|پیام ما| آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان جان بیش از هزار پرنده مهاجر تالاب میقان را گرفته است. مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید کاهش آب میانکاله نگرانی از تکرار این حادثه را در این تالاب شمالی را بیشتر کرده است. او دیروز هم در نشستی خبری از آنفلوآنزای پرندگان سخن گفت و هم در جلسه‌ای با مسئولان سازمان دامپزشکی. پیش از این در پاییز درباره شیوع این بیماری در تالاب، آب بندان و آبگیرهای مازندران هشدارهایی داده شده بود و حالا با کم‌آب شدن تالاب میانکاله، هشدارها جدی‌تر شده است. آنفلوآنزا اما تنها بیماری کشنده حیات وحش نیست، امسال ۱۰ کانون در هشت استان درگیر بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک بود و چهار روز پیش خبر رسید که این بیماری ویروسی بار دیگر در علف‌خواران طالقان شایع شده است.

بیماری در خشکی و تالاب حیات وحش را تهدید می‌کند. جلسه دیروز مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست با مسئولان سازمان دامپزشکی و نمایندگان دفاتر مرتبط با تالاب‌های کشور اما بیشتر به آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان اختصاص داشت؛ یکی از بیماری‌های ویروسی خطرناک پرندگان که معمولا در فصل مهاجرت از طریق پرندگان مهاجر منتقل می‌شود. این ویروس می‌تواند به‌سرعت منتشرشود و پرندگان، حیوانات و حتی انسان‌های بسیاری را بیمار کند.
منتظمی در این جلسه گفت: «از ابتدای شیوع بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در سال جاری تاکنون، شمار تلفات پرندگان مهاجر تالاب کویری میقان اراک به ۱۰۷۰ بال رسیده و بیشترین تلفات از گونه غاز خاکستری بوده است.» او به ضرورت نظارت و پایش بیشتر از تالاب میقان و لزوم کنترل بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان و جمع‌آوری تلفات با رعایت پروتکل‌های بهداشتی تاکید کرد و شرحی از اقدامات انجام شده از سوی نماینده اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی برای پیشگیری و مهار بیماری داد: «جمع‌آوری به‌موقع و امحای بهداشتی لاشه پرندگان در شرایط سخت محیطی و با وجود مشکلات و کمبود امکانات.» به گفته منتظمی پیگیری این اقدامات با توجه به شرایط فصل مهاجرت پرندگان و لزوم رصد و پایش تالاب‌ها، ضرورت استفاده از وسایل بهداشتی، حفاظت فردی و اقدام‌هایی که محیط‌بانان، نیروهای اجرایی و کارشناسان در شرایط سخت محیطی و در خط مقدم پیشگیری و مبارزه با بیماری باید انجام دهند، طی دستورالعملی به استان ابلاغ شده است. از سوی دیگر ممنوعیت ورود گردشگران به تالاب میقان برای مقابله با شیوع احتمالی بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان هم انجام شده است؛ مسئله‌ای که از قضا در ارتباط با طاعون نشخوارکنندگان کوچک چندان جدی گرفته نشد.
شهاب‌الدین منتظمی در نشست خبری امروز که در ساختمان سازمان محیط زیست به‌صورت برخط برگزار شد با اشاره به شیوع طاعون نشخوارکنندگان خاطرنشان کرد: هشت استان درگیر طاعون بودند. خوشبختانه با هماهنگی دامپزشکی و واکسیناسیون مناسب، تلفات ما با وجود گستردگی آن مدیریت شد. برای روزهای آینده نیز با قدرت و دقت واکسیناسیون انجام می‌شود. شیوع این بیماری اکثرا در مناطق حفاظت شده بود همچنین در برخی مناطق حیات وحش نیز پرندگان و دام از آب مشترک استفاده می‌کردند که این موضوع نیز برطرف شد.
اینطور که ایسنا و ایرنا نقل کرده‌اند، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش در نشست خبری صبح دیروز هم به سم بوتولیسم و مرگ پرندگان مهاجر در میانکاله اشاره کرد و گفت: «چندی است در میانکاله با تلفات سنگینی بین پرندگان شاهد هستیم. مرجع مقابله با این بیماری سازمان دامپزشکی است و در بررسی آنها این سم تایید شد. نشست‌هایی در زمینه ارزیابی موضوع داشته‌ایم و از این رو امسال نگرانی ما درباره شیوع بیماری میان پرندگان نه تنها کمتر نشده بلکه بیشتر هم شده است. موضوع کاهش آب میانکاله نگرانی ما از تکرار این حادثه تلخ را بیشتر می‌کند که امیدواریم بخش‌های متولی تامین آب به این مسئله توجه ویژه داشته باشند.» اشاره او به تلفات سنگین پرندگان در سال 98 بود که به دلیل کاهش آب میانکاله، رخ داد و سم بوتولیسم هزاران پرنده مهاجر را کشت. منتظمی با اشاره به قاچاق پرندگان و بازار پرنده‌فروشی فریدون‌کنار ادامه داد: «ما جدی هستیم تا حوادث تلخ گذشته مانند قاچاق و جابجایی بیماری رقم نخورد و از طریق وزارت بهداشت و دامپزشکی پیگیر این موضوع هستیم. امیدواریم بتوانیم ساز و کار بهتری برای فریدونکنار داشته باشیم.»
او با اشاره به این موارد اضافه کرد: «مدیریت آنفلوانزای فوق حاد مستلزم همکاری سه دستگاه شامل سازمان دامپزشکی، وزارت بهداشت و سازمان حفاظت محیط زیست است. سخت‌ترین بخش این کار بر عهده ماست چرا که این گونه‌ها تلف می‌شوند و جمع‌آوری آن‌ها کار بسیار سختی است. لذا مجبور شدیم غذادهی دستی داشته باشیم تا از پراکندگی آن‌ها جلوگیری کنیم.»
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست گفت: امسال ۱۰ کانون در هشت استان درگیر بیماری طاعون نشخوار‌کنندگان کوچک بود که برخی آنها در مناطق حفاظت شده بودند.
تلفات طاعون کمتر از پارسال بود
با وجود نگرانی از تلفات پرندگان مهاجر اما منتظمی گفت که تلفات امسال طاعون نشخوارکنندگان کوچک، کمتر از پارسال بوده است. «با وجود اینکه تعداد استان‌ها و کانون‌های درگیر این بیماری زیاد بود اما به علت گستردگی واکسیناسیون دام‌های اهلی از سوی سازمان دامپزشکی شاهد تلفات زیادی در حیات وحش نبودیم و نسبت به سال قبل حتی کمتر بود که امیدواریم واکسیناسیون با قدرت ادامه یابد تا شاهد کاهش تلفات گونه‌های وحشی در طبیعت به علت ابتلا به بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک باشیم.» به گفته او مشکل اصلی دام‌های اهلی سبک هستند که موجب شیوع این بیماری در میان حیات وحش می‌شوند، از طرف دیگر خشکسالی امسال سبب شد حیات وحش برای تامین آب مورد‌نیاز خود به حاشیه مناطق تحت حفاظت بروند و استفاده از آبشخورهای مشترک با دام اهلی، به بیماری دامن زد.
نبود نگرانی در این ارتباط اما در حالی است که پنج روز پیش خبر آمد طاعون بار دیگر در طالقان شایع شده است. این بیماری اواخر تابستان در بعضی زیستگاه‌های حیات وحش مازندران به ویژه منطقه دلیر شایع شد و اوایل مهر به طالقان رسید.
به گفته مدیر کل حفاظت محیط زیست البرز در ماه‌های آبان و آذر تلفاتی مشاهده نشد و به نظر می‌رسید بیماری کنترل شده اما ۱۵ دی‌ماه ( حدود ۲۰ روز از زمان شروع سرمستی کل و بز)، لاشه‌ یک بز وحشی در منطقه مشاهده شد.
در انتظار حکم مراجع قضایی برای گردشگری آشوراده
در این نشست آنلاین همچنین علی بالی، معاون دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست درباره فعالیت منطقه گردشگری آشوراده گفت: «منتظر صدور حکم مراجع قضایی برای منطقه گردشگری آشوراده هستیم.» به گفته او «با توجه به اینکه پرونده گردشگری جزیره آشوراده در مراجع قضایی مفتوح است از این رو سازمان محیط زیست تا تعیین تکلیف فعلا اقدامی نمی کند» چرا که مکاتباتی با با معاون حقوقی ریاست جمهوری انجام شده، مدارک و مستندات ارائه شده و باید منتظر صدور رای ماند.
با وجود مخالفت جدی گروه‌های فعال محیط زیست از جمله مرکز حفاظت از فک خزری، سازمان حفاظت محیط زیست بر راه‌اندازی گردشگری در آشوراده تاکید دارد. چه آنکه بالی می‌گوید: «موضوع طبیعت‌گردی یکی از مواردی است که باید به آن توجه ویژه داشته باشیم و سیاست سازمان این است که موضوع طبیعت گردی را در جاهای مناسب توسعه دهد اگرچه موانع زیادی وجود دارد اما سیاست ما توسعه طبیعت‌گردی است چون یکی از روش‌هایی است که منافع آن می‌تواند به جوامع محلی برسد.» اجرای طرح گردشگری در آشوراده که تنها جزیره ایرانی خزر است همیشه مخالفان زیادی داشته است. اواخر دولت دهم بار دیگر تغییر کاربری آشوراده مطرح شد و با مخالفت دوباره مخالفان در اجرای آن با حکم دادستانی کل کشور طرح متوقف شد و همچنان نیز مسکوت مانده است. معاون دفتر زیستگاه‌ها اما در نشست دیروز گفت که «در این فرآیند بر رعایت تمام ضوابط و اصول تاکید داریم». طبق طرحی که برای تبدیل جزیره به مرکز گردشگری در نظر گرفته شده، قرار بود که در جزیره ۲۳ پروژه گردشگری به اجرا درآید.
دستورالعمل شناسایی گونه‌های مهاجم نهایی شد
محمد مدادی، مدیر کل دفتر موزه و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست هم با حضور در این نشست، خبری تازه درباره گونه‌های مهاجم داد. او گفت: « حدود ۱۲ دستگاه درگیر موضوع گونه‌های مهاجم هستند. با توجه به اهمیت موضوع با همکاری آنها دستورالعملی تدوین شد مبنی بر تشکیل کارگروهی برای شناسایی، بررسی و مدیریت گونه‌های مهاجم که بعد از چند بار بررسی نهایی شد.» به گفته او به زودی اولین جلسه این کارگروه برگزار می‌شود و تمام دستورالعمل‌ها و سیاست‌ها در زمینه گونه‌های مهاجم مورد رصد قرار می‌گیرد.»
انتظار ناتمام برای گزارش مرگ «بوریس»
منتظمی در پایان درباره مرگ بوریس، شیر دریایی دلفیناریوم برج میلاد در باغ وحش صفادشت هم چنین گفت: «صفادشت از مراکزی است که ۶۰ فاکتور استاندارد دارد و مشکلی از نظر مدیریتی در این مرکز وجود ندارد. ما منتظر گزارشات مرگ شیر دریایی هستیم تا بتوانیم علت آن‌ را به شکل دقیق اعلام کنیم.» اشاره او به این گزارش در حالی است که 28 آذر «پیام ما» از مرگ بوریس، آخرین بازمانده دلفیناریوم تهران خبر داده بود و منتظمی درباره پیگیری این ماجرا باز هم از «انتظار» برای ارسال گزارش از سوی باغ وحش گفته بود.