کمیسیون اقتصادی مجلس روز سه‌شنبه گزارشی نظارتی در خصوص وضعیت بازار رمز‌ارزها در کشور تهیه و در صحن قرائت کرد. گزارشی که دیروز نطق نمایندگان را تحت تاثیر قرار داد و چند نماینده در موافقت و مخالفت با محتوای این گزارش اظهار نظر کردند. بر اساس گزارشی که کمیسیون اقتصادی مجلس تهیه کرده است روزانه ۷۰۰ بیت کوین به ارزش حدود ۴۰ میلیون دلار، معادل حدود هزار میلیارد تومان به‌صورت غیررسمی در بازار ایران، خرید و فروش می‌شود. البته در برخی برآوردها رقم معاملات رمزارزها در بازارهای معروف داخلی تا ۲ هزار میلیارد تومان اعلام شده است. در این گزارش آمده است از ۳۲۴ هزار بیت‌کوین که سالانه در دنیا استخراج می‌شود ۱۹ هزار و ۵۰۰ بیت کوین سهم ایران است که به صورت غیررسمی استخراج می‌شود. کمیسیون اقتصادی مجلس در این گزارش به صراحت اعلام کرده است استفاده از رمز‌ارز در مبادلات داخلی باعث تضعیف حکمرانی ریال و کاهش اقتدار بانک مرکزی می‌شود. دیروز چند نفر از نمایندگان در سخنرانی‌های خود به این گزارش اشاره کرده و اظهاراتی در خصوص محتوای آن داشتند. این اظهارات و گزارش منتشر شده از سوی کمیسیون اقتصادی نشان می‌دهد به رغم سهمی که ایران در استخراج و مبادلات رمزارز در اختیار دارد، هنوز سیاست‌گذاری درستی برای این امر در کشور صورت نگرفته است.

تیرماه سال جاری مجلسی‌ها طرحی در خصوص رمز‌ارزها و راه‌اندازی رمز‌ارز ملی ارائه کردند که در آن بانک مرکزی مرجع تنظیم مقررات مبادلات رمز‌ارزها در داخل کشور شناخته شده و مبادله رمز‌ارزی غیر از رمزارز ملی به عنوان ابزار پرداخت در داخل کشور ممنوع اعلام شد. در ماده نخست این طرح آمده است: « وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان کارفرمای صنعت استخراج رمز‌ارزها و مسئول صدور مجوز مزارع تعیین و موظف است با همکاری وزارت اقتصاد، نفت، نیرو و ارتباطات اطلاعات پردازش مزارع استخراج رمزارز کشور را به سوی تولید درآمد ناخالص سالانه پانصد میلیون دلار در سال ۱۴۰۱ ببرد و رشد ۱۰ درصدی سالانه به همراه داشته باشد» دیروز محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در سخنان خود در خصوص گزارشی که کمیسیون متبوع او روز سه‌شنبه منتشر کرده بود، تاکید کرد: «از مجلس دهم به موضوع رمز‌ارزها ورود کردیم» پورابراهیمی کوتاهی دولت‌های یازدهم و دوازدهم را دلیل بی نتیجه ماندن تلاش مجلس برای ساماندهی این حوزه اعلام کرد. اما در چند سال اخیر مجلس حتی در حوزه قانونگذاری هم به شکلی مناسب در این حوزه ورود نکرده است. تا سال گذشته حتی نقش استخراج رمز‌ارزها در بحران برق کشور انکار می‌شد و میزان استخراج از سوی مسئولان مقداری ناچیز عنوان می‌شد، موضوعی که هم در گزارش اخیر کمیسیون اقتصادی و هم در گزارشی که در هفته‌های اخیر از سوی توانیز منتشر شد، رد شد.
در گزارشی که کمیسیون اقتصادی مجلس در خصوص بازار رمزارز منتشر کرده است، دیدگاه این کمیسیون درباره رمز‌ارزها این است که: «استفاده از رمز‌ارز در مبادلات داخلی موجب تضعیف حکمرانی ریال و کاهش اقتدار بانک مرکزی می‌شود. به علاوه رسمیت یافتن آن باعث اقبال عمومی به استفاده از آن می‌شود درحالی‌که حوزه رمزارز به‌دلیل ویژگی‌های غیرقابل کنترلی آن می‌تواند زمینه‌ساز خسارت شود.» طبق اطلاعات موجود در این گزارش روزانه 700 بیت کوین به ارزش حدود 40 میلیون دلار، معادل حدود هزار میلیارد تومان به‌صورت غیررسمی در بازار ایران خرید و فروش می‌شود. اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس در این گزارش تاکید کرده‌اند: «با وجود جذابیت‌های مالی فراوان در این حوزه هنوز بسترهای تبادل این رمزارزها در کشور دارای مجوز نبوده و هیچ سیاست‌گذاری برای اقدام قانونمند در این حوزه انجام نشده است»
واکنش نمایندگان مجلس به گزارش کمیسیون اقتصادی
دیروز نشست علنی مجلس تحت تاثیر گزارش کمیسیون اقتصادی بود. تعدادی از نمایندگان در خصوص این گزارش اظهار نظرهایی داشتند که برخی در موافقت و برخی در مخالفت با محتوای آن بود. عبدالعلی رحیمی مظفری در مورد بررسی‌ وضعیت صنعت ماینینگ گفت: «امروز روز ارزها با استفاده از برق یارانه‌ای استخراج می‌شوند، این بالاترین ضرر برای مردم است. در شرایطی که شرکت‌های رسمی و بزرگ در حال استخراج رمز‌ارزها هستند و از طریق فروش محصولاتشان ارز تولید می‌کنند، آنها را در سامانه تزریق نمی‌کنند، چطور می‌خواهیم این رمز‌ارزها را کنترل کنیم؟ بانک مرکزی چه راهکار کنترلی در این زمینه دارد؟ بی‌تردید عدم رهگیری بزرگترین آسیب این پدیده است.» مظفری در پایان سخنان خود گزارش کمیسیون اقتصادی را «بسیار سطح پایین» دانسته و گفت: «پوشش این کارها تولید ارز بوده اما معتقدیم صدمات زیادی به کشور وارد می‌کند. ما از تکنولوژی عقب نخواهیم ماند، اما اجازه توسعه موضوعی که ابتدا و انتهای آن مشخص نیست را نمی‌دهیم»
پرویز محمد‌نژاد عضو کمیسیون انرژی مجلس یکی دیگر از نمایندگانی بود که دیروز پیرو گزارش کمیسیون اقتصادی، در خصوص رمز‌ارزها اظهار نظر کرد و گفت: «امروز تعداد بسیاری از کشورهای دنیا حضور رمز‌ارزها را در داخل کشورشان ممنوع کرده‌اند، حتی کشوری مانند آمریکا که از فناوری‌های فوق‌العاده برخوردارند، ماینینگ را نیز ممنوع کرده است» محمدنژاد با طرح این سوال که: «از کدام محل باید برق یک پروژه بسیار عظیم مانند رمز‌ارزها را تامین کنیم؟» گفت: «بزرگترین خطری که رمز‌ارزها برای برق ایجاد می‌کند، مصرف دائمی است. چرا که مصارف خانگی، تجاری و صنعتی به صورت سینوسی هستند، لذا در شبکه ایجاد تنفس می‌کنند و تنها موجودی که وارد شبکه برق شده و به صورت ممتد کار می‌کند و در مسیر خود به تاسیسات برق آسیب می‌رساند همین رمز‌ارزها هستند» او در پایان گفت: «در آینده نزدیک تمام ماینرهای بنجل، از کار افتاده و انبار شده چین که تا امروز حدود 200 هزار عدد از آنها کشف شده، وارد ایران خواهد شد و زباله‌های آن بدتر از زباله‌های اتمی است. گویا گروهی به عنوان نهنگ‌ها ماموریت یافته‌اند تمام ماینرهای از رده خارج شده چین را وارد ایران کنند که این اتفاق افتاده و بلای جان انرژی کشور ما شده است» اما نمایندگانی مثل محبی نجم آبادی نظری دیگر دارند و معتقدند می‌شود: «از بازار رمز‌ارز برای عبور از تحریم‌ها استفاده کنیم» عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به مزیت‌هایی که بازار رمز‌ارز دارد رمزارز را وسیله‌ای برای عبور از سد تحریم‌ها دانست. بهروز محبی نجم آبادی در خصوص گزارش کمیسیون اقتصادی درباره وضعیت مبادله رمز‌ارزها در کشور گفت: «یکی از مسائل اساسی ما تنزل ارزش پول ملی و قدرت خرید مردم است. یکی از راه‌های رفع این مشکل کاهش نیاز به دلار و ارزهای رایج است. اقتصاد ما زمانی می‌تواند در مقابل این ارزهای رایج قد علم کند که نیاز خود را به آنها کاهش دهد.» نجم آبادی در پایان سخنان خود گفت: «معتقدیم برای ورود به این میدان باید قانون و متولی روشن داشته باشیم تا موارد غیرمجاز مشخص و به نیاز ما پاسخ داده شود. ما می‌توانیم با توجه به این بازار در سال آورده‌ای تا سقف پنج میلیارد دلار داشته باشیم»
امیرحسین طیبی فرد معاون حقوقی و امور مجلس بانک مرکزی دیروز در نشست علنی مجلس با بیان اینکه دولت در حال تدوین لایحه‌ای جهت ساماندهی وضعیت صنعت استخراج رمز‌ارزها و مبادلات داخلی آن در کشور است، گفت: «انتظار از قانونگذار این است که در این زمینه نقشه راهی برای دولت تعیین کند، علاوه بر آن باید موضعی روشن در مورد ماهیت حقوقی، پشتوانه و نوسان قیمت که باید مسئولیت آن با مالک ارز باشد و ریسک آن را بپذیرد و دولت در این زمینه مسئولیتی نداشته باشد، مشخص شود. همچنین به این نکته اشاره شود که بانک مرکزی مسئول تعیین یا اعلام قیمت نیست»
در جلسه دیروز محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به اینکه کمیسیون اقتصادی با هدف ساماندهی وضعیت کنونی به موضوع رمز‌ارزها وارد شده گفت: «در حال حاضر چارچوب مشخص و ضوابط خاصی در حوزه رمز‌ارزها وجود ندارد و بخشی از مشکلات کنونی نیز ناشی از عدم شناخت کامل و جامع مردم و سرمایه‌گذاران از این حوزه است. در حال حاضر حجم عظیمی از گردش مالی در نظام اقتصادی کشور به دلیل عدم ساماندهی رمز‌ارزها از تیررس نظارت حاکمیت خارج شده و از ظرفیت مالیاتی آن استفاده نمی‌شود» پورابراهیمی گفت: «نماینده بانک مرکزی گفت این بانک در خصوص رمز‌ارزها لایحه ارائه می‌کند. حال آن که با گذشت چندین سال بانک مرکزی حتی یک صفحه A4 درباره موضوعاتی مانند اصلاح قانون و قانون پولی و بانکی به مجلس ارائه نکرده است» آنچه می‌توان از میان اظهارات نمایندگان و مسئولان در مورد بازار رمز‌ارزها استنتاج کرد، ابهاماتی است که در این حوزه وجود دارد و سیاست‌گذاری‌های انجام نشده‌ای که بر این ابهامات دامن می‌زند. برخی اظهارات نشان می‌دهد بعضی مسئولان در صدد تغییر ماهیت رمز‌ارزها هستند که به کلی مستقل از نظارت و دخالت دولت‌ها طراحی و ارائه شده‌اند.