پرونده پیام ما درباره پایان سردرگمی حمل و نقل ریلی در شهر کرمان
هم مترو، هم تراموا

گسترش شهرها و نیاز به امکانات جدید باعث افزایش استفاده از امکانات حمل و نقل شهری شده است. مترو، تراموا و منوریل از جمله وسائل نقلیه پرسرعتی هستند که با توجه به افزایش جمعیت و ترافیک شهری نیاز شهرها به این دو وسیله روز به روز بیشتر می شود. در کرمان هم با توجه به گسترش شهر و افزایش جمعیت، نیاز به امکانات حمل و نقل شهری جدید بیش از پیش احساس می شود و در این راستا هم اقداماتی صورت گرفته اما هنوز اجرایی نشده است.
مترو، تراموا و منوریل گزینه های روی میز
شهرداری کرمان
از چند سال پیش سه گزینه روی میز شهرداری و شورای شهر کرمان در رابطه با احداث امکانات حمل و نقل جدید شهری بوده است. مترو، ترموا و منوریل سه گزینه ای بوده اند که هرازگاهی در مورد آن ها بحث شد اما هنوز هیچ کدام اجرایی نشده اند. در این میان مترو نسبت به دو گزینه دیگر سابقه بیشتری دارد اما بدلیل نوع خاک کرمان و مشکلاتی همچون بالا آمدن سطح آب های سطحی کرمان، این پروژه به مرحله اجرا نرسید و اخیرا دوباره بحث مترو در کرمان داغ شده است و در این رابطه صبح امروز هم قرار است جلسه ای در دفتر استاندار تشکیل شود. نکته جالب در ارتباط با امکانات جدید حمل و نقل شهری در کرمان این بوده که مسئولان شهر موضع ثابتی در ارتباط با اجرایی کردن یک وسیله نقلیه نداشته اند و هر بار یک گزینه را به عنوان گزینه نهایی عنوان می کنند.
تیر 89: شهردار کرمان مسیرهای قطار شهری را مشخص کرد
اوایل تیرماه 89 بود که سیف الهی شهردار وقت کرمان بدون اینکه نامی از نوع قطار شهری ببرد، مسیر آن را مشخص کرد. سیف الهی گفته بود: فاز نخست قطار شهری کرمان از ورزشگاه امام علی(ع) تا میدان شهدا انجام می‌شود و فاز دوم آن از میدان شهدا تا جنگل قائم و همچنین از پل ولایت، انتهای خیابان شهید رجایی تا پل فجر انتهای خیابان شهید مصطفی خمینی ادامه دارد.
خرداد 91: شورای شهر تراموا را بهترین گزینه برای شهر کرمان دانست
اعضای شورای سوم شهر کرمان در آخرین سال این شورا اجرای پروژه قطار شهری با روش تراموا را با توجه به همیاری و مساعدت دولت به تصویب رساندند. خردادماه سال 91 بود که مشاوران این طرح، ویژگی‌های اجرای پروژه‌ قطار شهری با روش تراموا را در شورای شهر کرمان شرح دادند و این طرح مورد قبول اعضای شورا واقع شد. مهاجری رئیس وقت شورا در این باره گفته بود: با توجه به افزایش جمعیت، شهر کرمان نیازمند قطار شهری است که بر اساس مطالعات انجام شده، اجرای تراموا به عنوان بهترین گزینه به دلیل عدم ایجاد مشکلات زیست محیطی و قابلیت استفاده در بافت قدیم مورد موافقت اعضای شورای اسلامی شهر کرمان قرار گرفت.
اردیبهشت 93: شهردار کرمان از قطعی شدن احداث تراموا خبر داد
آخرین روز اردیبهشت ماه 93 بود که سیف الهی شهردار وقت کرمان هم از قطعی شدن تراموا به عنوان قطار شهری کرمان خبر داد. وی گفته بود: احداث تراموا در قالب طرح جامع حمل و نقل ترافیک شهر کرمان قطعی می‌شود و حمل و نقل ریلی در قالب همین طرح اجرا می‌شود. سیف الهی دلیل قطعی شدن تراموا را هم وجود بافت تاریخی در کرمان عنوان کرده بود. وی درارتباط با مسیر احداث تراموا هم گفته بود: مقرر شده یک خط از فرودگاه تا میدان شهدا و خط دیگر از پل ولایت در انتهای خیابان شهید رجایی تا پل فجر در ابتدای هفت باغ احداث شود.
آذر 93: شهردار کرمان منوریل را گزینه نهایی قطار شهری عنوان کرد
اوایل آذرماه اما سیف الهی شهردار وقت کرمان، مترو، ال.آر.تی، تراموا و مونوریل را چهار گزینه قطار شهری کرمان دانست و مترو را به دلیل بافت نامناسب خاک شهر کرمان و ال.آر.تی را هم بدلیل بافت تاریخی شهر کرمان در اولویت ندانست. سیف الهی تراموا را هم بدلیل سرعت پایین و درگیری با ترافیک شهری دارای ایراد دانست و منوریل را گزینه پیشنهادی هیأت چینی و مالزیایی به شهرداری کرمان عنوان کرد. جالب اینجا بود که شهردار کرمان مسیر اجرا را هم از فرودگاه تا مسجد صاحب‌الزمان(عج) و از پل ولایت تا میدان اول هفت‌باغ مشخص کرد. مسیری که با کمی تغییر قبلا به عنوان مسیر اجرای تراموا مشخص شده بود.
آذر 93: استاندار کرمان هم از آغاز اجرای منوریل صحبت کرد
سه روز بعد از اظهارات سیف الهی شهردار کرمان، رزم حسینی استاندار کرمان هم از آغاز کار اجرایی و مطالعات طرح منوریل شهر کرمان صحبت کرد. وی گفته بود: باید هرچه زودتر کار اجرایی و مطالعات طرح منوریل شهر کرمان آغاز شود.
خرداد 94: شهردار کرمان از مطلعه طرح متروی کرمان خبر داد
در حالی که قبلا اعلام شده بود مترو بدلیل مشکلات شهر کرمان به عنوان قطار شهری برای کرمان در اولویت نیست، سیف الهی شهردار وقت کرمان اواسط خردادماه 94 گفته بود: مطالعات متروی شهر کرمان نیز توسط قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء آغاز شده است.
تیر 94: رئیس شورای شهر هم مطالعه
طرح مترو را تایید کرد
فتح الله مویدی رئیس وقت شورای شهر کرمان هم یک ماه پس از سیف الهی گفت: پروژه مترو از میدان شهدا تا آزادی توسط مشاوران قوی قرارگاه خاتم در دست مطالعه است.
شهریور 94: سرپرست شهرداری کرمان هم درباره مترو صحبت کرد
علی بابایی شهردار فعلی کرمان که در شهریور ماه سرپرست شهرداری کرمان بود در صحبت هایش به طرح متروی کرمان اشاره کرده بود. وی گفته بود: از ۱۱ پروژه قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء ۱۰ پروژه مربوط به تقاطع های غیر هم سطح و یک پروژه نیز مربوط به مترو شهر کرمان است.
قطار شهری نیاز اساسی شهر کرمان
گفتنی است در حالی که مسئولان شهر کرمان طی شش سال اخیر در انتخاب نوع قطار شهری برای کرمان سردرگم نشان داده اند و آنطور که از شواهد برمی آید هنوز در حال مطالعه طرح های مختلف هستند، با توجه به اینکه متوسط سفر در کرمان حدود یک میلیون و 250 هزار سفر در روز است و این آمار در سال 1404 به حدود 3 میلیون نفر در روز می رسد، قطار شهری یکی از اساسی ترین نیازهای شهر کرمان است و مسئولان مربوطه باید هرچه سریع تر به طرح جامع و قابل اجرایی برسند.
مشکل خاک کرمان در احداث تونل های مترو
البته شهر کرمان برای اجرای مترو با مشکلاتی روبروست. بر اساس تحقیقی که رضا رحمان نژاد، مهناز جهانیار مقدم استاید دانشگاه باهنر و محمد علی ابراهیمی دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه باهنر در ارتباط با احداث تونل مترو در کرمان انجام داده اند، خاک کرمان جزو خاک های فروریزشی (رمبنده) قرار دارد و این نوع خاک ها به شدت به رطوبت حساس هستند. از طرف دیگر به دلیل عدم وجود شبکه جمع آوری فاضلاب در سراسر شهر کرمان (این پروژه تنها 26 درصد پیشرفت داشته) آب های مصرفی از طریق چاه های جذبی به خاک تزریق شده و سطح آب های زیرسطحی کرمان در برخی نقاط به پنج متر رسیده اند. در نتیجه رطوبت خاک شهر کرمان بسیار بالاست و با توجه به نوع خاک کرمان این موضوع در احداث تونل های مترو دردسرساز است. البته این موضوع غیر قابل حل نیست و با تکنولوژی های جدید می توان تونل هایی ایمن هم احداث کرد.

معاون عمرانی استاندار: هم مترو و هم تراموا در شهر کرمان اجرا خواهد شد
معاون عمرانی استاندار کرمان در رابطه با قطار شهری کرمان به «پیام ما» گفت: از قبل مطالعات امکان سنجی در کرمان انجام شده است. ابوالقاسم سیف الهی افزود: طرح جامع حمل و نقل ترافیک شهر کرمان در ابتدا قطار سبک شهری را پیش بینی کرد. قطار سبک شهری هم در کوتاه مدت اتفاق می افتد. برای دراز مدت طبیعتا باید مترو اتفاق بیفتد. وی در پاسخ به این سوال که مگر قرار نبود تراموا در کرمان اجرا شود گفت: تراموا منافاتی با مترو ندارد. تراموا ساماندهی سیستم اتوبوس شهری است که به صورت وایرلس به کار خود ادامه می دهند. تراموا از دستور کار خارج نشده است و برای کوتاه مدت در نظر گرفته شده است. اما جناب آقای استاندار یک افق بلند مدتی را مطرح کردند که مترو را هم الان کلید بزنیم. سیف الهی اضافه کرد: منابع مالی مترو از بحث شهرداری جداست اما تراموا را شهرداری انجام می دهد. مترو کرمان از منابع مالی ورای منابع مالی شهرداری کرمان انجام خواهد شد. همزمان با مترو شهرداری کرمان هم تراموا را پیش می برد. معاون عمرانی استاندار درباره منوریل هم گفت: منوریل در کرمان رد شد. چون فانتزی هست و حمل و نقل زیادی را نمی تواند صورت دهد و بدلیل ارتفاعی که دارد بافت قدیم دچار مشکل می شود.
سیف الهی با اشاره به اینکه برای مترو افقی 25 ساله دیده شده است اما ممکن است در یک افق 10 ساله هم اجرا شود گفت: تراموا کار مترو را نمی تواند انجام دهد. مترو برای شهر کرمان واجب است. وی در پاسخ به این سوال که با توجه به مشکلات خاک کرمان در بحث اجرای مترو چه راهکاری در نظر گرفته شده است اظهار داشت: تکنولوژی ساخت در هر خاک و آبی وجود دارد و تنها ممکن است هزینه ساخت 10 درصد افزایش یابد اما قابل اجراست.