قدرت در دولت و قوه مجریه، با توجه به پایان کار حسن روحانی در نهاد ریاست‌جمهوری و قرابت و نزدیکی فکری و سیاسی روحانی به آیت‌الله مرحوم هاشمی رفسنجانی، رئیس ۲۷ سال نخست مجمع تشخیص مصلحت نظام، برخی از احتمال ریاست او بر مجمع سخن گفتند اما واقع امر آن است که در حال حاضر نشانه‌ای در این رابطه نیز دیده نمی‌شود.»

جلال میرزایی بر این باور است که اضافه شدن چند چهره کاردان و باتجربه میانه‌رو و اصلاح‌طلب به اقلیت اصلاح‌طلبان حاضر در دوره هشتم مجمع، می‌تواند کار این مجمع را در دوره نهم روی غلتک انداخته و به نگاه کارشناسی و حرفه‌ای در این مجمع یاری برساند

میرزایی اما در عین حال بر این باور است که اضافه شدن چند چهره کاردان و باتجربه میانه‌رو و اصلاح‌طلب به اقلیت اصلاح‌طلبان حاضر در دوره هشتم مجمع تشخیص مصلحت نظام، می‌تواند کار این مجمع را در دوره نهم روی غلتک انداخته و به نگاه کارشناسی و حرفه‌ای در این مجمع یاری برساند. این نماینده پیشین مجلس می‌گوید: «هرچه بدنه کارشناسی مجمع بیشتر تقویت شود و افراد با تجربه و صاحب‌نظر در این شرایط نامساعد کشور در مدیریت کلان مملکت نقش‌آفرینی داشته باشند و مشخصاً شاهد حضور بیش از پیش این دست از افراد در مجمع تشخیص مصلحت نظام باشیم، با توجه به آن‌که این مجمع در آستانه تعیین‌تکلیف برنامه هفتم توسعه قرار دارد، می‌تواند به بهبود اوضاع یاری برساند.» او با اشاره به تحلیل‌های متفاوتی که در بحث تغییر ترکیب مجمع تشخیص مصلحت نظام وجود دارد، به «پیام ما» گفته است: «در حال حاضر چند نوع نگاه، تحلیل متفاوت یا سناریو در این بحث مطرح است. یک بحث همان نکته‌ای است که آقای مصباحی‌مقدم نیز مورد اشاره قرار داده و گفته اعضای کم‌کار و منفعل در دوره جدید حضور نخواهند داشت. این نوع نگاه می‌تواند پشتوانه تعیین ترکیب اعضای جدید مجمع باشد اما نکته مهم این است که همزمان یک سناریو و تحلیل موازی نیز با این بحث در جریان است و آن گفتمان «جوان‌گرایی» است که متاسفانه بعضی جریان‌ها این گفتمان را با رویکرد منافع شخصی و گروهی مطرح می‌کنند.» او توضیح داد: «در واقع یک جریان خاص سعی دارد با سوءاستفاده از شعار «جوان‌گرایی» زمینه را برای حضور طیفی خاص از جوان‌ترها در مجمع تشخیص فراهم کند که با توجه به سابقه و نوع نگاه این افراد و تندروی‌هایی که از آن‌ها می‌شناسیم، حضورشان به‌خصوص در مجمع تشخیص مصلحت نظام به صلاح و مصلحت نظام نیست.» رئیس کمیته سیاسی فراکسیون امید مجلس دهم همچنین از احتمال تداوم سیاست یکدست‌سازی حاکمیت سخن گفته و می‌گوید: «تحلیل و سناریوی دیگری که به‌عنوان پشتوانه تعیین ترکیب جدید مجمع مطرح است، این است که همان مسیری که در انتخابات مجلس و سپس ریاست‌جمهوری طی شد و بر این اساس، ابتدا مجلس و سپس کلیت دولت به دست طیفی خاص از نیروهای سیاسی افتاد، در تعیین ترکیب جدید مجمع نیز حاکم شود.» میرزایی که گفته «تحقق این احتمال بعید نیست»، می‌گوید: «اما خوشبختانه رویکرد رهبری در انتصاب اعضای مجمع تشخیص همواره بدین شکل بوده که ایشان تا حد امکان سعی کرده از همه طیف‌ها و سلایق سیاسی در مجمع حاضر باشند.
بنابراین می‌توان امید داشت که در دوره پیش‌رو نیز شاهد تکرار همین رویه باشیم.» او همچنین با اشاره به تحلیل طیفی خاص از اصولگرایان درباره نحوه مواجهه حاکمیت با جریان اصلاحات گفت: «همزمان شاهدیم طیفی از اصولگرایان همچون جریانی که مثلاً در وبسایت مشرق پایگاه دارد، به این باور رسیده که نظام نباید بیش از پیش به سمت کنار گذاشتن اصلاح‌طلبان برود. چراکه این رویه در عمل می‌تواند منجر به آن شود که جریان اصلاحات را به‌سمت رادیکالیسم سیاسی سوق دهد و این طبیعتاً نه به نفع اصلاح‌طلبان است و نه البته به هیچ عنوان به نفع نظام!» این چهره اصلاح‌طلب بر این اساس می‌گوید: «در نتیجه معتقدم حذف چهره‌های اصلاح‌طلب به‌خصوص در شرایط حساس کنونی به هیچ عنوان به صلاح کشور نیست و بهتر است اتفاقاً ضمن حفظ معدود اصلاح‌طلبان حاضر در مجمع همچون آقایان عارف، صدر و انصاری، از دیگر اصلاح‌طلبان همچون زنگنه، اردکانیان جهانگیری و ظریف نیز استفاده شود.» او اضافه کرد: «در این شرایط خاص و حساسی که در بحث دیپلماسی با آن مواجهیم، قطعاً حضور چهره‌ای چون ظریف در مجمع به صلاح نظام است.
همان‌طور که در شرایطی که با مشکلات جدی در بحث منابع آبی و محیط زیست سروکار داریم، حضور یک چهره کاردان همچون اردکانیان می‌تواند منشاء اثر باشد. شرایطی که به نحوی مشابه، در بحث نفت و گاز در مورد آقای زنگنه یا در حوزه صنعت در خصوص آقای جهانگیری نیز صادق است.» میرزایی همچنین با اشاره به این‌که اعضای دوره جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام در گام نخست باید کاری مهم را در بحث تدوین و تصویب برنامه هفتم توسعه به انجام برسانند، گفت: «قطعاً هرچه بدنه کارشناسی مجمع تقویت شود و افراد با تجربه و صاحب‌نظر در این شرایط حساس مملکت، در مجمع به‌کار گرفته شوند، در کیفیت روند تدوین سیاست‌های حاکم بر برنامه هفتم توسعه اثر مثبت خواهد داشت اما اگر دغدغه‌مان صرفاً این باشد که افرادی را به‌کار بگیریم که فقط دنبال تعریف و تمجید باشند و با رویکرد شعاری به مسائل کشور نگاه کنند، با مشکل مواجه خواهیم شد.»

به اشتراک بگذارید:





نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *