به دنبال اعتراضات فراگیر به کلنگ‌زنی پروژه پتروشیمی میانکاله، گروهی از فعالان محیط زیست مقابل سازمان حفاظت محیط زیست تجمع کردند. آنها صبح دیروز با داشتن پلاکاردهایی در دست به پتروشیمی میانکاله «نه» گفتند و درخواست کردند جلسه‌ای با علی سلاجقه، رئیس سازمان برگزار شود. مدیر دفتر بازرسی سازمان حفاظت محیط زیست نیز با آمدن به جمع تجمع‌کنندگان گفت جلوی هر اقدام غیرقانونی در میانکاله گرفته می‌شود و سازمان محیط زیست در این هفته نظرش را اعلام می‌کند. این اعتراضات در حالی است که کلنگ‌زنی پروژه پتروشیمی با وجود ادعای توافق با محیط زیست، از ابتدا مجوز محیط زیستی نداشت، طرح ارزیابی محیط زیستی و توان اکولوژیک آن هنوز انجام نشده است. در همین حال دیروز ساعاتی پس از این اعتراضات، سلاجقه در نامه‌ای خطاب به استانداران درخواست کرد از کلنگ‌زنی و افتتاح پروژه‌های بدون مجوز ارزیابی محیط ‌زیستی جلوگیری شود.

«ارزیابی‌های جهت‌دار را متوقف کنید»، «قانون‌مندی طبیعت را باور کنیم»، «نه به پتروشیمی میانکاله»، «در تخریب طبیعت همه بازنده‌ایم»؛ فعالان محیط زیستی که دیروز مقابل در پردیسان تهران تجمع کردند، پلاکاردهایی با این شعارها در دست داشتند. تجمع آنها 9 صبح آغاز شد و چند نفر از مدیران در جمع معترضان حضور یافتند. فعالان حاضر در این تجمع درخواست کردند که از طریق رئیس جمهور و قوه قضائیه، با مجری طرح برخورد شود و رضا فرخی، مشاور و مسئول بازرسی، ارزیابی عملکرد و رسیدگی ‌به ‌شکایات وعده داد که در هفته آینده معترضان جلسه‌ای با رئیس سازمان حفاظت محیط زیست داشته باشند.
پاسخ به معترضان: از ضوابط کوتاه نمی‌آییم
فرخی در سخنانی عنوان کرد: «تا زمانی که مطالعات ارزیابی اثرات و توان اکولوژیک انجام نشود نمی‌توانیم درباره این طرح صحبت کنیم. باید مطالعات تکمیل و اشکالات رفع شود و مواردی نیز درباره آلودگی مطرح کرده‌ایم. از سوی دیگر ارزیابی توان اکولوژیک منطقه هنوز انجام نشده و این موضوع حتی مقدم بر ارزیابی اثرات است. بنابراین تا زمانی که مطالعات تکمیل نشود و اصلاحات انجام نشود این طرح از نظر ما مجوز ندارد.» مسئول بازرسی و ارزیابی عملکرد سازمان همچنین در پاسخ به اظهارات معترضان درباره کلنگ‌زنی بدون مجوز، چاله‌کنی برای درختکاری و تردد ماشین‌های سنگین در مراتع حسین‌آباد بهشهر گفت: «هیچ عملیات اجرایی تا زمانی که مجوز بگیرد انجام نمی‌شود و هر آنچه تا کنون انجام شده تخلف است. به هیچ وجه حق انجام این کار را ندارند. این پروژه در زمان مدیریت خانم جوادی در سازمان حفاظت محیط زیست، یعنی 15 سال پیش پیگیری شده بود اما بدنه سازمان با آن مخالفت کرد. حالا هم بدون هماهنگی کلنگ زده‌اند و آقای سلاجقه به شدت واکنش نشان داده و به وزیر کشور نامه داده است. در حال حاضر اقداماتشان غیرقانونی است و سازمان محیط زیست از خطوط قرمز و ضوابطش کوتاه نمی‌آید.» فرخی در ادامه از تشکل‌های مردم‌نهاد و فعالان محیط زیست درخواست کرد در کنار سازمان بمانند و گفت: «پتروشیمی میانکاله در همین هفته تعیین تکلیف می‌شود. اگر قرار بود سازمان زیر بار این پروژه‌ها برود، 15 سال پیش با پتروشیمی کنار می‌آمد.»
این بی‌قانونی است
عباس محمدی، فعال محیط زیست که دیروز در این تجمع شرکت داشته درباره این تجمع و پاسخ‌ به معترضان به «پیام ما» می‌گوید: «تجمع ما به این دلیل بود که سازمان تلویحا مخالفتش را اعلام کرده است و می‌خواهیم در کنار آنها باشیم.»
او ادامه می‌دهد: «حرف‌های ما را شنیدند و به نظر همدلانه آمد. گفتند باید معلوم شود این منطقه پتانسیل احداث پتروشیمی دارد یا نه. اگر مثبت بود باید ارزیابی اثرات محیط زیستی انجام شود. اما هیچ کدام این مطالعات ارائه نشده است. و ما هم گفتیم که با این حساب کاری غیرقانونی در حال انجام است و اجرای این پروژه در نبود مجوز‌های لازم، یک بی‌قانوی محض است.»
