سایت خبری پیام ما آنلاین | حرکت آهسته دیپلماسی غبار

با هجوم دوباره توده گرد و غبار فقط بخش‌هایی از شرق کشور از غبار در امان ماند

حرکت آهسته دیپلماسی غبار

سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم: برای مهار کانون‌های خارجی، وزارت امور خارجه باید جدی‌تر وارد عمل شود





حرکت آهسته دیپلماسی غبار

۴ خرداد ۱۴۰۱، ۰:۰۰

|پیام ما| گرد‌و‌غبار همچنان آسمان بسیاری از نقاط کشور را پوشانده است. مردم تبریز دیروز وضعیت خطرناک هوا را تجربه کردند و غبار 981 نفر از اهالی خوزستان را به بیمارستان‌ها کشاند، تهران هم صبح را با وضعیت خطرناک و عصر را در شرایط نارنجی به سر کرد و نامش در فهرست آلوده‌ترین شهر جهان ثبت شد و با خیزش شدید گرد و غبار، روزهای آلوده در ایلام، کرمانشاه و همدان و کردستان هم تکرار شد. ده‌ها شهر دیروز و روزهای قبل با غبارِ آمده از عراق درگیر بودند و ادامه این روند برای شهرهای غربی پیش‌بینی شده است. در همین حال، در ادامه گفته‌های هفته‌های گذشته درباره به‌کارگیری دیپلماسی برای حل این بحران، دیروز سخنگوی وزارت امور خارجه هم گفت که این وزارت‌خانه قصد دارد برای حل معضل گردوغبار با کشورهای همسایه همکاری کند.

 

دیروز استان‌های اردبیل، گیلان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام، همدان، مرکزی، اصفهان، بخشی از استان فارس، بوشهر تا استان هرمزگان، یزد ، لرستان، کهگیلویه‌و‌بویراحمد تا استان تهران، همه درگیر خارش شدید خاک بودند. این روند باعث شد مدارس استان تهران و البرز و مدارس و دانشگاه‌ها و ادارات استان‌های خوزستان، ایلام، کردستان، همدان و کرمانشاه تعطیل شوند.

خطیب‌زاده:‌ به طرف عراقی پیشنهاد شده است در قالب همکاری‌های دوجانبه برای کنترل کانون‌های غبارخیز، میزبان هیئت ایران باشد و یا اعزام هیئت عراقی به کشورمان را داشته باشیم تا نقشه راه همکاری‌های دو کشور در زمینه موضوعات محیط زیستی، از جمله مقابله با گرد‌و‌غبار مورد بحث دو کشور قرار گیرد

برنامه وزارت امور خارجه برای حل بحران
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه دیروز درباره اقدامات وزارت امور خارجه درباره حل بحران گرد و غبار از طریق دیپلماسی و مجامع بین‌المللی و نیز تعامل با کشورهای همسایه گفت: «در کمتر از دو ماه گذشته با وقوع و تشدید بحران ریزگردها در کشور، وزارت امور خارجه همکاری با کشورهای همسایه را به منظور بسط مشارکت منطقه‌ای و نهایتا پیاده کردن ترتیبات منطقه‌ای برای مقابله با گرد و غبار در دستورکار خود قرار داده است.

او افزود: «ما این مسیر را با عراق شروع کرده‌ایم و در نظر داریم در گام بعدی سوریه و تدریجا سایر کشورهای منطقه را به تشریک مساعی در این ترتیبات منطقه‌ای ترغیب کنیم. در این چارچوب به طرف عراقی پیشنهاد شده است در قالب همکاری‌های دوجانبه برای کنترل کانون‌های غبارخیز، میزبان هیئت ایران باشد و یا اعزام هیئت عراقی به کشورمان را داشته باشیم تا نقشه راه همکاری‌های دو کشور در زمینه موضوعات محیط زیستی، از جمله مقابله با گرد و غبار مورد بحث دو کشور قرار گیرد.»
خطیب‌زاده به این هم اشاره کرد که در صحنه بین‌المللی، وزارت امور خارجه از سال‌های گذشته، در مجمع عمومی سازمان ملل، برنامه محیط زیست ملل متحد (UNEP)، سازمان همکاری‌های اسلامی و سایر نهادهای بین‌المللی اقدام به طرح، تدوین و تصویب قطعنامه‌هایی کرده که مشخصا بر مقابله با ریزگردها و ضرورت همکاری‌های منطقه‌ای به منظور مقابله با معضلات محیط زیستی، از جمله گرد و غبار، متمرکز هستند. او با اشاره به این موارد گفت که «ادبیات بین‌المللی مقابله با گرد و غبار با تلاش چندین ساله وزارت امور خارجه در سازمان‌های بین‌المللی با اجماع شکل گرفته است».
خطیب‌زاده تاکید کرد: «با ایجاد همگرایی در بین کشورهای منطقه، این امیدواری وجود دارد که در میان‌مدت بتوان به یکسری از ترتیبات منطقه‌ای دست یافت تا مقابله با معضلات گرد و غبار در چارچوب همکاری و مشارکت کشورهای منطقه پیش برده شود.» او در آخر گفت که در صحنه داخلی نیز، وزارت امور خارجه در جلسات ستاد مقابله با گرد و غبار (به ریاست سازمان حفاظت محیط زیست) و سایر نهادهایی که در ارتباط با موضوع گرد و غبار هستند، به صورت فعال مشارکت می‌کند.
وزارت امور خارجه جدی‌تر وارد شود
در همین حال داریوش گل‌علیزده، سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست به «پیام‌ما» می‌گوید گرد و غباری که نیمه غربی کشور را در برگرفته، برخاسته از کانون‌های داخلی نیست، از سمت عراق وارد می‌شود. اما در برخی مناطق چون کرمان، غبار برخاسته از کانون جازموریان است. او اضافه می‌کند: «توفان کنونی از عراق، سوریه و بعضا از بخشی از عربستان است. کانون غبار تهران هم همین است. این غبار از مسیر غربی کشور وارد شده و به سمت تهران آمده و حتی گاه تا شمال کشور می‌رود.»
اما در این شرایط فوری‌ترین اقدام کشورهای منطقه چه می‌تواند باشد؟ گل‌علیزاده در پاسخ به همان نشست‌ها و گردهمایی‌ها با مسئولان کشورهای همسایه که پیش از این وعده داده شده اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد:‌ «این نشست‌ها باید زمینه‌ برنامه عمل برای مقابله با غبار شود و این برنامه مورد توافق کشورهای کانون غبار و کشورهای موثر و متاثر از غبار قرار بگیرد. بر اساس این برنامه وظیفه هر فرد با عاملیت نهادهای مالی و فنی بین‌المللی مشخص می‌شود. این نهادهای فنی و مالی به آنها کمک می‌کنند تا بتوانند برنامه‌هایشان را برای مهار کانون‌های گرد و غبار عملی کنند.»
به گفته سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست، راه‌های مختلفی برای این کار وجود دارد، او می‌گوید: « یکی از این راه‌ها استفاده بهینه از منابع آب موجود است. اگرچه سدسازی‌های ترکیه تشدیدکننده غبار است، اما این موضوع، همه مشکل ما نیست. ما در حال حاضر برای منابع آبی موجود برنامه‌ریزی نکرده‌ایم و اراضی کشاورزی که می‌‌شد با همین آب‌‌ها زیر کشت برود و یک پوشش گیاهی ایجاد شود و مانع از انتشار گرد و غبار شود، رها شده و تخریب سرزمین اتفاق افتاده است. اکنون پدیده‌ای که برای ما اتفاق افتاده، بیابان‌زایی است که بیشتر ناشی از تخریب سرزمین به دلیل سوء‌مدیریت در منابع آب و الگوهای کشت بوده است.» بر اساس توضیح گل‌علیزاده، این پروسه زمان‌بر است چون سطح این اراضی در سمت عراق، به حدود 23 میلیون هکتار می‌رسد و وسعت بزرگی را در برمی‌گیرد، این در حالی است که در ایران حدود 7.6 میلیون هکتار کانون غباری به صورت پراکنده داریم.

گل‌علیزده: این نشست‌ها باید زمینه‌ برنامه عمل برای مقابله با غبار شود و این برنامه مورد توافق کشورهای کانون غبار و کشورهای موثر و متاثر از غبار قرار بگیرد. بر اساس این برنامه وظیفه هر کس با عاملیت نهادهای مالی و فنی بین‌المللی مشخص می‌شود

او درباره اقدامات کوتاه‌مدت هم می‌گوید:‌ «تثبیت اراضی از اقدامات کوتاه‌مدت است. این کار هم از طریق تثبیت‌کننده‌هایی چون مالچ‌پاشی و هم با نهالکاری و زیرکشت بردن زمین‌ها قابل انجام است. البته در برخی بیابان‌هایی که قابلیت احیا ندارد، باید اقداماتی برای تثبیت خاک و کاهش شدت باد انجام شود. یعنی با ایجاد بادشکن، این اراضی را از توفان‌ها دور نگه دارند. ضمن اینکه رهاسازی آب هم می‌تواند پس از مدتی لایه‌ای به نام سله روی خاک ایجاد کند که تثبیت‌کننده است.»
با این همه اینطور که پیداست کشورهای همسایه دست روی دست گذاشته‌اند. گل‌علیزاده می‌گوید در عراق گویی به این روند عادت کرده‌اند، هر چند توفان‌های برخاسته از این کشور، در گذشته تا این حد بر ایران اثر نمی‌گذاشت. «تغییر این روند به این دلیل است که سطح کانون‌های غبار عراق در گذشته تا این حد گسترده نبود و اینقدر تخریب سرزمین اتفاق نیفتاده بود. در بین‌النهرین، دجله و فرات همیشه پرآب بود و آب در اراضی جریان داشت اما الان آب کم شده و مسئله تغییر اقلیم هم اثر جدی گذاشته است. تمامی این عوامل سبب شده بر وسعت این اراضی اضافه شود و مدیریتی در این زمینه اعمال نشود.»
او بر این تاکید می‌کند که کشورهای موثر و متاثر از غبار، گرد هم بیایند و طی برنامه عمل این منابع را کنترل کنند، هرچند این کار دشوار است. «به طور کلی این کار در کشور ما نیاز به تقویت دیپلماسی دارد. این در حالی است که در سیاست‌های ابلاغی رهبری هم در حوزه محیط زیست هم به این تقویت دیپلماسی برای مهار گرد و غبار اشاره شده است. من معتقدم که در این حوزه وزارت امور خارجه باید جدی‌تر وارد عمل شود و با هماهنگی دستگاه‌های فنی دیگر مثل سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت نیرو و سازمان‌ها هم بیایند و کمک‌های فنی خود را در این راستا ارائه دهند.»
اما وقتی اقدام عملی جدی انجام نشده و پیش از تابستان اینطور شهرها با غبار پوشیده شده‌اند، در آینده چه چیزی پیش روی ماست؟ گل‌علیزاده می‌گوید: «اگر شرایط به همین صورت باشد و هیچ کاری برای مهار کانون‌های داخلی و خارجی انجام نشود، اگر شرایط جوی به همین روال در سال‌های بعدی هم تکرار شود، طبیعتا شاهد گردوغبار شدید خواهیم بود.»

 

 

 

به اشتراک بگذارید:





مطالب مرتبط

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *