|پیام ما| نیروگاه تبریز امسال زودتر از موعد سوزاندن مازوت را شروع کرد، نیروگاه حرارتی شازند در مدار مازوت‌سوزی قرار گرفته‌، استفاده از این سوخت در نیروگاه مفتح همدان هم تایید شده و از دو روز پیش اعلام شده که با سرد شدن هوا نیروگاه رامین اهواز هم «از سر ناچاری» مازوت می‌سوزاند. آلودگی هوا دیروز تجربه مشترک مردم تهران، کرج، اصفهان، اراک، تبریز و خوزستان بود. در همین حال رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در مراسمی به مناسبت روز دانشجو از آلودگی هوا و مازوت گفت و با اشاره به پلمب پنج نیروگاه تولید برق به علت مازوت‌سوزی، گفت که مازوت نیروگاه‌ها باید تا سال دیگر سولفورزدایی شود.

آلودگی هوا داستان تکراری این روزهای سرد کلان‌شهرهاست. دیروز در اصفهان هوا بار دیگر آلوده بود و کارشناسان هواشناسی گفتند که این وضعیت تا جمعه استمرار دارد. آلودگی هوای تهران هم در وضعیت قرمز قرار گرفت و هوای تبریز برای گروه‌های حساس ناسالم شد. تداوم این وضعیت در روزهای سرد پاییز آلودگی هوا را به مهمترین موضوع محیط زیست کشور تبدیل کرده و روی آوردن به استفاده از سوخت مازوت در بعضی نیروگاه‌ها، به ویژه برای زمستان پیش رو، سبب نگرانی بیشتر شده. چنان که دیروز علی سلاجقه، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور در آیینی که به مناسبت روز دانشجو در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران برگزار شد، بیش از هر موضوعی درباره آلودگی هوا و البته مازوت سخن گفت.
نیروگاه‌های پلمب شده باید سولفورزدایی کنند
در حالی که با آلوده شدن هوا و تاکید بر این بهانه ناتوانی از تامین سوخت در زمستان صنایع را به استفاده از این سوخت آلاینده ناچار می‌کند، سلاجقه سخنانش را با اشاره به همین موضوع شروع کرد. او با اشاره به اینکه پنج نیروگاه تولید برق کشور به علت استفاده از سوخت مازوت پلمب شده‌اند، گفت: «سوخت مازوت مصرفی نیروگاه های کشور باید تا سال آینده سولفورزدایی شود. با اینکه قطعی برق در فصل سرما ممکن است مشکل‌ساز شود و خود مردم هم رضایت می‌دهند که درصدی از آلایندگی را برای مدتی موقت تحمل کنند، اما دستگاه‌ها نباید این نگاه را بهانه‌ای برای فرار از قانون و انجام ندادن تکالیف خود تلقی کنند.» او ادامه داد: «این نیروگاه‌ها نیز تا زمانی که سولفورزدایی از سوخت مازوت نکنند پلمب خواهند بود مگر در مواقع اضطرار که شورای عالی امنیت ملی تصمیم بگیرد .» معاون رئیس جمهوری با اشاره به اینکه پسماند سوخت مازوت گچی است، بیان داشت: «پالایشگاه شازند اراک سهم زیادی در تولید مواد پالایشی در کشور دارد که اکنون جزو پالایشگاه‌هایی است که سولفورزدایی خیلی خوبی انجام داده است.»
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان این موارد اضافه کرد: «سازمان حفاظت محیط زیست و دولت سیزدهم در این زمینه از ابتدای استقرار با جدیت وارد شده و حتما روند به این سمت و سو خواهد رفت که یا سولفورزدایی از مازوت به نحو مطلوب انجام شود یا در غیر این صورت مجوز مازوت‌سوزی صادر نشود.»
منابع متحرک، هوای تهران و کرج را می‌آلایند
معاون رئیس جمهوری به وضعیت آلودگی هوا در کلان‌شهرها اشاره کرد و ادامه داد: «آلایندگی هوا دارای پیشینه طولانی در جهان است که ریشه در فعالیت‌های صنعتی کشورهای پیشرفته دنیا دارد و اکنون از کشورهای در حال توسعه می‌خواهند هوا را پاک کنند.» او در ادامه به آلودگی هوای کرج اشاره کرد. دیروز در استان البرز، 7 ایستگاه سنجش آلودگی در وضعیت قرمز (ناسالم برای همه) قرار داشتند و یک ایستگاه وضعیت آلودگی را ناسالم برای گروه‌های حساس نشان می‌داد. سلاجقه با بیان اینکه شرایط آلودگی هوا در کلان‌شهر کرج نسبت به تهران وضعیت خیلی بدتری دارد، اضافه کرد: «عامل ‌۸۰ درصد آلایندگی هوای تهران و ۹ کلان‌شهر کشور ناشی از منابع متحرک است و ۲۰ درصد سهم منابع ساکن مثل صنایع و نیروگاه‌ها است.»
او در ادامه به آلودگی هوای تهران پرداخت. بر اساس اطلاعات سامانه پایش کیفی هوای کشور، دیروز در استان تهران 21 ایستگاه سنجش کیفیت هوا، وضعیت را ناسالم برای همه گروه‌ها نشان می‌دادند و 13 ایستگاه به رنگ نارنجی (ناسالم برای گروه‌های حساس) بود. به گفته سلاجقه در شهر تهران ۴.۵ میلیون موتورسیکلت دارد که آلودگی هر کدام از آنها به اندازه یک دستگاه پراید است. او در این ارتباط گفت: «امروزه تعدادی زیادی از مردم به واسطه ۴.۵ میلیون موتورسیکلت در کشور ارتزاق می‌کنند. دولت برای رفع معضل آلودگی این موتورسیکلت‌ها به سمت برقی کردن آنها می‌رود ضمن اینکه برنامه برقی کردن اتوبوس‌های حمل و نقل عمومی درون شهری تهران و دیگر کلان‌شهرها نیز برای استفاده کمتر از بنزین و گازوییل یکی از اولویت های دولت است.»
سلاجقه یکی دیگر از علل آلودگی هوای کلان‌شهرها به خصوص در غرب تهران و کرج را ساخت و سازهای بیش از حد دانست و عنوان کرد: «برای انجام این ساخت و سازها و برج سازی‌ها برای انتقال مصالح کامیون‌های زیادی تردد می‌کنند که پایش‌های انجام شده در محدوده این ترددها نشان از افزایش آلاینده‌ها دارد.»
مازوت‌سوزی اصفهان و اهواز و شهرهای دیگر
روز یکشنبه ایرج حشمتی، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با حضور در شورای شهر اصفهان استفاده از سوخت دوم یا مازوت را یکی از دلایل آلودگی هوای این شهر اعلام کرد. او گلایه کرد در حالی که میزان بارندگی در استان اصفهان ۷۲ میلیمتر، در کرج ۳۸۲ و تهران ۳۱۷ میلیمتر است، وقتی می‌خواهند نسخه مازوت را مطرح کنند می‌گویند همه کلان‌شهرها باید بسوزانند. حشمتی گلایه خود را اینطور ادامه داد: «در وزارت نیرو می‌گویند اصفهان تافته جدا بافته است، می‌گویند چرا اصفهانی‌ها پلمب‌ها را باز نمی‌کنند، مگر خون آنها از مردم تهران و کرج رنگین‌تر است؟» همزمان با این اظهارات محمدجواد اشرفی، مدیرکل محیط زیست خوزستان هم خبر داد که به دلیل برودت هوا در مناطق مختلف کشور و در اولویت قرار گرفتن مصرف گاز در بخش خانگی، «از سر ناچاری» مجوز مصرف محدود مازوت در نیروگاه رامین صادر شده است. او با تاکید بر اینکه به طور قطع مازوت سوختی پاک نیست و صنایع و نیروگاه‌های خوزستان فقط در مواقع ضروری و آن هم به صورت محدود و کنترل شده می‌توانند از مازوت به عنوان سوخت استفاده کنند، گفت: «مازوتی که مورد استفاده صنایع استان است به دلیل گوگرد بالا در آلودگی هوا اثر مخربی دارد و مجوز استفاده محدود از مازوت به ناچار صادر شده است.»
از سوی دیگر در روزهای گذشته در حالی نیروگاه حرارتی شازند مازوت‌سوزی را آغاز کرده که این شهر با سرمای قابل توجه و شدیدی مواجه نبوده که کمبود گاز نیروگاه را به استفاده از سوخت جایگزین وادار کند. در حالی که مدیرعامل شرکت گاز استان مرکزی دلیل مازوت‌سوزی در این نیروگاه را سرمای هوا عنوان کرده، محمدحسن آصفری، نماینده مردم اراک در مجلس در تذکر شفاهی جلسه علنی روز یکشنبه به این موضوع اعتراض کرد. او گفت: «متاسفانه آلودگی هوا در اراک نفس مردم را گرفته و مشکلاتی ایجاد کرده است، این در حالی است که بارها به طرح تذکر، سوال پرداخته و نامه‌نگاری کرده‌ام اما مشکلی حل نشد. مردم اراک نسبت به آلودگی هوا معترض هستند، برخی اجازه داده‌اند که مازوت نیروگاه شازند باز باشد و این یعنی آلودگی روی آلودگی رخ دهد، آقای رئیس جمهور از شما می‌خواهیم که به این موضوع وارد شده و جلوی تخلفات را بگیرید، نمی‌شود با تعطیل کردن مدارس و ادارات مشکل آلودگی را حل کرد.» علاوه بر اصفهان، اهواز، مشهد، تبریز، اراک و همدان، قرار است با سرد شدن هوا در اردبیل هم از این سوخت جایگزین استفاده شود. با این همه با وجود وعده رئیس سازمان حفاظت محیط زیست برای سولفورزدایی از مازوت نیروگاه‌ها از سال آینده، محیط زیست هم شرایطی چون تجهیز این نیروگاه‌ها به سیستم کنترل آلودگی هوا مطرح کرده است. اما اینطور که داریوش گل‌علیزاده، معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست پیش از این به «پیام ما» گفته بود، نیروگاه‌های کشور با وجود قدیمی بودنشان، این تجهیزات را ندارند و برای به‌روز رسانی هم هزینه نمی‌کنند. گل‌علیزاده در همین رابطه به ایسنا توضیح داده است که با وجود پیگیری‌های سازمان محیط زیست برای الزام نیروگاه‌ها به نصب سیستم کنترل آلودگی هوا، مکاتبه با دولت دوازدهم و دستور رئیس جمهوری وقت به وزارت نیرو و نفت، این اقدام انجام نشده است و در جواب گفته‌اند: «نیروگاه‌های ما قدیمی است و امکان نصب تجهیزات کنترل آلایندگی روی آن‌ها وجود ندارد.» با این همه شرط محیط زیست همین است؛ نیروگاه‌ها در شرایطی که در مقطعی از سال درخواست مصرف مازوت به علت ایجاد نشدن اختلال در شبکه برق‌رسانی را دارند، باید این سیستم را نصب کنند. سولفورزدایی یا حذف گوگرد یکی از راهکارهای حل مشکل نیروگاه‌های مازوت‌سوز و استفاده از سیستم‌های کنترل آلودگی، راهکار دیگر است اما تاکنون هیچ یک از این راهکارها عملی نشده است و مازوت‌سوزی ادامه یافته است.