|پیام ما|یک سو آلودگی و سوی دیگر گردوغبار و توفان شن؛ این خلاصه‌ای از وضعیت شهرهای جنوب شرق، مرکز و جنوب غرب کشور است. توفان شن بسیاری از نقاط کرمان را در نوردیده و شدت آن در بم ادارات را تعطیل کرده و در ریگان بسیاری از راه‌های روستایی را بسته و به قطعی برق انجامیده است. در ایرانشهر و زاهدان وضعیت خطرناک گزارش شده و از شهروندان خواسته‌اند جز در موارد ضروری از خانه بیرون نیایند. از سوی دیگر سه روز بعد از روز ملی هوای پاک، غباری که از عراق به کرمانشاه و خوزستان رسیده بود هنوز بر جای خود باقی است و به دنبال پایداری هوا، آلودگی ناشی از فعالیت صنایع شاخص آلودگی هوای ۹ شهر خوزستان را به بیش از حد مجاز رسانده و اصفهان هم در نبود باد و با صدور مجوز مازوت‌سوزی به آلودگی دوباره هوا انجامیده است.

در نقشه سامانه پایش کیفی هوای کشور سه نقطه با رنگ قهوه‌ای (به نشانه وضعیت خطرناک) از دیگر نقاط جدا شده: ایستگاه‌های اداره کل محیط زیست زاهدان و ایرانشهر در سیستان‌وبلوچستان و ایستگاه بم در کرمان. هر سه یک رقم را نشان می‌دهند: 500. همزمان ایستگاه راور با پرچم بنفش، با شاخص 235 وضعیت را بسیار ناسالم نشان می‌دهد. بر اساس اطلاعات این سایت، آلاینده شاخص ذرات معلق کوچکتر از 10 میکرون است؛‌رد توفان شن و گردوغباری که هم‌اکنون در جریان است را در این نقاط می‌توان گرفت. گردوغبار شدید در شهرستان بم از روز جمعه آغاز شده است و هنوز ادامه دارد. چنان که با شدت یافتن گردوغبار دیروز اداره‌های بم تعطیل شد.
هادی شهسوار، فرماندار بم از تعطیلی ادارات این شهرستان طی روز شنبه خبر داد و به ایرنا گفت: با توجه به اعلام اداره حفاظت محیط زیست و هواشناسی شهرستان بم مبنی بر افزایش شاخص آلایندگی هوا در این شهرستان، پایداری آن و طبق نظر دانشگاه علوم پزشکی مبنی بر خطرناک بودن این وضعیت برای سلامت شهروندان، بر اساس تصمیم کارگروه شهرستانی شرایط اضطرار آلودگی هوا تمامی ادارات و دستگاه‌های اجرایی به استثنای مراکز امدادی، درمانی، انتظامی (واحدهای انتظامی ) امروز تعطیل است.به گفته او این محدودیت کاری برای بخش خصوصی، بانک‌ها، صداوسیما و مراکزی که از قبل وقت رسیدگی به امور شهروندان داده‌اند نظیر مراجع قضایی و دستگاه‌های خدماتی بر عهده بالاترین مقام مربوطه است. طبق سامانه پایش سنجش هوا شاخص آلایندگی در بم ۵۰۰ و بسیار خطرناک است و تمامی افراد باید از فعالیت های خارج از منزل خودداری کنند. به همین دلیل فرماندار بم از شهروندان درخواست کرد از منزل خارج نشوند.توفان شن در سایر نقاط شرق استان کرمان نیز جریان دارد. این توفان دیروز راور را هم درنوردید و باعث کاهش کیفیت هوا و دید افقی شد. طبق گفته مالک اژدری، فرماندار راور، بر اثر شدت توفان به شبکه برق آسیب رسیده و باعث شکستگی چند تیر برق، شکسته شدن چندین درخت و پاره شده کابل‌های برق در چند نقطه از شهر و روستاها شده است. به گفته او اعضای ستاد بحران شهرستان در حال آماده باش و پرسنل اداره برق در حال رفع مشکل قطعی برق هستند. امین باقری، فرماندار ریگان نیز با اشاره به توفان شن در این شهرستان گفت: «راه ارتباطی حداقل ۴۰ روستا به دلیل طوفان شن بسته شده است.» این توفان شن و برودت شدید هوا در شرق کرمان از روز جمعه آغاز شده و سبب شد دید افقی به کمتر از ۵ متر برسد. از سوی دیگر به گفته فرماندار ریگان تعداد مراجعات به دلیل بیماری‌های تنفسی در شهرستان افزایش یافته و رفت و آمد به سختی انجام می‌شود. او نیز از مسافران خواست از سفر غیر‌ضروری به شرق استان جدا اجتناب کنند.
در مناطق شرقی و مرکزی استان هرمزگان نیز دیروز گرد و غبار و کاهش میدان دید افقی همراه با افزایش سرعت باد شمال شرقی رخ داد و در ساعات ظهر از میزان سرعت باد کاسته شد.
بازگشت به مازوت‌سوزی در اصفهان
دیروز با کاهش وزش باد هوای اصفهان دوباره ناسالم شد. شاخص کیفی هوای این کلانشهر با میانگین ۱۰۶ در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس (نارنجی) قرار گرفت و۶ ایستگاه بر مدار قرمز و نارنجی قرار گرفتند. این در حالی است که طبق گزارش مهر ایستگاه‌های منطقه صنعتی دولت‌آباد، خمینی‌شهر، نجف‌آباد و کاشان همچنان قطع هستند. بنا به اعلام اداره کل هواشناسی استان اصفهان از شنبه تا اواسط هفته جاری به دلیل سکون جوی و وارونگی دما، غلظت آلاینده‌های جوی افزایش می‌یابد.
تداوم آلودگی هوا در این کلانشهر در حالی است که مشعل‌های مازوت سوز نیروگاه شهید منتظری اصفهان که از سال ۱۳۹۳ با حکم قضایی پلمب شده بود، با وجود مخالفت‌های مسئولان استان اصفهان، به دستور دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی فک پلمب و آنطور که فرماندار شاهین‌شهر گفته است از شنبه گذشته برای مدت یک ماه فعال شده است. بر اساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی همه نیروگاه‌های کشور با توجه به شرایط جوی و افزایش مصرف گاز در بخش خانگی، ملزم به استفاده از مازوت «نفت کوره» و قطع مصرف گاز از شنبه هفته گذشته شدند.
مهر گزارش داده که در حال حاضر ۸ مشعل از ۱۲ مشعل مازوت‌سوز نیروگاه شهید منتظری فعال است و سه واحد مازوت مصرف می‌کند و روزانه بیش از پنج میلیون مترمکعب گاز تحویل این نیروگاه می‌شود. بنا به گفته مسئولان امر هم اکنون یک سوم نیروگاه شهید منتظری مازوت‌سوز شده است. به دنبال این روند روز جمعه عباس مقتدایی، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای به رئیس کمیسیون اصل نود مجلس با درخواست توقف مازوت‌سوزی در نیروگاه‌ اصفهان، از بازگشایی مشعل‌های مازوت‌سوز و نقض حکم قضایی شکایت کرد.
در این نامه آمده است: «همانگونه که مستحضرید اصفهان در سال جاری صرفاً یک روز هوای پاک داشته است و به علت حجم بالای آلودگی هوا در این کلان‌شهر، همشهریان به بیماری‌های متعددی مبتلا شده‌اند که در بازدید اخیر اینجانب از بیمارستان‌ها، پزشکان مجدد بر تأثیر مستقیم آلودگی هوا و ایجاد بیماری تاکید کردند. پس از سال‌ها پلمب مشعل‌های مازوت‌سوزی اصفهان و مقاومت مسئولان قضایی، مدیران و نمایندگان بر عدم استفاده از مازوت، توسط مسئولان ذیربط اظهار شده است که متاسفانه اخیراً به دستور دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی مشعل‌های مازوت سوز اصفهان جهت تامین برق کشور فک پلمب و فعال شدند. این در حالیست که مجدد با این اقدام خطرناک، اصفهان در معرض خطر جدی قرار گرفته و هر ثانیه شهروندان اصفهان را به بیماری و مرگ نزدیک‌تر می‌کند. این چه منطقی است که برای تامین برق در برخی مناطق کشور، آلودگی و بیماری بر سر مردم اصفهان ریخته شود و هیچگونه توجهی به سلامتی آنان نشود؟ لذا اینجانب ضمن درخواست مبنی بر توقف استفاده از مازوت در نیروگاه‌های اصفهان، شکایت خود را از طرز کار بازگشایی مشعل‌های مازوت سوز و نقض (شکستن) حکم قوه قضائیه اعلام می‌دارم و خواهشمندم با قید فوریت این شکایت در دستور کار کمیسیون قرار گیرد.»
پیش‌بینی تداوم آلودگی در تهران
دیروز اگرچه میانگین کیفیت هوای پایتخت در شرایط قابل قبول داشت ولی با توجه به کاهش تندی باد، هوای برخی مناطق در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گرفت. آلاینده شاخص هوای پایتخت طی ۲۴ ساعت منتهی به شنبه «ذرات معلق کمتر از ۲.۵میکرون» با میانگین ۶۷ بود و کیفیت هوای پایتخت در وضعیت قابل قبول قرار داشت. بر اساس اعلام اداره‌کل هواشناسی استان تهران، طی چهار روز آینده در مناطق صنعتی و پرتردد شهری استان به‌تدریج افزایش غبار و کاهش کیفیت هوا پیش‌بینی شده است. بر اساس بررسی داده‌ها و نقشه‌های پیش‌یابی هواشناسی در چهار روز آینده آسمان استان تهران صاف و به دلیل پایداری و سکون نسبی جو در مناطق صنعتی و پرتردد شهری به‌تدریج افزایش غبار و کاهش کیفیت هوا پیش‌بینی می‌شود.
پیش‌بینی‌های شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران حاکی از آن است که با افزایش ترافیک شامگاهی تا اواخر وقت شنبه و حاکمیت جو آرام و آسمان صاف، بر میزان غلظت آلاینده‌ها افزوده خواهد شد و برقراری وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس در بیشتر مناطق به‌ویژه مناطق پرتردد پیش‌بینی می‌شود.
تداوم این شرایط جوی تا صبح روز یکشنبه (۳ بهمن‌ماه) و افزایش ترافیک صبحگاهی سبب افزایش غلظت آلاینده‌ها و در نتیجه کاهش کیفیت هوا در مناطق پرتردد می‌شود. کاهش تندی باد در طول روز پراکندگی آلاینده‌ها را محدود می‌کند.
خوزستان و 9 شهر آلوده
غلظت آلودگی هوا در ۹ شهر خوزستان با خروج سامانه بارشی از این استان و استقرار هوای پایدار دیروز به بیش از حد مجاز افزایش یافت و بار دیگر هوای شهرهای مختلف استان با افزایش غلظت آلودگی در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس و ناسالم قرار گرفت. بر اساس اعلام مرکز کنترل و پایش محیط زیست شاخص کیفیت هوای شهرهای بندر امام خمینی(ره) با ثبت عدد ۱۶۶، اهواز با ۱۶۱ و ماهشهر با ۱۵۸ در وضعیت قرمز و ناسالم برای همه گروه‌های سنی قرار گرفت.
هشدار برای سه کلان‌شهر
اینها همه در حالی است که سازمان هواشناسی درباره آلودگی هوای سه کلانشهر تا سه‌شنبه (۵ بهمن‌ماه) هشدار داده است. بر اساس پیش‌بینی‌ها تا سه‌شنبه(۵بهمن‌ماه) در بیشتر نقاط کشور جوی آرام و پایدار پیش‌بینی می‌شود و از این رو افزایش غلظت آلاینده‌های جوی در شهرهای صنعتی و پرجمعیت دور از انتظار نیست. سازمان هواشناسی با صدور هشدار زردرنگ آورده است: ‌از دیروز (شنبه) تا سه‌شنبه (۲ تا ۵ بهمن‌ماه) افزایش غلظت آلاینده‌های جوی و کاهش کیفیت هوا برای شهرهای تهران، کرج و اصفهان پیش‌بینی می‌شود که در صورت عدم کنترل منابع آلاینده ثابت و متحرک افزایش آلودگی هوا تا حد ناسالم برای گروه‌های حساس و در مناطق پرتردد و صنعتی احتمال افزایش آلودگی هوا در حد ناسالم برای تمام گروه‌ها دور از انتظار نیست.در این شرایط اجتناب از رفت وآمدهای غیر ضروری در سطح شهر به‌ویژه برای سالمندان، کودکان و افراد با سابقه بیماری، پرهیز از فعالیت‌های فیزیکی و ورزشی در فضای باز، مدیریت مصرف سوخت‌های فسیلی و زمان فعالیت واحدهای صنعتی در سطح و حومه کلان‌شهرها توصیه می‌شود.