محمدی اضافه می‌کند: «گفتیم که باید طرح شکایت و اعلام جرم شود و گفتند پیگیر هستیم. اما مسئله این است که بالاخره یک نیرویی باید جلوی آنها را بگیرد. به نظر من سازمان محیط زیست به یک حمایت اجتماعی گسترده نیاز دارد. در این صورت می‌تواند با اقتدار بیشتری وارد شود. پتروشیمی میانکاله طرح عظیمی است که 90 هکتار از یکی از معدود تالاب‌های ایران را تخریب می‌کند، آن هم در جایی که معاون رئیس جمهور مخالفت خود را اعلام کرده‌ است. در نبود اقتدار قانونی محیط زیست از دست می‌رود.»
کلنگ‌زنی‌های بدون مجوز متوقف شود
در روزهای پایانی سال ۱۴۰۰ کلنگ پروژه بدون مجوز پتروشیمی میانکاله در حالی در مرتع حسین‌آباد در ذخیره‌گاه جهانی زیست‌کره میانکاله بر زمین زده شد و وزیر کشور از توافق با محیط زیست گفت که رئیس سازمان حفاظت محیط زیست از آن بی‌خبر بود. این بی‌خبری خود سبب گلایه‌های بسیار شد. دیروز، ساعاتی پس از تجمع معترضان اما خبر رسید که علی سلاجقه در نامه‌ای از استانداران خواست در سفرهای استانی از کلنگ‌زنی و افتتاح پروژه‌های بدون مجوز ارزیابی محیط‌زیستی جلوگیری شود.
او در این نامه نوشت: «در سنوات قبل و با فشارهای نامتعارف و بخشی‌نگری محض اجرایی شده، نه‌تنها منجر به تحقق آمایش سرزمین و توسعه پایدار نگردید، بلکه به دلیل آلودگی‌ها و تخریب‌های غیرقابل‌جبران، به پدیده ضد توسعه تبدیل و نیز اثرات زیان‌بار آن در تشدید بحران‌های زیست‌محیطی و نارضایتی عمومی جامعه را برانگیخته است.»
سلاجقه از مصادیق این موضوعات را به اجرای پروژه‌های آزادراه‌ها، بزرگراه‌ها و راه‌آهن، سدسازی‌ها، نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها، انتقال آب بین حوضه‌ای اشاره کرد و گفت: «متاسفانه در سنوات گذشته تحت عنوان پروژه‌های دارای پیشرفت فیزیکی، ولی بدون مجوز محیط ‌زیستی همواره به‌عنوان یک چالش عمیق بین دستگاه‌های اجرایی و دستگاه‌های نظارتی و قضایی با این سازمان از جهت عدم رعایت قوانین، ضوابط و مقررات مطرح‌شده است که پرداختن به آن نمی‌گنجد. اما نظر به اینکه پروژه‌ها با اخذ مجوز غیرقانونی از برخی دستگاه‌ها من‌جمله سازمان برنامه‌وبودجه، تامین اعتبار می‌شوند و اغلب این پروژه‌ها با همین مجوز توسط مقامات ارشد کشور و با رایزنی‌های نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی، بالاخص در حوزه‌های انتخاباتی و استانداران با همین رویه ناصواب افتتاح می‌شوند و پس‌ازآن، متأسفانه مشکلات بسیار زیادی در پیش روی حافظان محیط‌ زیست کشور و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط برای حل‌وفصل عدم تعادل‌ها ازجمله تخریب جنگل‌ها و پوشش گیاهی، عدم رعایت حریم‌های کمی و کیفی منابع آب سطحی، عدم تامین کافی نیاز آبی پروژه‌ها، تداخل با مناطق چهارگانه محیط‌زیست، قرارگیری در حریم شهرها و یا تداخل با شعاع‌های ممنوعه ایجاد صنعت در کلان‌شهرها و نزدیکی با شهر و روستا و نارضایتی‌های اجتماعی از جمله عدم اجرای تعهدات مجریان در قبال سایر دستگاه‌ها و مردم که نهایتاً منجر به تاخیر افتادن اجرای پروژه‌ها و یا دستور توقف قضایی در حین ساخت‌وساز پروژه می‌شود که بخشی از آن نیز به‌عنوان تخلف دستگاه های اجرایی موجب پیگرد قانونی در دستگاه قضایی قرار می‌گیرد.»
رئیس سازمان حفاظت محیط ‌زیست در پایان این نامه گفته است:‌ «برای پرهیز از بروز مشکلات آتی و قطع زنجیره شروع پروژه بدون مجوزهای قانونی از جمله مجوز سازمان حفاظت محیط‌زیست تحت عنوان مجوز ارزیابی محیط زیستی، از کلنگ‌زنی و افتتاح پروژه‌ها توسط مقامات ارشد کشوری که عموماً در سفرهای استانی اتفاق می‌افتد، قویاً اجتناب شود.»
مرتع حسین‌آباد زیر چرخ توسعه ناپایدار
اعتراضات فعالان محیط زیست به اجرای پتروشیمی میانکاله گسترده‌تر شده است. این مخالفت‌ها علاوه بر مرتع‌داران اراضی لله‌مرز و حسین‌آباد که به ساخت و ساز در مراتعشان معترضند، در گروه‌های مختلف دیده می‌شود و نظرسنجی‌های آنلاین در سایت‌های محلی نشان می‌دهد بسیاری از مردم نیز به صف مخالفان پیوسته‌اند. با این همه پروژه ساخت پتروشیمی همچنان در حال پیگیری است و مرتع حسین‌آباد بهشهر هر روز زیر چرخ ماشین‌های سنگین له می‌شود.