نمایندگانی که امضایشان پای طرح «استفاده بهینه از اشیای باستانی و گنج‌ها» ثبت شده بود، رفته‌رفته در حال عقب‌نشینی‌اند. این طرح که دوم اردیبهشت به مجلس ارائه شده، از یک هفته پیش در صدر اخبار میراث فرهنگی کشور قرار گرفته و بسیاری را به اعتراض و نوشتن بیانیه واداشته است؛ باستان‌شناسان، انجمن‌های دانشجویی حوزه باستان‌شناسی و تاریخ، استادان دانشگاه‌ها، فعالان این حوزه، گروه‌های مردمی و حتی قائم‌مقام وزیر میراث فرهنگی. منتقدان این طرح در تمام یک هفته گذشته، در نامه‌ها و اظهاراتشان بارها اشاره به واژه «گنج» را تاسف‌آور دانسته‌اند و تلاش برای تجاری‌سازی حفاری‌ها و قانونی کردن خرید و فروش اشیای تاریخی را خطرناک و خلاف قانون خوانده‌اند. این انتقادات به گوش نمایندگان مجلس رسیده است، چنان که نماینده جیرفت در گفت‌وگو با «پیام ما» از درخواست حذف امضای بعضی نمایندگان خبر می‌دهد و از سوی دیگر نماینده مشهد که این طرح را نوشته، نامه‌ای به وزیر میراث فرهنگی فرستاده به طور ضمنی از ملغی شدن این طرح در صورت پیگیری قانون جامع میراث فرهنگی نوشته است.

از میان 46 نماینده مجلسی که با امضای طرح «استفاده بهینه از اشیا…»، طرح پیشین حمید بقایی، رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی را پس از 12 سال دوباره به جریان انداخته‌اند، بعضی امضایشان را پس گرفته‌اند. ذبیح‌الله اعظمی‌ساردویی، نماینده مردم جیرفت و عنبرآباد در مجلس یازدهم که پیش از همه امضایش را پس گرفت و این طرح را مخرب خواند، در تلاش است نظر نصرالله پژمان‌فر، نماینده مشهد را برگرداند و دیگر نمایندگان را نیز با خودش همراه کند. او می‌گوید: «تعدادی از نمایندگان امضایشان را پس گرفته‌اند. اگر شمار آنها به 30 نفر برسد، طرح پیشنهادی دیگر ارزشی ندارد و ملغی می‌شود. طرحی با کمتر از 15 امضا ارزشی ندارد و دیگر بررسی نمی‌شود.» در نامه نمایندگانی که امضایشان را پس گرفته‌اند خطاب به قالیباف، رئیس مجلس با اشاره به اثرات مخرب این طرح چنین گفته شده: «این طرح در زمینه گسترش حفاری‌های غیرمجاز، قاچاق و غارت اشیا باستانی و تاریخی اثرات جبران‌ناپذیری به دنبال خواهدداشت. از طرف دیگر لاین این طرح ناقض اصل 83 قانون اساسی جمهوری اسلامی و کنوانسیون‌های بین‌المللی است. در نتیجه این طرح نه‌تنها آثار و اشیای تاریخی را حفظ نمی‌کند بلکه خیانتی در حق نسل‌های آینده و میراث تاریخی ارزشمند کشورمان است.»

در نامه‌ای که برای ضرغامی فرستاده شده به تعلل وزارتخانه در تحویل لایحه قانون جامع اشاره شده و پیشنهاد طرح «استفاده بهینه از اشیای باستانی و گنج‌ها» به این تعلل ربط داده شده است

این متنی است که نماینده جیرفت تنظیم کرده و امضاکنندگان آن گفته‌اند که دیگر «از این طرح حمایت نمی‌کنیم» و در آخر خواستار خارج شدن طرح پیشنهادی از دستور کار کمیسیون مربوطه و مجلس شده‌اند. به گفته اعظمی بعضی نمایندگان همچون جعفر قادری؛ نماینده شیراز، فرهاد طهماسبی؛ نماینده نی‌ریز و استهبان، مجتبی توانگر؛ نماینده تهران و روح‌الله حضرت‌پور؛ نماینده ارومیه از جمله این افراد هستند.
نامه به ضرغامی برای پیگیری قانون جامع میراث فرهنگی
نماینده مردم جیرفت در مجلس با یادآوری حفاری‌های غیرمجاز در اواخر دهه 70 تا اوایل دهه 80 در جیرفت و تخریب و غارت بسیاری از گورستان‌های تاریخی می‌‌گوید: «ما نمی‌خواهیم که تخریب‌های گذشته تکرار شود. خبر خوب دیگر این است که بعد از انتقاداتی که به طرح پیشنهادی وارد شد و فشار زیادی که وجود داشت، با آقای پژمان‌فر از مشکلات طرح گفتیم و حالا او نامه‌ای تنظیم کرده و برای وزیر میراث فرهنگی فرستاده است. در انتهای این نامه به‌طور ضمنی ملغی شدن این طرح هم مطرح شده است.»
در این نامه که خطاب به عزت‌الله ضرغامی نوشته شده با اشاره به توجه مجلس به میراث فرهنگی و تلاش نمایندگان برای تبدیل وضعیت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به وزارتخانه در سال 1398 آمده است: «چالش اساسی این وزارتخانه در حوزه قوانین و مقررات است که متاسفانه در حوزه ماموریتی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بنا بر نظر کارشناسان و تصدیق وزیر محترم که در مصاحبه خود نیز بر آن تاکید کردند، از یک سو با تورم قوانین، مقررات، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها روبه‌رو هستیم و از طرفی این قوانین از کارایی لازم برخوردار نبوده و در بسیاری از موضوعات، خلا قانونی وجود دارد. از این رو به روزرسانی و تدوین قوانین جامع مبتنی بر نیازهای روز این وزارتخانه، امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر می‌نمود.»
اشاره پژمان‌فر به صحبت‌های ضرغامی در جمع خبرنگاران درباره قانون جامع میراث فرهنگی است. او دو روز پس از خبری شدن طرح نمایندگان، در حالی که بسیاری به سکوت او اعتراض کرده بودند گفت: «قانون جامع وزارت میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آخرین مرحله خود را در شورای معاونان طی کرد و با بیش از 100 ماده آن آماده است که بخش مهمی از این قانون مربوط به حوزه میراث‌ فرهنگی است و این قانون در دستور کار دولت قرار خواهدگرفت. خوشبختانه چون در گذشته یک بار این قانون به شکل دیگری در کمیسیون‌های تخصصی دولت مطرح شده درخواست ما این است که تصویب آن طولانی نشود و بعد از موافقت دولت به صورت لایحه به مجلس تقدیم خواهیم کرد. اگر قانون جامع وزارتخانه تصویب شود، قوانین، آیین‌نامه‌ها و مصوبات هیئت وزیران و هر سند قانونی که مغایر با این قانون است لغو می‌شود.» در حالی که ضرغامی از ارسال طرح قانون جامع به هیات دولت و مجلس در طول دو هفته آینده خبر داده بود، هنوز از جزئیات این قانون اطلاعاتی منتشر نشده و ارشناسان حوزه‌های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آن را به بحث و نظر نگذاشته‌اند.

نماینده جیرفت می‌گوید: اگر حتی امضاها تکمیل نشود، من فکر می‌کنم خرد جمعی در مجلس طوری است که بالاخره در کمیسیون رد می‌شود. به آقای پژمان‌فر هم گفته‌ام اگر بنا بر مطرح شدن این طرح در کمیسیون باشد، چند استاد دانشگاه را در روز بررسی می‌آورم و او باید به انتقادات جدی پاسخ دهد و از طرح دفاع کند

در نامه‌ای که دیروز برای ضرغامی فرستاده شده اما به تعلل وزارتخانه در تحویل لایحه قانون جامع اشاره شده و پیشنهاد طرح «استفاده بهینه از اشیای باستانی و گنج‌ها» به این تعلل ربط داده شده و اضافه می‌کند که «نقاط قوت آن تقویت و نقاط ضعف آن برطرف خواهد شد». این نامه در نهایت با اشاره به اعلام وزیر میراث فرهنگی مبنی بر ضرب‌الاجل برای نهایی‌سازی لایحه جامع وظایف و اختیارات وزارتخانه میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در هیئت دولت، با تاکید بر تقدم ذاتی لایحه بر طرح اضافه می‌کند: «مقرر شد تا فرصتی برای تصویب این لایحه در دولت و ارسال آن به مجلس تعیین شود که امیدواریم آن وزارتخانه در این مدت معین بواند این مهم را عملی کند تا نمایندگان مجلس بتوانند اقدامات قانون‌گذاری را در این حوزه نهایی کنند.» در آخر این نامه نیز ابراز امیدواری شده که اقدامات مشترک مجلس و دولت بتواند ظرفیت این حوزه را در حدی قرار دهد که دیگر نیازی به پیگیری طرح پیشنهادی مجلس نباشد.
نماینده جیرفت از سوی دیگر می‌گوید: «اگر حتی امضاها تکمیل نشود، من فکر می‌کنم خرد جمعی در مجلس طوری است که بالاخره در کمیسیون رد می شود. به آقای پژمان‌فر هم گفته‌ام اگر بنا بر مطرح شدن این طرح در کمیسیون باشد، چند استاد دانشگاه را در روز بررسی می‌آورم و او باید به انتقادات جدی پاسخ دهد و از طرح دفاع کند.»