یک هفته از آغاز پیک ششم کرونا با محوریت امیکرون در ایران می‌گذرد. اما خبری از اعمال محدودیت و در نظرگیری پروتکل‌های بهداشتی برای کنترل همه‌گیری نیست. کاربران شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های ارتباط جمعی از عملکرد مسئولان دولت ستاد ملی مقابله با کرونا و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مرتب انتقاد می‌کنند اما از پاسخ خبری نیست. در همین حال وزیر بهداشت دولت سیزدهم دیروز تلاش کرد از نهاد تحت مسئولیتش رفع اتهام کند و مسئولیت در نظر نگرفتن محدودیت‌ها و پروتکل‌های بهداشتی برای کنترل کرونا در ایران را در شرایطی به ستاد ملی مقابله با کرونا نسبت دهد. در همین حال 184 شهر ایران ظرف یک هفته اخیر از وضعیت آبی به وضعیت قرمز و نارنجی رسیده‌اند و تعداد مبتلایان به شکل فزاینده‌ای رو به افزایش است. مسئولان اما همه چیز را به «شنبه» هفته آینده موکول کرده‌اند تا شاید آن روز، محدودیتی برای جلوگیری از گسترش بیشتر بیماری وضع شد.

اصرار دولت بر بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها و مشاغل و لغو دورکاری‌ها و بازگشت به شرایط پیش از کرونا در شرایطی صورت می‌گرفت که شماری از پزشکان و اعضای کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا یکی پس از دیگری نسبت به عواقب ساده انگاری کرونا و اتکا به آمار رو به کاهش و اثرگذاری واکسن‌ها هشدار می‌دادند. در دولت اما در بر یک پاشنه می‌چرخید تا اینکه موج ششم کرونا از راه رسید و به سرعت شهرهای آبی شده ایران را به زرد و قرمز و نارنجی تبدیل کرد. فقط یک هفته زمان لازم بود تا 230 شهر ایران از وضعیت آبی به وضعیت زرد برسند. شهرهای زرد شده هم ظرف 3 روز به قرمز و نارنجی تغییر وضعیت دادند تا اوضاع دوباره از ایران از کنترل خارج شود. حالا 42 شهرستان ایران از جمله تهران، مشهد، یزد، قم و شیراز به گواه آخرین آمار ارائه شده از سوی وزارت بهداشت در وضعیت قرمز قرار گرفته‌اند. 142 شهر از جمله کرج در وضعیت نارنجی قرار دارند. پیک پنجم کرونا نشان داد که برای تغییر وضعیت شهرها از نارنجی به قرمز تنها یک روز زمان لازم است. از این رو و با توجه به فقدان محدودیت‌های کرونایی در ایران و افزایش قابل توجه آمار مبتلایان، می‌توان انتظار داشت که ظرف امروز، 14 بهمن و فردا، 15 بهمن تعداد شهرستان‌های قرمز کرونایی ایران افزایش پیدا کند. براساس آمار وزارت بهداشت، در 24 ساعت منتهی به 13 بهمن و براساس «معیارهای قطعی تشخیص کرونا»، حدود 39 هزار مبتلای جدید در ایران شناسایی شده است. این در حالیست که به اذعان پزشکانی چون هادی یزدانی، تست‌های PCR موجود در ایران قابلیت تشخیص امیکرون را ندارد و همزمان بسیاری از شهروندان این سویه جدید را با سرماخوردگی اشتباه می‌گیرند. این یعنی آمار قطعی احتمالا به مراتب بالاتر از آمار اعلامی است و اوضاع وخیم‌تر از آنچه اعلام می‌شود.
فاجعه در کمین تهران
قرمز شدن تهران می‌تواند استان‌های همجوار نظیر البرز را نیز به مرز فاجعه برساند. در پیک‌های قبلی شاهد بودیم که تغییر رنگ تهران و افزایش آمار مبتلایان به کرونا در این کلان‌شهر آثاری به مراتب پایدارتر از دیگر شهرستان‌ها داشت اما هیچ خبری از وضع محدودیت در تهران نیست همچون دیگر شهرستان‌ها. دیروز استاندار تهران از افزایش 78 درصدی آمار مبتلایان به کرونا و مراجعان به بیمارستان ظرف یک هفته گذشته خبرداد. براساس این آمار، تعداد بستری بیماران کرونایی در تهران نیز نسبت به هفته قبل 61 درصد افزایش یافته است. این اعداد و ارقام می‌تواند مشتی باشد از خروار آنچه در تهران می‌گذرد. وسایل حمل و نقل عمومی بدون هیچ پروتکلی در پایتخت مشغول فعالیتند. عدم افزایش ظرفیت آن‌ها سبب شده تا جمعیت حاضر در آن‌ها بیش از ظرفیت مجاز باشد. اوضاع رعایت پروتکل‌های بهداشتی هم خوب نیست. براساس آخرین آمار وزارت بهداشت، حدود 50 درصد از پایتخت نشینان رعایت پروتکل‌های بهداشتی را جدی نمی‌گیرند. محسن منصوری، استاندار تهران وخامت اوضاع پایتخت را ناشی از سهل انگاری‌ها دانسته و گفته است: «متاسفانه سویه جدید اُمیکرون در سطح کشور و تهران گسترش قابل توجهی داشته که بخشی از آن ناشی از ساده‌انگاری‌ها است. ساده‌انگاری‌هایی که نسبت به دستورالعمل‌هاو رعایت پروتکل‌های بهداشتی انجام شده است. بر همین اساس روز گذشته در نخستین تصمیم فعلا به مدت یک هفته مدارس ابتدایی استان را به صورت غیرحضوری برگزار خواهیم کرد.» او در شرایطی اعمال محدودیت‌های بیشتر را منوط به «رعایت نشدن پروتکل‌های بهداشتی و شیوه‌نامه‌های بهداشتی» دانسته که حداقل تا امروز هیچ بخشنامه یا محدودیت جدیدی برای کنترل امیکرون از سوی وزارت بهداشت یا ستاد ملی مقابله با کرونا صادر نشده است.
اختلاف بر سر جان مردم
پرسش آن است که چرا ستاد ملی مقابله با کرونا یا وزارت بهداشت تا امروز هیچ پروتکلی برای کنترل امیکرون در ایران صادر نکرده‌اند؟ بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اگرچه مستقیما به این پرسش پاسخ نداده ولی در حاشیه مراسم تجدید بیعت هیات دولت سیزدهم با بینان‌گذار جمهوری اسلامی به پایگاه خبری «جماران» گفته است: «مرتب وزارت بهداشت پیشنهادات خود را با توجه به شرایط گرفتاری به ستاد ملی کرونا ارائه می‌دهد ولی یک بخشی مصوب می‌شود و یک بخشی مصوب نمی‌شود. در زمینه قرنطینه هم ما پیشنهاد می‌دهیم ولی این ستاد کرونا است که با توجه به شرایط کشور باید در این زمینه تصمیم‌گیری کند.» این اظهارات می‌تواند نشانی باشد از تکرار اختلافات میان ستاد ملی مقابله با کرونا و وزارت بهداشت. اختلافاتی که در دولت حسن روحانی هم وجود داشت. ستاد ملی مقابله با کرونا مسائلی چون امنیت و اقتصاد و سیاست را نیز در نظر می‌گیرد حال آنکه وزارت بهداشت فقط جان و سلامت مردم را ملاک عمل قرار می‌دهد. اینکه سرانجام این اختلافات چه خواهد شد، هنوز مشخص نیست ولی مسئولان دولتی از احتمال اتخاذ تصمیمات عملی برای مواجه با کرونا در پایان جلسه روز شنبه ستاد ملی مقابله با کرونا گفته‌اند. علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت در همین زمینه گفته است: «شنبه هفته بعد در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا، موضوع افزایش همه‌گیری سویه «امیکرون» بررسی می‌شود. پیش‌بینی می‌کنم با توجه به شیوع امیکرون با محدودیت‌های بیشتری مواجه شویم.» تا آن روز هم از قرار معلوم کرونا می‌تواند بدون هیچ محدودیتی به تاخت و تاز خود در ایران ادامه دهد. موضوعی که با انتقاد نمایندگان مجلس هم مواجه شده است. اقبال شاکری، نماینده تهران در مجلس در همین زمینه به خبرگزاری ایسنا گفته است: «ستاد ملی مقابله با کرونا باید هرچه زودتر در خصوص نحوه فعالیت مراکز به ویژه فعالیت مراکز آموزشی تصمیم گیری کند و نباید مانند دفعات قبل در این موضوع تعلل شود و پس از شیوع گسترده بیماری در خصوص محدودیت های کرونایی تصمیم گیری شود.» همایون سامه‌یح نجف‌آبادی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم در اظهاراتی که پایگاه خبری «دیده‌بان» ایران منتشر کرده، گفته است: « اگر اُمیکرون را جدی نگیریم شاهد فوتی‌های بسیاری خواهیم بود، گفت: متاسفانه سرعت انتقال امیکرون بسیار سریع‌تر از سایر سویه‌های کرونا است و اگر در اعمال محدودیت‌ها بی‌توجهی‌ صورت گیرد، شاهد یک پیک بسیار شدید از اُمیکرون در داخل کشور خواهیم بود که در نهایت منجر به فوتی‌های بسیار زیادی می‌شود. این‌که چرا اُمیکرون از سوی مسئولان جدی گرفته نمی‌شود را هم باید از خودشان پرسید! من نمی‌دانم چه جوابی در این خصوص باید بدهم!»
اختلاف بر سر آموزش «حضوری»
در این میان، بلاتکلیفی در امر آموزش و دوگانگی اظهارات مسئولان بیش از پیش خودنمایی می‌کند. وزیر کشور دولت سیزدهم دوازدهم بهمن ماه، 3 روز بعد از اینکه ستاد ملی مقابله با کرونا رسما اعلام کرد که بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها به ستادهای استانی با اولویت آموزش حضوری واگذار شده، رسما تاکید کرد که استانداران حق بازگشایی یا تعطیل کردن مدارس را ندارند. او اتخاذ تصمیم در این زمینه را منوط به نظر ستاد ملی مقابله با کرونا کرد. پیش از این ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم نیز رسما اعلام کرده بود که نباید دانشگاه‌ها و مدارس به شکل قبل تعطیل باشند. اظهارنظری که البته همراه شد با لغو سفرهای استانی روسای قوای سه گانه و تعطیلی جلسات علنی مجلس به بهانه شیوع کرونا. دانشگاه تهران هم که پیشتر از لزوم آموزش حضوری گفته بود، به دانشجویان خود اعلام کرد که تا اواسط اسفند تماس کلاس‌ها به شکل مجازی برگزار می‌شود. به نظر می‌رسد این مدت یک ماهه با توجه به فشارهای مسئولان دولتی در نظر گرفته شده است وگرنه بعید به نظر می‌رسد موج ششم کرونا تا اسفند ماه در ایران فروکش کند. بدین ترتیب به نظر می‌رسد که هنوز تصمیم مشخصی در ارتباط با مدارس و دانشگاه‌ها گرفته نشده آنچنان که علیرضا کریمیان، مدیرکل آموزش و پرورش شهر کرمان گفته است: «رئیس‌جمهور مشخص کرده‌اند که مدارس و دانشگاه‌ها فعالیت می‌کنند و باز هستند و متناسب با شرایط، ستادهای مقابله با کرونا در سطح استان‌ها به ریاست استانداران برنامه‌ریزی کرده و تصمیم‌گیری می‌کنند. ما نیز طبیعتا تابع تصمیمات ستاد ملی مقابله با کرونا هستیم. در زمینه فعالیت حضوری مدارس، متناسب با شرایط اگر ضرورت ایجاد شود حتما از طریق ستادملی مقابله با کرونا برای آنها تصمیم‌گیری خواهد شد.» این درحالیست که عضو کمیسیون بهداشت مجلس، سامه‌یح نجف‌آبادی همسو با پزشکان خواستار لغو آموزش حضوری شده و گفته است: «به اعتقاد بنده حتما باید مدارس، دانشگاه‌ها و همه مراکز پر تجمع و شلوغ تعطیل شود.» وزیر بهداشت هم در اظهاراتی جداگانه از تعطیلی استقبال کرده و گفته است: «وقتی وضعیت به پیک برسد قرنطینه هوشمند دیگر ارزشی ندارد و باید محدودیت کامل ایجاد شود.» باید دید در نهایت چه اتفاقی خواهد افتاد و تا روز شنبه که شاید محدودیت‌هایی در ایران اعمال شود، کرونا چه رکوردهای جدیدی را فتح می‌کند.