پیام ما؛ رسانه توسعه پایدار ایران | اشتباه محاسباتی درباره واکسیناسیون

«پیام‌ما» اظهار نظر رئیس‌جمهوری مبنی بر واکسیناسیون 70 درصد ایرانیان تا چند روز آینده را بررسی می‌کند

اشتباه محاسباتی درباره واکسیناسیون





۴ مهر ۱۴۰۰، ۰:۰۰

اسفند 98 بود که نخستین بیمار مبتلا به کرونا در ایران شناسایی شد. ایران آن روزها درگیر انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی بود و کسی توجهی به این ویروس نمی‌کرد. صداوسیما از نبود کرونا در قم گزارش‌ها تهیه می‌کرد و از فضای گرم انتخابات می‌گفت. برخی رسانه‌ها نیز یکی پس از دیگری در رد شیوع کرونا در ایران می‌نوشتند اما فاجعه خیلی زود از راه رسید و ایران پیک‌های اول و دوم و سوم و چهارم و پنجم را یکی پس از دیگری تجربه کرد و شاهد از دست رفتن حدود 120 هزار جان عزیز بود.

جنجال بزرگتر اما ماجرای واکسن بود. ایران به مراتب دیرتر از سایر کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه واکسیناسیون کرونا را آغاز کرد. تاخیری چند ماهه که فریاد اعتراض شهروندان و فعالان اجتماعی و سیاسی را به هوا بلند کرد. به رغم همه تاخیرها و ممنوعیت‌های داخلی وضع شده در زمینه واردات واکسن، در دولت سید ابراهیم رئیسی، واکسن‌های ثبت سفارش شده در دولت حسن روحانی وارد کشور شد و روند واکسیناسیون سرعت به نسبت خوبی پیدا کرد. اما در روزهای اخیر برخی اظهار‌نظرهای شتابزده مسئولان دولتی نه با آمار و ارقام اعلامی از سوی آنان همخوانی لازم را دارد و نه با اظهارات کارشناسان مستقل. گویی که مسئولان دولت برای پیروزی در نبردی کرونایی عجله دارند.
ماجرای ارائه آمارهای به‌زعم کارشناسان خلاف واقع اعلامی از سوی مسئولان دولت سیزدهم، زمانی جنجالی‌تر از گذشته شد که وزیر بهداشت و درمان نیز به ارائه آن پرداخت. بهرام عین‌اللهی، سی‌ام شهریور‌ماه در اظهار نظری عجیب اعلام کرد که حدود 50 درصد ایرانیان در مقابله با کرونا واکسینه شده‌اند.
رقمی که در نگاه اول هم با واقعیت همخوانی نداشت و به همین واسطه وزارت بهداشت را با انتقادات تند و تیز مواجه کرد. همسویان با وزیر بهداشت و دولت سیزدهم اما بیکار نماندند و با یادآوری مجموع واکسن‌های تزریق شده در ایران تا آن زمان، گفته‌های عین‌اللهی را تایید کردند. اقدامی که رئیسی در قامت رئیس دولت سیزدهم را نیز بر آن داشت تا با اتکا به سبک جدید ارائه آمار، روز گذشته از واکسیناسیون 70 درصدی ایرانیان تا چند روز آینده بگوید. رئیس دولت سیزدهم در جریان اظهارات خود در مراسم آغاز سال تحصیلی جدید که خبرگزاری ایسنا اقدام به انتشار آن کرده، با تاکید بر لزوم بازگشایی مدارس همزمان با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در شرایطی گفت «تا چند روز آینده ۷۰ درصد جامعه واکسینه می‌شوند» که براساس آمار اعلامی وزارت بهداشت، تا سوم مهرماه فقط و فقط 15 میلیون ایرانی 2 دز واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند. این یعنی فقط و فقط حدود 20 درصد ایرانیان مقابل کرونا واکسینه شده‌اند و اگر قرار بر پذیرش اظهارات رئیسی باشد، باید ظرف چند روز آینده برای نیل به عدد 70 درصدی اعلامی، 56 میلیون ایرانی 2 دز واکسن خود را دریافت کنند که با در نظر گرفتن سرعت واکسیناسیون در ایران از یک سو و البته میزان واکسن‌های وارداتی از سوی دیگر، امری بعید و دور از ذهن به نظر می‌رسد.
نکته قابل توجه آنکه رئیسی در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا نیز رسیدن به آمار 70 درصدی در واکسیناسیون ایرانیان را تکرار کرده و با تاکید بر لزوم برنامه‌ریزی برای بازگشت به حالت اولیه، گفته است: «امروز به نقطه‌ای رسیده‌ایم که به جای اعمال محدودیت‌های جدید باید درباره رفع محدودیت‌ها برنامه‌‌ریزی و تصمیم‌گیری کنیم، اما باید مراقب باشیم که در اجرای دقیق شیوه‌نامه‌های بهداشتی سستی ایجاد نشود.» اینکه واکسیناسیون حدود 16 میلیون ایرانی نقطه مطلوب دولت به شمار می‌رود یا خیر، مشخص نیست ولی از قرار معلوم دولت سیزدهم در بازگشایی کسب و کارها و رفع محدودیت های اعمال شده جدی است چنانکه رئیسی در بخش دیگری از اظهارات تاکید کرد: «با تلاش‌های ارزشمند انجام شده برای واکسینه کردن سراسری به ۵۰ میلیون رسیده‌ایم و لازم است برای کسب و کارها مطابق شرایط جدید برنامه‌ریزی شود.» آنچه اما در این مسیر می‌تواند رئیسی و یارانش را برای دستیابی به عدد 70 درصدی اعلامی یاری کند، همان توجیه رسانه‌های اصولگرا و فعالان مجازی آنان است؛ نگاه به مجموع واکسن‌های تزریق شده به جای کسانی که 2 دز دریافت کرده‌اند. در حقیقت رئیسی و تیم رسانه ای و درمانی‌اش تغییری کوچک را در معنای واژگان ایجاد کرده‌اند و به جای کسانی که 2 دز واکسن را دریافت کرده اند، به 49 میلیون نفری اشاره می‌کنند که نشانگر افرادی است که دز اول و دوم واکسن را دریافت کرده‌اند حال آنکه بر اساس تعاریف سازمان بهداشت جهانی، افراد واکسینه شده در مقابل کرونا کسانی هستند که 2 دز واکسن خود را دریافت کرده باشند اما از قرار معلوم در ایران و به لطف تاخیرهای سیاسی صورت گرفته در واردات واکسن، راهی نیست جز تغییر در معنای واژگان. اقدامی مسبوق به سابقه که در اعلام تعداد بیکاران نیز صورت گرفته بود و میزان ساعت کار کردن افراد در هفته برای شاغل خواندن آنان چند ساعتی کمتر شده بود.
سکوت سیاسی کمیسیون
نخستین نهاد حاکمیتی که طبیعتا می‌تواند به تصحیح یا حتی تکذیب آمار اعلامی از سوی رئیس دولت سیزدهم و وزرایش بپردازد، مجلس شورای اسلامی و در این مورد خاص، کمیسیون بهداشت و درمان است ولی مجلس یازدهم و کمیسیون‌اش از قرار معلوم نه تنها قصد این اقدام را ندارند بلکه به رغم پذیرش تلویحی ایرادهای وارده به آمار ارائه شده از سوی رئیس دولت، سکوت را به اظهارنظر ترجیح می‌دهند. زهرا شیخی، سخنگوی کمیسیون بهداشت مجلس یکی از این افراد است. او در جریان گفت‌وگوی خود با خبرنگار روزنامه «پیام‌ما»، تلویحا نقدهای وارده به اظهارات رئیسی را پذیرفت ولی ترجیح داد اظهارنظر نکند و با اتکا به جملاتی چون «از رئیسی بپرسید» و «او رئیس‌جمهوری است و حتما می‌داند چطور می‌خواهد این آمار را محقق کند»، از گفت‌وگو درباره این مهم شانه خالی کرد. اقدامی که از سوی 3 تن از اعضای این کمیسیون نیز صورت گرفت. حتی یکی از این افراد که نخواست نامش اعلام شود، تاکید کرد که «در شرایط فعلی زمان انتقاد از دولت نیست». اینکه سکوت سیاسی پارلمان تا چه زمانی ادامه خواهد یافت، مشخص نیست ولی از قرار معلوم در روزهای آتی این سکوت به سازمان نظام پزشکی هم کشیده می‌شود.
انتخابات رئیس کل سازمان نظام پزشکی قرار است نهم مهر‌ماه در شرایطی برگزار شود که ریاست این سازمان در حال حاضر بر عهده محمدرضا ظفرقندی اصلاح‌طلب است و با توجه به تغییرات ایجاد شده در ساختار سیاسی ایران و قدرت‌گیری اصولگرایان، چهره‌های نزدیک به دولت شانس‌های اول ریاست این سازمان به شمار می‌روند و به زعم فعالان این عرصه، این تغییرات به معنی افزایش همسویی‌ها با آمار و ارقام اعلامی از سوی مسئولان دولتی است. همه این موارد در کنار هم می‌تواند از ورود به عصری جدید در ارائه آمار و ارقام را حکایت کند. عصری که در آن برخوردها با فعالان سیاسی و مدنی مستقل که قصد شکایت قانونی یا رد ادعاهای مسئولان را داشته باشند، تشدید می‌شود و در عوض مسئولان و حامیانشان اقدام به خوانش آمار بر اساس سلیقه یا تفاسیر شخصی و بعضا جریانی می‌کنند.

به اشتراک بگذارید:





نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *