لزوم اصلاح مدیریت منابع به موازات پیگیری دیپلماسی آب
۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۱، ۰:۰۰
عراق سرانجام شکایت خود از ایران در خصوص حقابه خود را در مجامع بینالمللی ثبت کرد. هر چند این اقدام عراق به لحاظ دیپلماتیک تاثیر عملی بر میزان حقابهاش از ایران نخواهد داشت اما به نظر میرسد که بغداد این اقدام را برای اعمال فشار بر ایران، در مذاکرات آبی هیئتهای دو کشور انجام دادهاست. البته سیاستهای آبی ایران در مرزهای غربیاش چندان تعریفی ندارد. حدود دو سوم از مجموع 10 میلیارد و 200 میلیون متر مکعب آبی که از ایران خارج میشود به عراق میرود. کارشناسان بر این عقیدهاند که استانهای غربی ایران به دلیل سرعت خروج منابع آبیشان به عراق، با بحرانهای آبی شدیدتری مواجه میشوند. اما راهحل ایران برای این مشکل چه بوده؟ احداث سد. تنها در سال 97 و 98، 13 سد جدید در غرب ایران احداث شد. در طول سی سال گذشته، ایران 600 صد کوچک و بزرگ احداث کرده است. جالب این است که پروژههای انتقال آبی بزرگی نیز در استانهای غربی ایران احداث شده که منابع آبی استانهای غربی را به مرکز و شرق کشور منتقل میکنند. این پروژهها موجب شده که استان خوزستان با مشکل کمآبی مواجه شود. بنابراین اگر عراقیها از کمبود حقآبهشان از سوی ایران شکایت داشته باشند که البته شکایتشان بنیان عقلانی ندارد، خوزستانیها برای شکوهکردن در اولویت هستند! همینطور که آب کارون و زایندهرود به استانهای شرقی منتقل میشود، به همین اندازه، در ذهن کشاورزان استانهای مرکزی ایران نوعی خصومت نسبت به کشاورزان خوزستانی ریشه دوانده است و این مسئله خود بر تشدید تنشهای آبی فعالی در مرزهای ایران با عراق دامن زدهاست. به نظر میرسد راهحل واضح و شفافی برای برطرف کردن اختلافات آبی ایران و عراق وجود ندارد. البته اگر مشکلات آبی ایران و عراق حل نشود، ایران نیز متضرر خواهد شد. نکته این است که ایران تمایل دارد به جای حل مشکل، تنش آبی با عراق را به عنوان یک مشکل داخلی و نه مشکل منطقهای، ببیند. در واقع، هیچ توافق جامع و بزرگی بین ایران و عراق بر سر مدیریت منابع مشترک آبی وجود ندارد. البته قوانین بینالمللی به شکل گستردهای حق و تعهدات ایران را برای استفاده از آبهای مرزی به شکل میدهد، اما این قوانین هم ابهامات زیادی دارند. قوانین بینالمللی در چنین موضوعاتی معمولا در نتیجه یک توافق شکل میگیرند. اگر ایران میخواهد از منافع این قوانین برخوردار شود، باید شاخصهای مرتبط با آنرا نیز رعایت کند و این شاخصها چنانچه رعایت شوند، به مدیریت منابع داخلی آب ایران کمک خواهند کرد. این موضوع بسیار حیاتی است. چرا که از کمبود دورهای آب رنج میبرد و آبهای مرزی در این زمینه میتواند کمک زیادی به نجات ایران بکنند. مهمتر اینکه، از آنهایی که ایران یک سیاست جامع مدیریت آب ندارد، بخش زیادی از حجم آبهای مرزی ایران استفاده قرار نمیگیرد. حدود 22 درصد منابع آبی ایرانی در امتداد هزار و 918 کیلومتر جریان دارد که شامل 26 رودخانه کوچک و بزرگ میشود. اگرچه ایران سعی کرده توافقنامههای آبی با افغانستان صورت دهد اما این روند با روی کار آمدن طالبان در این کشور، متوقف شده است.
در آن سو هم ایران هنوز نتوانسته به لحاظ دیپلماتیک توافقنامهای با عراق امضا کند.
اما در این میان، بخش کشاورزی ایران هنوز کارآمد عمل میکند. واقعیت این است که اگرچه ایران در حوزه دیپلماسی آب به کار بیشتر و فعالیت قویتری نیاز دارد، اما در بخش کشاورزی نیازی به گسترش سطح کشور ندارد بلکه تنها کار که باید بکند این است که همین سطح کشور را به لحاظ محصول برداشتی، بهبود ببخشد. معنایش این است که معنای این سخن این است ایران این شانس را دارد که تنش آبیاش با عراق را برطرف کند اما برای رسیدن به این مهم باید تصمیماتی عملی اتخاذ کند. تصمیماتی نظیر:
1- اجتناب از اجرای پروژههای بزرگ کشاورزی به خصوص در استانهای مرکزی و شرقی به گونهای که این استانها را به رقابت با استانهای غربی بر سر تصاحب منابع آبی وادار کند.
3- دادن حقابه بیشتر به عراق در ازای دریافت امتیاز برای امضای توافق آبی و کشاورزی با این کشور. به این ترتیب ایران میتواند هزینههای سرسامآور برای ساخت کانالهای انتقال آب به استانهای شرقی را متوقف کند.
4- تغییر رویکرد استفاده از منابع آبی به رشد صنعتی. این نوع رشد به منابع آبی کمتری در مقایسه با رشد کشاورزی نیاز دارد. علاوه بر این بخش کشاورزی ایران از بهینه نبودن استفاده از منابع آبی رنج میبرد.
5- مشارکت در پروژههای مشترک با عراق برای احیای مردابها.
6- تشویق کشاورزان استانهای غربی به بهینهسازی کشت نظیر کشت کمتر برنج و نیشکر.
7- مبارزه با مافیای آب در ایران که کارشان لابی کردن برای ساخت سدها و پروژههای انتقال آب بیشتر است.
8- تصویب طرحهایی توسط مجلس برای محدود کردن ساختن سدها و پروژههای انتقال آب.
9- تدوین طرح جامع مدیریت منابع آبی کشور.
10- توسعه و گسترش سیاستهای بیننهادی که به قدرتمندتر شدن دیپلماسی آبی ایران در قبال عراق میانجامد.
11- متعهد ماندن به شاخصهای بینالمللی موجود درباره استفاده از منابع مشترک آبی
12- اجتناب از استفاده از آب به عنوان ابزاری برای رسیدن به اهداف سیاسی در قبال عراق به گونهای که تنش آبی با عراق به عنوان یک موضوع تهدید امنیت ملی برای ایران به شمار آید.
پیشنهاد سردبیر
مسافران قطار مرگ
مطالب مرتبط
مدیر سابق تماشاخانه «سنگلج»:
حق ساختوساز، بدون تعیین حریم وجود ندارد
رئیس اداره میراث فرهنگی بندرانزلی:
ساختمانهای قدیمی بندرانزلی بلاتکلیف رها شدهاند
صندوق توسعه و احیای بناهای تاریخی اعلام کرد
مزایدهٔ ۱۲۶ بنای تاریخی
مدیرعامل صندوق توسعه و احیا:
مزایده کاروانسراهای ثبت جهانی مشکل قانونی ندارد
یک بنای تاریخی در شوشتر در آستانهٔ تخریب کامل قرار دارد
وضعیت بحرانی «خانه گازر»
رئیس اداره میراث فرهنگی اردستان خبر داد
۸ بنای تاریخی اردستان در وضعیت اضطرار مرمت
زندگی پرشتاب و با عجله در عصر ارتباطات جایی برای هنری که با صبر و سوزن گره خورده، باقی نگذاشت
نمنمدوزی با مهرههای رنگارنگ
روابطعمومی وزارت میراثفرهنگی در اطلاعیهای بر تداوم همکاری با مجامع جهانی تاکید کرد
پرداخت حق عضویت در «ایکوم» و «ایکوموس» برعهده اعضای شوراها است
عضو میز تخصصی صنایعدستی در گفتوگو با «پیام ما» مطرح کرد:
راهکار خروج فعالان صنایع دستی از انزوا
مدیرمسئول نگارخانه «ترانه باران»:
گردشگری بازوی پیشبرنده توسعه پایدار هنر است
نظر کاربران
هوشنگ غلامي
در گزارش پیام ما مواردی مطرح است که به ضرر منافع ملی ما است مثلا. «. هیچ قرارداد جامع و کاملی بین ایران و عراق نیست...» در حالیکه اینطور نیست یا در جایی می گوید « ...۲۲ درصد آبهای ایران مرزی است.....» چون سخنان غیر مستند در موضوع آبهای مرزی مسیولیت ز ا است لذا انتظار می رود خبرنگاران در این گزارشات دقت نمایند
تبلیغات
وب گردی
- ۱۰ ماده غذایی که به شما در سفر به سوی کاهش وزن کمک میکنند
- چاپ ترافارد؛ هر آنچه که باید درباره این نوع چاپ دستی بدانید
- اقدامات لازم برای اسباب کشی و جابجایی منزل
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟
- تعریف درست هوش مصنوعی (AI) چیست؟
- 10 ایده شغل دوم با سرمایه اولیه کم برای کارمندان
- مقایسه تعرفه پنلهای پیامکی و تبلیغاتی
- مقاصد جذاب و معروف برای کمپ زدن در طبیعت بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید